فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم خود را به شکل‌های گوناگونی نشان می‌دهد. در بعضی بخش‌ها و صنایع شاهد کمبود مواد اولیه و ماشین آلات هستیم. اما در بعضی بخش‌ها مشکل حادتر است و امکان فعالیت به کلی گرفته شده است. یکی از بخش‌های مهم که به دلیل تحریم و تبلیغات منفی دچار بحران شده است صنعت گردشگری است. در سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی برای بهبود وضعیت گردشگری به ویژه در بخش‌های تخصصی مانند سلامت صورت گرفت اما امروز نه به خاطر صرف تحریم بلکه به دلیل تبلیغات منفی شاهد از دست رفتن بخش مهمی از این دستاوردها هستیم. پس از اتفاقات تلخ دی ماه به ویژه سقوط هواپیما شرایط برای جذب گردشگری سخت‌تر شده است و این موضوع خود را در قالب لغو تورهای مختلف نشان می‌دهد.
بحران پس از مشکلات ماه گذشته
دبیرجامعه تورگردانان و رییس انجمن توسعه خدمات گردشگری سلامت ایران تاکید می‌کنند، فضای این روزهای صنعت گردشگری که بحرانی توصیف می‌شود، موقتی خواهد بود و در این شرایط، بیش از هر زمان دیگری این صنعت نیازمند حمایت دولت برای مقابله با هجمه‌های شکل‌گرفته در عرصه جهانی است.
پس از سقوط هواپیمایی اوکراین در آسمان تهران، صنعت گردشگری ایران متأثر از اتفاقات سیاسی و شدت گرفتن تبلیغات منفی علیه ایران، دچار آسیب شد. لغو تورهای گردشگران خارجی، اولین واکنش به این رویداد بود. تاجایی که به گفته رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی، «پس از سانحه سقوط هواپیمای اوکراین، تورهای ورودی از امریکا و کانادا ۱۰۰ درصد، تورهای استرالیا و حوزه اقیانوسیه ۸۰ درصد، تورهای ورودی از اروپا ۶۰ درصد و تورهای ورودی آسیا ۶۰ درصد سفر‌های خود به ایران را لغو کرده‌اند.»
حرمت‌الله رفیعی پیش‌تر در این باره گفته بود: «بیش از ۷۰ درصد تورهای ورودی به ایران درخواست کنسلی داده‌اند و احتمالاً در روزهای آینده شاهد کاهش تعداد گردشگران ورودی نیز خواهیم بود.»
با‌وجوداین، به باور فعالان و صاحب‌نظران، فضای این روزهای صنعت گردشگری که بحرانی توصیف می‌شود، موقتی خواهد بود و در این شرایط، بیش از هر زمان دیگری این صنعت نیازمند حمایت دولت برای مقابله با پروپاگاندای منفی شکل‌گرفته در عرصه جهانی است.
در همین زمینه، سید هادی شیرازی دبیر جامعه تورگردانان ایران با تأکید بر اینکه تبلیغات منفی، چهره گردشگری ایران را مخدوش کرده است، می‌گوید: طبیعی است که وقتی بحرانی در این سطح اتفاق بیفتد، صنعت گردشگری متأثر و تحت تأثیر این شرایط هم دچار تغییر و تحولاتی شود، اما این بدان معنا نیست که این شرایط ناپایدار همیشگی بماند. به‌خصوص بعد از سقوط هواپیمای اوکراینی، شاهد هجمه تبلیغات منفی علیه ایران هستیم.
او با اشاره به آمار 10 ماهه گردشگری سال 98، بیان می‌کند: مطابق آماری که جامعه تور گردانان ایران از نیروی انتظامی دریافت می‌کند، آمار گردشگران ورودی به ایران در طول این ده ماه، برابر با آمار کل گردشگران ورودی سال گذشته است. چراکه از اول سال به دلیل افت ارزش پول ملی کشور در مقایسه با دیگر کشورها، استقبال گردشگران خارجی به‌خصوص کشورهای همسایه و در رأس آنها عراق، برای بازدید مناطق دیدنی ایران و توریسم سلامت افزایش‌یافته است. به همین دلیل آمار امسال در مقایسه با سال قبل درخور توجه است و تا الآن ما چیزی کم نداریم.
