با وجود شرایط مساعد اقلیمی، فراوانی آب در مخازن سدها و کشت محصول در استان‌های غیرشمالی تولید برنج در ۱۰ سال اخیر یک‌سال استثایی را تجربه کرده است.
این در حالی است که دبیر انجمن واردکنندگان برنج معتقد است به سبب مصرف ماهیانه ۱۲۰ هزارتن برنج خارجی، حداقل تا پایان سال باید ۵۰۰ هزارتن برنج دیگر برای تنظیم بازار شب عید وارد شود که این امر با واکنش شدید مسوولان وزارت جهاد کشاورزی رو به رو شده است. چندی پیش عباس کشاورز سرپرست وزارت جهاد کشاورزی از رکود تولید برنج در طول تاریخ خبر داد و گفت: فراوانی آب در مخازن سدها علت اصلی افزایش تولید برنج به شمار می‌رود، اگرنه سیاست ما درباره برنج کامل شفاف است و تنها از کشت محصول در ۲ استان گیلان و مازندران حمایت می‌کنیم. حال با وجود رشد چندبرابری تولید برنج، مافیای واردات به سبب لابی‌گری قوی در بدنه دولت همچنان بر واردات اصرار می‌ورزند که تحقق این امر به معنای سرکوب تولید داخل و بازکردن دروازه‌های کشور به روی محصولات خارجی است. حال به سراغ مسوولان ذی ربط می‌رویم تا درباره آخرین وضعیت تولید برنج و معایب استمرار واردات به بهانه تنظیم بازار شب عید با خبر شویم:
رکورد بی‌سابقه تولید برنج واقعیت ندارد
مسیح کشاورز دبیر انجمن واردکنندگان برنج با تاکید بر واردات ۵۰۰ هزار تن برنج تا پایان سال اظهار کرد: با توجه به خالی بودن انبار‌های بخش خصوصی، مسوولان بانک مرکزی باید ارز مورد نیاز برای واردات ۵۰۰ هزار تن برنج تا پایان سال را تخصیص دهند، در غیر این صورت با استمرار این روند دچار کمبود برنج در شب عید خواهیم شد.
وی با انتقاد از این مساله که دولت ارز مورد نیاز به ثبت سفارش جدید برنج اختصاص نداده است، افزود: با توجه به کمبود و نوسان قیمت برنج خارجی بخشی از خانوار‌ها متحمل ضرر و زیان شدند که با این وجود انتظار می‌رود وزارت صمت هر چه سریع‌تر لیست‌ها را به بانک مرکزی برای تخصیص ارز ارسال کند.
کشاورز با اشاره به اینکه ماهیانه ۱۲۰ هزار تن برنج خارجی در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، بیان کرد: بنابر آمار سرانه مصرف به ازای هر نفر ۴۰ کیلو است که با احتساب جمعیت کل کشور رقمی معادل ۳ میلیون و ۲۰۰ هزارتن برنج در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد که یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن از این میزان از محل تولید داخل و مابقی باید از طریق واردات تامین شود. دبیر انجمن واردکنندگان برنج ادامه داد: در حال حاضر ۶ دهک مردم حدود ۵۰ میلیون نفر از آحاد جامعه برنج خارجی مصرف می‌کنند که به منظور جلوگیری از کمبود و التهاب بازار شب عید، حداقل باید ۵۰۰ هزار تن برنج دیگر تا پایان سال وارد شود. وی درباره اینکه با وجود شرایط مساعد بارندگی و کشت برنج در سایر استان‌های غیرشمالی چرا تغییری در میزان واردات ایجاد نشده است، اظهار کرد: اگرچه مسوولان وزارت جهاد کشاورزی بر این باورند که امسال به سبب شرایط مساعد بارندگی و کشت در استان‌های غیر شمالی نیازی به واردات برنج نداریم، اما رصد از انبار‌های بخش خصوصی توسط وزارت صمت نشان می‌دهد که همچنان دچار کمبود هستیم.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج ادامه داد: بسیاری از تجار برای خرید برنج از استان خوزستان اقدام کردند که متاسفانه این امکان به سبب شرایط جوی ابتدای سال برای آنها وجود نداشت که این امر نشان می‌دهد اظهارات مسوولان وزارت جهاد با واقعیت متفاوت است چرا که در صورت افزایش چند برابری تولید نسبت به سال قبل باید شاهد کاهش نرخ برنج در بازار بودیم. به گفته وی، بنابر آمار از ابتدای سال تاکنون در مجموع یک میلیون و ۸۳ هزار تن برنج وارد کشور شده که سهم بخش خصوصی از این میزان تنها ۸۰۰ هزار تن است، از این رو تا سقف یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن باید برنج وارد کشور شود تا بازار دچار التهاب نشود.
کشاورز در واکنش به موضوعات مطرح شده پیرامون رکورد بی‌سابقه تولید برنج ایرانی بیان کرد: بنابر اظهارات مسوولان وزارت جهاد کشاورزی در صورت رشد چند برابری تولید و عرضه نسبت به مدت مشابه سال قبل باید شاهد کاهش قیمت در بازار بودیم که متاسفانه این امر محقق نشده و همین امر موجب شده تا اقشار ضعیف همچنان منتظر برنج خارجی باشند. دبیر انجمن واردکنندگان برنج ادامه داد: اگرچه ترخیص برنج‌های رسوبی از بنادر در حال انجام است، اما همواره واردات ۵۰۰ هزارتن برنج دیگر تا پایان سال یک ضرورت به شمار می‌رود که به همین خاطر از مسوولان وزارت صمت انتظار می‌رود تا ارز مورد نیاز را تخصیص دهند.
