تعادل| مرضیه احقاقی |
پس از قطع همکاری شرکت‌های تولیدکننده لوازم خانگی کره جنوبی با شرکت‌های ایرانی در سال گذشته، طرف‌های داخلی برند خود را جایگزین کردند. با این وجود تغییر تابلوی برندهای خارجی تا چند روز پیش به تعویق افتاد. این اقدام با پیشنهاد اتحادیه لوازم خانگی و اجرایی خبرساز شد تا جایی که سخنگوی وزارت امور خارجه در این باره در توئیتی اعلام کرده: « ایرانیان دوستان روز‌های سخت را فراموش نمی‌کنند. افزود: قانون تجارت می‌گوید حفظ بازار از ورود به آن سخت‌تر است.» در همین حال خبرهای خوشی از فعالیت مجدد این تولیدکنندگان داخلی در قالب برندهای جدید به گوش می‌رسد. برخی از محصولات این تولیدکننده‌ها تا قبل از پایان سال روانه بازار می‌شود و مابقی نیز در سال بعد عرضه می‌شود. با این وجود از تولیدکنندگان انتظار می‌رود در دوره جدید فعالیتشان، داخلی‌سازی در این دو برند لوازم خانگی را نسبت به گذشته جدی‌تر بگیرند.
نگاهی به ورود محصولات کره‌ای
به بازار ایران
روز جمعه (25 بهمن ماه) خبری مبنی بر خروج دو برند کره‌ای لوازم خانگی از کشور منتشر شد (ال جی و سامسونگ) . این خبر در حالی رسانه‌ای شده که این شرکت‌ها چند ماهی است که فعالیت خود را در ایران قطع کرده‌اند و از بازار کشور خارج شده‌اند. درواقع این خبر پس از تغییر نام و تابلوی این برندها در سطح شهر مجددا مطرح شده است. خبر یاد شده بازتاب گسترده‌ای را در پی داشت؛ تا جایی که سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه از خروج دو برند کره جنوبی از بازار ایران پس از تحریم‌های ایالات متحده انتقاد کرد وافزود: ایرانیان دوستان روز‌های سخت را فراموش نمی‌کنند؛ اما برخی شرکت‌های خارجی که در سال‌ها و ماه‌های اخیر صرفا با پذیرش قلدری امریکا، ایران را ترک کرده‌اند، بدانند بازگشت به بازار ایران بسیار سخت خواهد بود. او تصریح کرد: قانون تجارت می‌گوید حفظ بازار از ورود به آن سخت‌تر است.
در دهه 70 تلویزیون‌های کره‌ای در قالب کالای مسافری به کشور وارد می‌شدند. این محصولات به لحاظ تکنولوژی و کیفیت، مورد توجه مردم قرار گرفتند. در دوران ریاست‌جمهوری مرحوم آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی، قانون رفع موانع تولید وضع شد. در ادامه برای تقویت تولید داخلی، قانونی وضع شد تا به موجب آن هر شرکتی که قصد واردات کالایی به کشور را دارد، اگر قطعاتی از آن را در داخل کشور تولید کند؛ از تعرفه‌های سنگین مالیاتی معاف شود. درنتیجه مجموعه‌ای از شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده داخلی گرد هم آمدند و مذاکراتی را با شرکت‌های کره‌ای ترتیب دادند. درنهایت قرار بر این شد تا در داخل کشور دستگاه تزریق پلاستیک را راه‌اندازی و فرم دور تلویزیون را تولید کنند و پنل که قسمت اصلی تلویزیون‌هاست از خارج و توسط برندهای معتبر همکار تامین شود.
این شرکت‌های کره‌ای با گذشت زمان، در سطح دنیا مطرح‌تر شدند و با کسب سود بالاتر و حاشیه سود بیشتر، هزینه قابل توجهی را به تحقیق و توسعه اختصاص دادند. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که اختصاص هزینه به R&D زمینه موفقیت یک شرکت و ماندگاری آن را در بازار فراهم می‌کند. کما اینکه شاهد آن هستیم که تولیدکنندگان قدیمی لوازم خانگی ایرانی همچون ارج و آزمایش به سبب به‌روز نشدن از گردونه رقابت و تولید خارج شدند و دیگر کمتر نامی از آنها به میان آورده می‌شود.
در ادامه برندهایی در ایران تاسیس شدند و نمایندگی رسمی شرکت‌های کره‌ای و خدمات پس از فروش آنها را نیز در اختیار گرفتند. طرف ایرانی نیز در طول این سال‌ها توانست درپی این همکاری، تکنولوژی تولید بسیاری از محصولات لوازم خانگی را به کشور وارد کند؛ نیروی انسانی خود را آموزش دهد و خطوط تولید محصولات مختلف را در کشور راه‌اندازی کند. تا جایی که علاوه بر خط تولید تلویزیون، خطوط تولید گروه محصولات شوینده و محصولات برودتی نیز به کشور وارد شد. باید تاکید کرد که عملا 30 تا 70 درصد محصولاتی چون تلویزیون، گروه برودتی و شوینده‌ها در داخل کشور و به همت مهندسان و نیروی انسانی داخلی تولید می‌شد. تولید محصولات این شرکت‌های کره‌ای از چنان رونقی در ایران برخوردار شد که تنها در خط تولید لوازم خانگی یکی از این برندها، بالغ بر 3 هزار نفر مشغول کار بودند. هرچند قطعات اصلی همچون پنل در تلویزیون، کانورتر و کمپرسور در ماشین لباسشویی و یخچال، وارداتی بود. البته باید تاکید کرد ماژول [پنل نمایشگر تلویزیون]، در کل دنیا تنها توسط پنج یا شش شرکت تولید می‌شود. شرکت‌های مطرحی چون «سامسونگ، ال‌جی، سونی یا پاناسونیک» هم از ماژول همین چند شرکت فعال در این حوزه استفاده می‌کنند. برای شرکت‌های ایرانی نیز تاکنون منطقی نبوده که خط تولید این ماژول‌ها را در داخل کشور راه‌اندازی کند.
