مدیران وزارت بهداشت در نشست خبری اجلاس معاونان بهداشت دانشگاه‌ها از اجرای طرح تحول نظام سلامت گفتند
گروه اقتصاد اجتماعی|
طرح تحول نظام سلامت، صبح روز پانزدهم اردیبهشت 1393، با هدف افزایش پاسخگویی نظام سلامت، کاهش پرداختی مستقیم از جیب مردم، کاهش درصد خانوارهایی که به خاطردریافت خدمات سلامت دچار هزینه کمرشکن شده‌اند، بهبود پی آمدهای بیماران اورژانسی، با حضور رییس‌جمهوری در وزارت بهداشت آغاز شد. طرحی که اکنون و پس از سه سال، از پی از سر گذراندن تشویق‌ها و البته، نقدهای بسیاری که آن را حتی تا سنجش با طرح مسکن مهر پس راندند، در آستانه تشکیل دولت دوازدهم، بر سر پیچی مهم قرار گرفته است؛ ادامه یافتن حضور سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی در وزارت بهداشت و حفظ روندها و رویه‌های موجود، یا تغییر در راس وزارت بهداشت و تغییراتی که از پی آن خواهند آمد. در روزهایی که صدای گفت‌وگوها پیرامون تشکیل هیات دولت دوازدهم بیش از روزهای پیش به گوش می‌رسد، زمزمه‌های حمایت از قاضی‌زاده و حضور او در وزارت بهداشت از یک سو و نقدهای تند به او و گفتن از ضرورت تغییر در وزارت بهداشت از سویی دیگر به گوش می‌رسد. در این میانه، مدیران وزارت بهداشت پس از مراسم افتتاحیه نشست سراسری معاونان بهداشت دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم‌پزشکی در زنجان، در نشستی خبری از طرح تحول گفتند؛ از نقطه آغازش، از ایستگاهی که اکنون به آن رسیده و البته، راهی که در پیش دارد؛ تا شاید دلیل‌های کافی برای حفظ روند موجود به دست آید.
***
معاون بهداشت وزارت بهداشت سخنران اصلی مراسم افتتاحیه نشست سراسری معاونان بهداشت دانشگاه‌های علوم‌پزشکی بود. علی‌اکبر سیاری نخست در مرور بر مسیر پیشرفت خدمات سلامت در سال‌های پس از انقلاب، با اشاره به اینکه در دهه ۶۰ ارائه خدمات شهری و دسترسی آسان به این خدمات در روستاها فعال شد، گفت: در دهه ۷۰ نیز پایگاه خدمات سلامت پایه‌ریزی شد و به اجرا درآمد. همچنین در دهه ۸۰ پروژه‌یی تحت عنوان اصلاحات آغاز شد که با حرکت تدریجی و رو به جلو شروع به کار کرد. او ادامه داد: پزشک خانواده روستایی در سال ۸۴ شروع به کار کرد و در ادامه، برنامه طرح تحول سلامت با اصلاحات مجدد آغاز شد و در حوزه بهداشت به همت جمعی از همکاران، این برنامه به خوبی صورت گرفت.
او یادآور شد: در حوزه بهداشت طرح تحول با
۶ برنامه و ۸ پروژه شروع شد. اولویت اول این برنامه روستاها اختصاص بودند و این‌چنین، به همت اقدامات و فعالیت‌های حوزه بهداشت دستاوردهای خوبی حاصل شد. تعداد زیادی واحد بهداشتی که طول عمر زیادی داشتند یا استیجاری بودند، تجهیز شدند. ۲۷۰۰ واحد بهداشتی هم ساخته شد. علاوه بر این، اکنون نزدیک به ۶ هزار و ۶۰۰ واحد شهری و روستایی در دست ساخت است. همچنین ۴۴۲۵ پزشک در روستا و ۶۸۵۲ پزشک در شهرها مشغول به فعالیت هستند و دسترسی به خدمات رایگان، به‌روز و آسان شده است.
او با اشاره به افزایش اقلام دارویی، آزمایشگاه‌ها و داروخانه‌ها، افزایش ۲۲۰۰تایی خودروهای ده‌گردشی را برای ارائه خدمات روستایی از نتایج طرح تحول دانست و افزود: امروز ۱۳۰۰ دندانپزشک در روستاها خدمات دندانپزشکی ارائه می‌کنند. در شهرها و در بین ۵۳ میلیون ایرانی هم، ارائه خدمات سلامت به حاشیه‌نشین‌ها در اولویت قرار گرفت و خدمات شهری فعال شد و دسترسی به خدمات سلامت افزایش یافت.
