حاشیه‌نشینی، کار کودکان، اعتیاد، کارتن‌خوابی، تکدی‌گری، زنان بی‌خانمان و... آسیب‌های اجتماعی هستند که سال‌هاست گریبان جامعه را گرفته و البته در شهرهای بزرگ، شرایط بدتری دارد. از سال 92 که دولت تلاش کرد در گام اول، این مسائل را به عنوان آسیب‌های اجتماعی بپذیرد و آمارهای نزدیک به واقعیت از این معضلات ارائه کند، تا سال 96، طرح‌های متعددی برای مقابله با این آسیب‌ها اجرا شده، اما به دلیل ریشه‌یی نبودن اقدامات، نه پدیده معتادان کارتن‌خواب کاهش پیدا کرده، نه تغییری در وضعیت کودکان کار ایجاد شده است. حالا دولت پس از چهار سال و چند ماه می‌خواهد این آسیب‌ها را رصد کند و به‌گفته رییس سازمان بهزیستی کشور، «تنها با شناخت این آسیب‌هاست که می‌توانیم در آنها مداخله کنیم و با استفاده از علت یابی آنها به حل آنها بپردازیم».
حالا گویا بهزیستی و نهادهای مسوول در این حوزه در ایستگاه اول قرار گرفته‌اند و تازه قرار است این آسیب‌ها شناسایی شوند.
رییس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه آسیب‌های اجتماعی یکی از نگرانی‌های اصلی برای نظام هستند، گفته: امروزه مساله اصلی در اداره آسیب‌های اجتماعی مربوط به مدیریت درست، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی درست توسط مدیران با داشتن اطلاعات صحیح است.
انوشیروان محسنی بندپی در آیین افتتاح عملیاتی سراسری سامانه پیمایش و رصد آسیب‌های اجتماعی (سراج) با بیان اینکه امروزه علم مدیریت کشورها تنها محدود به سرمایه‌های فیزیکی نیست، گفت: این علم همچنین تنها مربوط به داشتن نیروهای انسانی متخصص نیز محدود نمی‌شود، بلکه فرق بین کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته مربوط به مدیریت کردن آنان در ابعاد مختلف است. او در ادامه با بیان اینکه ما در وضعی هستیم که باید آسیب‌های اجتماعی را به شکل دقیقی رصد کنیم اظهار کرد: این آسیب‌ها باید شیوع‌شناسی و علت یابی شود. همچنین باید با استفاده از ابزارهای دقیق و علمی به سراغ حل آنها برویم.
رییس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به جلسه دیدار مسوولان کشور با مقام معظم رهبری در حوزه آسیب‌های اجتماعی تصریح کرد: این آسیب‌ها در حال حاضر به دغدغه اصلی دولت تبدیل شدند. در حال حاضر باید با استفاده از منابع و ظرفیت‌های علمی – دانشگاهی و کارشناسان در بدنه بهزیستی راهکارهای تخصصی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی طراحی کنیم و به این شکل آنها را مهار و کنترل کنیم.
بندپی اولویت اصلی در برنامه ششم توسعه را پیشگیری و شیوع آسیب‌های اجتماعی دانست و عنوان کرد: تنها با شناخت این آسیب‌هاست که می‌توانیم در آنها مداخله کنیم و با استفاده از علت یابی آنها به حل آنها بپردازیم. در حال حاضر اطلاعات زیادی به شکل پراکنده در اختیار داریم اما افتتاح این سامانه اقدام خوبی برای هم افزایی دستگاه‌های مسوول در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی است. او در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر در حوزه شیوع‌شناسی اعتیاد همکاری‌های خوبی بین ستاد مبارزه با مواد مخدر و بهزیستی در خصوص نوع، سن مصرف، پراکندگی جغرافیایی و سن مصرف‌کنندگان انجام شده است. این اقدامات باید در خصوص طلاق نیز انجام شود.
رییس سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر اینکه در حوزه آسیب‌های اجتماعی باید با نگاهی وسیع نسبت به وضع موجود تصمیم‌گیری انجام شود توضیح داد: تنها با این چشم‌انداز وسیع است که مداخلات اثربخشی و استانداردهای لازم را برخوردار خواهند بود تا بتوانیم در لایه‌های مختلف نظام قدم‌های موثری در این زمینه‌برداریم. او اظهار کرد: این سامانه قادر خواهد بود تا در حوزه اعتیاد، حاشیه نشینی و کودکان کار و خیابان اقدامات موثری انجام دهد. همچنین در راستای تقویت عوامل محافظ و کاهش عوامل خطر گام موثری در پیشگیری، اثربخشی و مداخلات علمی‌تر داشته باشد.
رابطه سنتی بین فقر و طلاق دیگر برقرار نیست
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز افتتاح سامانه پیمایش و رصد آسیب‌های اجتماعی را گامی موثر در بررسی جغرافیایی مسائل اجتماعی و ارائه راهکارهای منطقه‌یی در این رابطه دانست. علی ربیعی با بیان اینکه همکاری میان‌بخشی در حوزه آسیب‌های اجتماعی در شرایط کنونی قابل تحسین است، گفت: این همکاری میان‌بخشی بعد از توجه مقام معظم رهبری که از تاخیر ۲۰ ساله در این حوزه یاد کرده بودند، اتفاق افتاده است. در حال حاضر شورای عالی رفاه و شورای اجتماعی به شکل مکمل با یکدیگر وارد همکاری شده‌اند ودر لایه عملیاتی‌تر وظیفه اصلی بر عهده بهزیستی گذاشته شده است.
او با ابراز امیدواری از اینکه افتتاح سامانه «سراج» باعث دانش‌افزایی در حوزه آسیب‌های اجتماعی می‌شود، اظهار کرد: به عنوان عضو شورای سیاست‌گذاری آسیب‌های اجتماعی معتقدم ما نیاز به دانش بیشتری در این حوزه داریم. همچنین باید بین بیماری و عارضه تمایز قائل شویم. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه در حال حاضر رابطه سنتی بین فقر و طلاق دیگر برقرار نیست، توضیح داد: شاهد هستیم که به جای مشاهده بیشتر طلاق در مناطق ۱۸ و ۱۹ شهر تهران این پدیده در مناطق یک، دو و سه این شهر بیشتر است. افتتاح این سامانه به ما کمک می‌کند تا بطور جغرافیایی این مسائل را حل کنیم. او در ادامه با تاکید بر ترکیب استفاده از آمار و روش‌های تحلیل محتوای کیفی اظهار کرد: ما باید نه تنها به شکل سالانه این آمار و ارقام را با یکدیگر مقایسه کنیم بلکه باید به دنبال تحلیل کیفی و تحلیل محتوای این آسیب‌ها با داده‌های کمی باشیم. اورژانس اجتماعی در مراکز مشاوره در پایین‌ترین سطح از مداخلات در آسیب‌های اجتماعی هستند و باید داده‌هایشان را در این سامانه وارد کنند.