اما با خروج این شرکت‌ها از ایران، عملا تولید این محصولات در داخل کشور، تعطیل شد. پس از خروج شرکت‌های کره‌ای، شرکت‌های تولیدکننده داخلی این محصولات، تلاش کردند تا با عرضه کنترل شده تولیدات قبلی خود به بازار، در حد امکان، بازار خرید و فروش این محصولات را کنترل کنند. در ادامه نیز تلاش کردند تا در بازه زمانی کوتاه‌مدتی، محصولات جایگزینی را به بازار تزریق کنند. در این میان توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد با وجودی که این شرکت‌های کره‌ای فعالیت خود را در کشور نیمه‌کاره رها کرده‌اند، اما زیرساخت‌های تولیدی برای این لوازم خانگی باقی مانده است. بنابراین این شرکت‌ها کوشیدند تا با همه قدرت در راستای تحقق سیاست‌های کشور، خودکفایی و ارتقای داخلی‌سازی، پیش بروند و خلاهای موجود در بازار را پوشش دهند.
چرا تابلوی سازندگان لوازم خانگی کره‌ای پایین کشیده شد
در همین رابطه، سیدعلیرضا موسوی‌مجد رییس هیات‌مدیره انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران به «ایرنا» گفته بود: پایین آوردن تابلوهای شرکت‌های کره‌ای از مغازه‌ها چند وقتی است آغاز شده و در هفته‌های آینده نخستین محصولات جایگزین این شرکت‌ها با برند داخلی وارد بازار می‌شود. به گفته این مقام صنفی، اکنون کارهای مقدماتی انجام و تولیدات آزمایشی آغاز شده و تا پایان سال تلویزیون و مانیتور و از سال ۹۹ لباسشویی و یخچال تولیدی این شرکت به بازار عرضه خواهند شد. موسوی‌مجد خاطرنشان‌کرد: مردم نگرانی نداشته باشند، زیرا خدمات گارانتی را تا ۱۸ ماه پس از تاریخ نصب و خدمات پس از فروش را تا ۱۰ سال پس از خرید دریافت خواهند کرد.
او بیان کرده که زیرساخت‌های تولید محصولات جدید همان زیرساخت‌هایی است که در زمان همکاری با این شرکت کره‌ای به ایران آورده شده بود و اکنون حدود ۳۰درصد نیرویی که در پی تبعیت کره‌ای‌ها از تحریم‌های امریکایی به ناچار تعدیل یا بیکار شده بودند به‌تدریج در حال بازگشت به کار هستند. موسوی همچنین تاکید کرده که شرکت‌های ایرانی با همه قدرت در راستای سیاست‌های کشور در حرکتند تا خلأهای بازار لوازم‌خانگی پوشش داده شود. وی تاکیدکرد: هرچند حرکت کره‌ای‌ها خوب نبود، اما برکت آن برای کشور حرکت در مسیر خودکفایی و ارتقای داخلی‌سازی بود و محصولات یاد شده از طریق منابع تامین خارجی جایگزین با بهترین کیفیت مواد اولیه ساخته می‌شوند.
از سوی دیگر، سید مرتضی میری رییس هیات‌مدیره اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی هم در اظهاراتی به «ایسنا» تصریح کرد: علت خبرساز شدن دوباره این مساله تغییر نام و تابلوهای این برندها است که به پیشنهاد اتحادیه لوازم خانگی اتفاق افتاد. یکی از دلایل اصلی این امر، حضور ناو کره از حدود دو ماه پیش در خلیج فارس است. این اقدام کره جنوبی به منافع ما ضرر می‌زند و اتحادیه لوازم خانگی تلاش کرد تا با تغییر نام تابلوهای شرکت‌های کره‌ای، مانع از این ضرر شود. میری یکی دیگر از دلایل تغییر نام این برندها در مقطع کنونی را افزایش قاچاق اعلام کرد و گفت: وقتی شرکت‌های طرف قرارداد برندهای کره‌ای محصولی برای عرضه رسمی ندارند، قاچاقچیان برندهای شناخته شده را از طریق مرزها و از مناطق مثل بانه و گناوه به کشور وارد می‌کنند.
حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی نیز با بیان اینکه شرکت‌های کره‌ای نزدیک به دو سال است که به تبعیت از تحریم‌های امریکا شرکت‌های ایرانی را تحریم کرده‌اند، گفت: در این مدت شرکت‌های کره‌ای مواد اولیه، قطعات و اجازه استفاده از لایسنس برند را به شرکت‌هایی که بر اساس قرارداد با شرکت‌های کره‌ای ال‌جی و سامسونگ در بخش لوازم خانگی سرمایه‌گذاری کرده بودند، ندادند. این شرکت‌ها تنها به امید اینکه بازار جذاب ایران را از دست ندهند و با توجه به اینکه حتی برای نسل بعدی ما فرهنگ‌سازی و برندسازی کرده بودند، به امید روزی که تحریم‌ها برداشته شود و دوباره به ایران برگردند، همچنان برای تبلیغات هزینه می‌کردند. این شرکت‌ها حتی به صورت سازمان یافته از طریق قاچاق بازار ایران را تامین می‌کردند که این مساله باعث شده بود در رقابت نابرابر، تولیدکنندگان ایرانی را زمین‌گیر کنند و حقوق دولتی و گمرکی دولت را نیز پرداخت نکنند.