سیمای تازه مرگ
به گزارش ایسنا، معاون وزیر بهداشت در ادامه با بیان اینکه سیمای بیماری و مرگ‌ومیرها تغییر کرده است، گفت: ما نیاز داریم که خدمات نوینی ارائه دهیم. در حال حاضر برای ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر، حدود ۷ هزار نیروی جدید به کار گرفته شده و ۷۴۷ پایگاه و ۳۳۳ مرکز خدمات جامع سلامت نیز ایجاد شده است. او ادامه داد: توانسته‌ایم برای ۲۰ میلیون شهروند ایرانی خرید خدمت کنیم و با به‌کارگیری کارشناسان و مدیران نزدیک به ۱۹ هزار نیرو را از بخش خصوصی به کار بگیریم. این امر یک نوآوری بزرگ در حوزه بهداشت بود؛ چراکه هیچ فردی به کارمندان دولت افزوده نشد، ولی خدمات افزایش یافت. او افزود: نخستین رمز و راز موفقیت نیروی انسانی و مدیران هستند؛ چرا که مدیریت‌ها در ایران با مشکلاتی روبرو است و کسانی که کار را یاد می‌گیرند، با تغییر سیاست‌ها کنار گذاشته می‌شوند. سیاری با اشاره به معماری ۱۰ پروژه در حوزه بهداشت، گفت: پروژه اول از این ۱۰ پروژه، توانمندسازی مدیران بود. همچنین ۹۳۵ میلیارد تومان برای خرید تعمیر و تجهیز بهبود استاندارد هزینه شده است. بسته‌های خدمات نیز به‌روز شده‌اند و الکترونیک ارائه می‌شوند. دراین راستا برای 87.6درصد از افراد جامعه که در سامانه سیب، سینا و ناب ثبت‌نام کرده‌اند، پرونده سلامت الکترونیک تشکیل شده است و ۳۶ درصد جمعیت، با ثبت‌نام در این سامانه‌ها از خدمات سلامت رایگان بهره برده‌اند. پرونده الکترونیک سلامت باید جدی تلقی و مدیریت شود و این سیستم بدون پایش و مدیریت امکان پیشرفت ندارد.
۳۰ هزار نفر در سال، قربانی سرطان
معاون بهداشت وزارت بهداشت پس از مراسم افتتاحیه، در نشست خبری این مراسم و در جمع خبرنگاران، با اشاره به اینکه طرح تحول سلامت، ۱۵ برنامه اجرا خواهد کرد، گفت: در حال حاضر ۱۰پروژه از این طرح پشتیبانی می‌کنند و در مدت این چهار سال توانستیم کل حوزه بهداشت را باز طراحی کنیم. او ادامه داد: به دلیل اینکه در حدود ۷۵ درصد مردم ایران در شهرها زندگی می‌کنند، خدمات شهری ما منسجم نبود، منفعل عمل می‌کرد و برای همه مردم در همه سنین خدمات عرضه نمی‌کرد، در قالب طرح تحول سلامت سعی کردیم برای همه مردم خدمات ارائه کنیم.
او افزود: سعی شد در قالب این طرح برای هر ۲ تا ۳ هزار نفر شهروند، کارشناس مراقب سلامت گذاشته شود و این فرد مسوولیت تشکیل پرونده مردم را برعهده داشته باشد. بر این اساس این افراد موظف هستند کسانی که عوامل خطر بیماری دارند یا در آینده ممکن است بیمار شوند را شناسایی و به سطوح بالاتر ارجاع دهند.
سیاری گفت: لازم است این سیستم عمق پیدا کند. به این ترتیب که به ازای هر ۱۰ هزار نفر یک پزشک و در مراحل بعدی سه پزشک جمعیت شهری را پوشش دهد و بعد نظام ارجاع شهری را روی این امر پیاده کنیم و پرونده سلامت که تشکیل شد، برای هر گروه سنی مجموعه خدمات بهداشت را ارائه کنیم. با محور قرار دادن پزشک خانواده در آینده شاهد کاهش عوامل خطرساز سلامت مردم و کاهش بیماری‌ها خواهیم بود.
او ادامه داد: برنامه‌یی که برای ۱۰ سال آینده داریم این است که ۲۵ درصد مرگ و میر را که عمدتا از طریق چهار بیماری است، کاهش دهیم. برای این کار باید چهار عامل خطرساز رفتاری، یعنی کم‌تحرکی، دخانیات، الکل و عوامل تغذیه‌یی نظیر استفاده از نمک زیاد، قند و چربی و نخوردن میوه و سبزیجات را اصلاح کنیم. همچنین چهار عامل بیولوژیکی، شامل فشار خون، قندخون، چربی خون و چاقی را که موجب بیماری‌های سکته قلبی و مغزی، سرطان، دیابت می‌شوند مهار کنیم. او با اشاره به میزان مرگ و میر و خسارت‌های مالی بیماری سرطان، افزود: سرطان سالانه قریب بر ۳۰ هزار نفر را از بین می‌برد و ۱۰۰ هزار نفر را نیز مبتلا می‌کند. در حدود ۱۵۰۰ میلیارد هزینه درمان و ۶ هزار میلیارد هزینه مستقیم و غیرمستقیم این بیماری است. این درحالی است که ۴۰ درصد این بیماری قابل پیشگیری است و در صورت اقدام مناسب می‌توان از بروز این بیماری تا میزان زیادی جلوگیری کرد.