قدرت مافیا بر شورای اقتصاد و دولت می‌چربد
سید جعفر حسینی مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی از رکورد بی‌سابقه تولید برنج خبر داد و گفت: علی رغم رشد چشمگیر تولید برنج و واردات ۹۰۰ هزار تن برنج در ماه‌های قبل، واردکنندگان همچنان بر واردات ۵۰۰ هزار تن برنج دیگر اصرار دارند که این امر نشان می‌دهد مافیای واردات به قدری قوی هستند که ریشه در جاهای مختلف دارد.
وی اصرار واردکنندگان به تشکیل وزارت بازرگانی را بیانگر واردات بی‌رویه دانست و گفت: با وجود آنکه امسال به سبب بارش‌های مناسب و کشت در استان‌های غیرشمالی یک سال استثنایی در تولید برنج بود، اما مافیای واردات به سبب منافع خود به دنبال واردات هستند و بنا به دلایل متعدد ترجیح می‌دهند تولید داخل نداشته باشیم.
حسینی با اشاره به اینکه واردات مجدد برنج تیشه به ریشه تولید داخل می‌زند، بیان کرد: واردکنندگان به سبب پایداری منابع خود به دنبال واردات بی‌رویه هستند، به همین خاطر با برنامه منظم و دقیق سال گذشته قیمت چغندرقند در شورای اقتصاد را به حداقل رساندند که همین امر موجب شد در ۶ ماهه امسال یک هزار و ۶۰۰ تن شکر وارد شد.
مشاور ارشد نظام‌صنفی کشاورزی ادامه داد: مافیای واردات در تمامی محصولات کشاورزی با برنامه حساب شده برای شورای اقتصاد و مسوولان دولت تعیین و تکلیف می‌کنند، همان‌گونه که امسال با وجود سال طلایی تولید برنج در ۱۰ سال گذشته ناشی از بارش‌های مناسب و افزایش سطح زیر کشت، واردکنندگان و دلالان همچنان بر واردات اصرار می‌ورزند. وی درباره آخرین وضعیت بازار برنج شب عید گفت: با توجه به حجم بالای تولید برنج، نوسانی در بازار برنج شب عید نخواهیم داشت و اظهارات مسوولان مبنی بر کمبود عرضه در ایام‌پایانی سال واقعیت ندارد.
مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی با اشاره به اینکه آمار وزارت جهاد کشاورزی تولید استثایی برنج را تایید می‌کند، افزود: آمارها نشان می‌دهد که امسال قیمت برنج ایرانی نوسانی نداشته و تنها بعد از گرانی بنزین، نرخ برنج به سبب وجود واسطه‌ها و دلالان و ضعف در کنترل بازار افزایش یافته است.
کمبودی در عرضه برنج
تا یک‌سال آینده نداریم
مسعود اسدی عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با اشاره به اینکه تولید برنج رکورد بی‌سابقه‌ای داشته است، اظهار کرد: با توجه به بارندگی‌های مناسب و منابع آبی مناسب در استان‌های خوزستان، فارس و بخشی از استان کهگیلویه و بویر احمد ایجاد برنج زار گسترده داشتیم به‌طوری‌که یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج از استان جنوبی برداشت کردیم.
وی آمار فعلی تولید برنج در استان‌های جنوبی را قطعی دانست و گفت: اگر واردکنندگان آماری جز این را اعلام کنند، واقعیت ندارد چرا که هم‌اکنون انبار‌های استان‌های جنوبی مملو از برنج است. اسدی ادامه داد: با توجه به شرایط فعلی تولید برنج، نه تنها تا پایان سال بلکه تا یک‌سال آینده کسری در تامین برنج داخل نداریم و تنها به سبب آنکه واردکنندگان معیشت‌شان از این طریق می‌گذرد و مسوول حفظ تولید ملی و اشتغال در بخش کشاورزی نیستند، طبیعی است که به واردات اصرار ورزند. عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با اشاره به اینکه واردکنندگان به بهانه نوسان قیمت به دنبال واردات هستند، بیان کرد: واردکنندگان و دلالان به بهانه افزایش و تنش بازار شب عید به دولت فشار می‌آورندتا بتوانند به سبب سود‌های هنگفت واردات را انجام دهند، در حالی که تا یک‌سال آینده امکان تامین برنج با قیمت مناسب در بازار وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه برنج‌های خارجی منشأ اصلی بیماری هستند، گفت: اگرچه بخشی از برنج‌های خارجی در ظاهر به برنج شباهت دارند، اما به سبب آلودگی کیفیت چندانی ندارند. علی‌رغم رشد چندبرابری تولید برنج نسبت به سال قبل، ۹۰۰ هزارتن برنج تا قبل از دوره ممنوعیت وارد کشور شد که طبق اذعان مسوولان وزارت جهاد کشاورزی این میزان بیش از نیاز کشور است و واردات مجدد به بهانه تنظیم بازار منجر به سرکوب تولید داخل می‌شود.