ریزش گردشگران خارجی مقطعی‌است
و پس از مدتی اصلاح خواهد شد
شیرازی خاطرنشان می‌کند: اگر اعلام می‌شود که تعداد گردشگران ورودی کاهش پیداکرده است، بخشی از این موضوع به تبلیغات منفی علیه ایران برمی‌گردد اما دلیل اصلی دیگر، طبق منوال سال‌های قبل این است که الآن فصل گردشگری نیست؛ چراکه فصل بازگشایی مدارس کشورهای هم‌جوار است و هم تجربه نشان داده که گردشگران ورودی امریکایی و اروپایی تمایل دارند که در فصل‌های گرم‌تر، عمدتا در بهار و تابستان از مناطق تاریخی و فرهنگی ایران بازدید کنند.
به گفته شیرازی، ارایه هرگونه آمار و جزییات از کاهش گردشگران ورودی خارجی در حال حاضر غیرممکن است؛ چراکه این ریزش گردشگر خارجی مقطعی و پس از مدتی اصلاح خواهد شد. علاوه بر این به همان نسبتی که برخی گردشگران ورود خود را به ایران به تعویق انداخته‌اند، در مقابل هستند کسانی که قصد سفر به ایران را حتی در این شرایط دارند.
دبیر جامعه تور گردانان در ادامه توضیح می‌دهد: اینکه اعلام می‌شود تورهای خارجی فلان شهر لغو شده است یا تورهای ورودی کشوری 100 درصد برنامه سفر خود به ایران را لغو کرده‌اند، نیاز به بررسی و تأمل بیشتر دارد. برخی از دفاتر مسافرتی در طول سال شاید 80 الی 90 گردشگر خارجی داشته باشند که اگر همین تعداد سفر خود را لغو کنند، آنگاه می‌توان گفت لغو 100 درصدی تورهای خارجی؛ اما آیا این لغو تورها برای 7 میلیون گردشگر ورودی خارجی معنا دارد؟
شیرازی نقش دو وزارت امور خارجه و میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری را باهدف اقناع گردشگران خارجی برای سفر به ایران مهم دانست و افزود: هر گردشگر خارجی که وارد کشور می‌شود پس از بازگشت از ایران، حکم سفیری را دارد که درواقع برای ایران گردشگر می‌خرد.
تضمین امنیت گردشگران ضروری است
محمد جهانگیری رییس انجمن توسعه خدمات گردشگری سلامت ایران هم در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» با تاکید بر اینکه نمی‌توان تاثیر اتفاقات سیاسی بر گردشگری را نادیده گرفت، گفت: ارایه آمار دقیقی قطعا نیاز به بررسی بیشتر دارد؛ اما فارغ از اینکه به دنبال آمار و ارقام باشیم باید تلاش کنیم که وضعیت را به شرایط پایدار قبل برسانیم.
به گفته جهانگیری، گردشگرانی که با هدف سلامت درمانی به ایران سفر می‌کردند، عمدتا راه زمینی را انتخاب می‌کنند و تغییر و تحولات در این زمینه چندان چشم گیر نیست.
رییس انجمن توسعه خدمات گردشگری سلامت ایران مدیریت محتوای رسانه‌ها و به خصوص شبکه‌های اجتماعی علیه ایران را یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های فعالان این حوزه و در عین حال راهکارهایی دانست که منجر به تقویت مفهوم امنیت برای گردشگران خواهد شد. او همچنین برگزاری و حضور در نمایشگاه‌های گردشگری را یکی دیگر از مهم‌ترین راهکارهایی دانست که برای مقابله ایران هراسی شکل گرفته در عرصه جهانی کاربرد به خصوص در این شرایط کارکرد اساسی دارد.
عدم استفاده از فرصت‌های شوک ارزی
شاید برای بسیاری شوک ارزی به معنی آسیب جدی به اقتصاد ایران باشد اما حقیقت این است که در بخش‌هایی همچون گردشگری، شوک ارزی سال 97 عملا باعث شده است که ایران به یک فرصت ایده آل تبدیل شود. قیمت‌های خدمات در ایران برای گردشگران خارجی بسیار مناسب است در حالی که به دلیل جو منفی ایجاد شده این فرصت در حال از بین رفتن است.