درخواست جذب 12 هزار نیروی دیگر
پیش از سیاری نیز، معاون توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت در نشست خبری این مراسم سخن گفت. سیدعلی صدرالسادات از ساخت 25 هزار و 400 تخت بیمارستانی در قالب طرح تحول نظام سلامت خبر داد و گفت: یکی از اقدامات جدی در طرح تحول نظام سلامت که پایه اصلی آن اعتبارات یک درصد ارزش افزوده بود. یکی از مهم‌ترین اقدامات ما که در ابتدای طرح هدفگیری شد، افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی کشور بود؛ چرا که حتی با شاخص‌های تخت کشورهای همسایه که شرایط مشابهی با نظام سلامت ما دارند فاصله زیادی داریم.
او افزود: ما بسته‌های مختلفی را در طرح تحول نظام سلامت تعریف کردیم. در زمینه ایجاد و بهسازی کلینیک‌های ویژه، ترویج زایمان طبیعی، بهبود شرایط اورژانس‌ها، ساخت مراکز درمانی سرطان و... شاهد تحولات جدی در این دوره بودیم. با توجه به اینکه شبکه بهداشت از سال‌های گذشته طراحی شده بود و باید تکمیل می‌شد، در این دوره، تلاش‌های پیگیرانه‌یی در حوزه بهداشت کردیم و توانستیم خانه‌های بهداشت و مراکز بهداشت بسیاری را بسازیم یا کامل کنیم.
صدرالسادات درباره تعداد تخت‌های بیمارستانی ساخته شده در طرح تحول نظام سلامت گفت: هدفگیری ما در آغاز طرح تحول نظام سلامت، ساخت 21 هزار تخت بیمارستانی بود. اکنون خوشبختانه از این عدد عبور کرده‌ایم و به 25 هزار و 400 تخت رسیده‌ایم. حال برای اینکه بتوانیم همه این تخت‌ها را به بهره‌برداری برسانیم به نیروی انسانی کافی نیازمندیم.
او در پاسخ به پرسشی پیرامون تعداد نیروی انسانی‌ای که مجوز جذبشان اخذ شده، افزود: سال گذشته مجوز استخدام 16 هزار نیرو را برای ما صادر کردند. امسال هم درخواست کرده‌ایم که مجوز جذب 12 هزار نیرو را به ما بدهند که به زودی این مجوز صادر می‌شود و می‌توانیم بخش‌هایی از این بیمارستان‌ها را که نیازمند نیرو هستند فعال کنیم. در عین حال بیشترین نیازمان هم به نیروی انسانی در بخش پرستاری است.
هدف نهایی؛ افزایش امید به زندگی
در پایان این نشست نیز، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس معاونت بهداشت با اشاره به اینکه هدف ششم از سیاست‌های ابلاغی جمعیت افزایش امید به زندگی و کاهش مرگ زود هنگام افراد ۳۰ تا ۷۰ سال است، گفت: با توجه به سند توسعه پایدار و سند کاهش کنترل عوامل خطر و بیماری‌های غیر واگیر در حیطه مراقب‌های بهداشتی و کاهش آسیب و ترویج خود مراقبتی باید قدم بر داشت.
اسماعیل مطلق ادامه داد: جمعیت میانسالان کشور بر اساس سرشماری سال ۹۰ مرکز آمار بالغ بر ۲۷ میلیون نفر و در سر شماری سال ۹۵ بالغ بر ۳۳ میلیون و ۲۶۵ هزار و ۵۰۵ نفر بوده است. وجود 9.2 درصد جمعیت بالای ۶۰ سال در کشور بر اساس سرشماری سال ۹۵ و مقایسه با سال ۹۲ که 8.2درصد بوده است نشان داد موفقیت بهداشتی در این زمینه چالش‌برانگیز است.
او با اشاره به اینکه هدف نهایی افزایش امید زندگی سالم در میانسالی و سالمندی است، افزود: افزایش پوشش خدمات نوین سلامت میانسالان به میزان ۷۰ درصد جمعیت تحت پوشش تا پایان برنامه ششم توسعه، ارتقای کیفیت خدمات سلامت سالمندان، پیشگیری از عوارض اجتناب‌ناپذیر سنین سالمندی و کاهش ناتوانی افراد سالمند، افزودن خدمات حمایتی برای نیازهای سالمندی از اهداف واسطه‌یی است که دنبال می‌شود.
