تعادل |
مبارزه با قاچاق کالا با «ثبت شناسه کالا» رسما کلید خورد. براساس تازه‌ترین اقدام وزارت صمت، از ۱۵ دی ماه 98 اگر 8 گروه‌های کالایی تعیین شده در بخش لوازم خانگی شامل «تلویزیون، یخچال فریزر، کولرگازی و اسپیلت، ماشین‌لباسشویی، ماشین‌ظرفشویی، مایکروویو و جاروبرقی» در سطح بازار دارای شناسه کالا نباشند، قاچاق تلقی می‌شوند. طرحی که تولیدکنندگان را امیدوار می‌کند که دیگر شاهد ورود کالاهای قاچاق در رقابت با محصولاتشان در بازار نباشند. طرحی که به گفته فعالان این حوزه به دلیل افزایش قاچاق کالا در پی ممنوعیت واردات و افزایش چشمگیر قیمت‌ها در بازار لوازم خانگی، اجرایی شده است. در همین راستا، حبیب‌الله انصاری مشاور عالی هیات‌مدیره انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نیز در گفت‌وگو با «تعادل» با مثبت ارزیابی کردن این طرح، اجرای آن را گامی در جهت جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق به کشور عنوان کرد و اجرایی شدن آن، همت همه دستگاه‌ها را می‌طلبد.
مبارزه با قاچاق کالا کلید خورد
بنا به اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت دستورالعمل آیین‌نامه اجرایی شناسه‌های رهگیری کالا موضوع ماده (۱۳) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای 8 گروه کالایی لوازم خانگی از 15 دی ماه سال جاری اجرایی خواهد شد. مطابق این دستورالعمل، از نیمه دی‌ماه چنانچه کالاهای تعیین شده در سطح بازار دارای شناسه کالا نباشند، قاچاق تلقی خواهند شد. کالاهای لوازم خانگی مشمول این طرح شامل کالاهایی چون «تلویزیون، یخچال فریزر، کولرگازی و اسپیلت، ماشین‌لباسشویی، ماشین‌ظرفشویی، مایکروویو و جاروبرقی» است.
البته این آیین‌نامه از اواخر شهریورماه سال ۱۳۹۵ از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری، برای اجرا ابلاغ شد. براساس ماده 12 این آیین‌نامه وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است امکان ثبت شناسه رهگیری و دریافت گواهی الکترونیکی را در سامانه جامع تجارت فراهم کند و یکتا بودن شناسه‌های رهگیری را در سطح تمامی کالاهای مشمول، تضمین کند. همچنین این وزارتخانه موظف شد براساس ماده ۲۰ آیین‌نامه یاد شده، عهده‌دار اجرای این مصوبه باشد. اما اجرای طرح یاد شده تاکنون به تعویق افتاده است.
در همین حال، عباس هاشمی مدیرکل دفتر صنایع فلزی و لوازم خانگی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره این آیین‌نامه در اظهاراتی گفته بود که به تمامی تشکل‌های صنعتی و واحدهای تولیدی ابلاغ شده که تا ۱۵ دی ماه برای دریافت شناسه کالا برای محصولات تولیدی خود اقدام کنند. براساس اظهارات این مقام مسوول، در سطح بازار نیز هماهنگی و اطلاع‌رسانی از طریق اتحادیه فروشندگان و توزیع‌کنندگان لوازم خانگی انجام شده است؛ بنابراین این فروشندگان نیز باید تا زمان نهایی تعیین شده برای کالاهای موجود خود شناسه کالا دریافت کنند.
اکنون گویی زمان آن رسیده است که با توجه به ممنوعیت واردات لوازم خانگی، آیین‌نامه شناسه‌های رهگیری کالا موضوع ماده (۱۳) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای 8 گروه کالایی لوازم خانگی اجرایی شود، چراکه در دوره کنونی با توجه به ممنوعیت واردات لوازم خانگی به کشور، از یک سو شاهد رشد بی‌سابقه قیمت این کالاها و از سوی دیگر نیز ورود قابل توجه کالای قاچاق به کشور هستیم.
تا جایی که فعالان اقتصادی این حوزه، رشد حجم قاچاق لوازم خانگی را در دوره اخیر، بی‌سابقه عنوان کرده‌اند. آنها بر این باورند، در شرایطی که تحریم‌های وارده علیه ایران می‌توانست همچون فرصتی طلایی، زمینه درخشش تولیدکنندگان لوازم خانگی ایرانی را فراهم آورد؛ قاچاق همچون سدی در برابر تولیدکنندگان ایستاده است. بدون شک این روند، ضربه سنگینی به اقتصاد کشور وارد می‌کند.
قاچاق کالا، تولیدکنندگان داخلی را زمین‌گیر کرده است. کمااینکه بارها مشاهده کرده‌ایم، تولیدکنندگان داخلی از این روند، گلایه‌مند هستند. در چنین شرایطی صدور شناسه برای لوازم خانگی، قاچاق این کالا را در سطح عرضه کاهش می‌دهد.
دیدگاه فعالان حوزه لوازم خانگی
از سوی دیگر، با توجه به اینکه اکنون فرهنگ‌سازی برای رشد استفاده از کالاهای داخلی در کشور فراهم شده؛ باید زمینه استفاده از این محصولات را در کشور تقویت کرد. بنابراین می‌توان امیدوار بود که با اجرای طرح یاد شده، تولیدکنندگان لوازم خانگی، به عرصه رقابت بازگرداند. همچنین می‌توان انتظار داشت که این تولیدکنندگان از فرصتی که در اختیار آنان قرار دارد استفاده کنند و زمینه بهبود کیفیت تولیدات خود را فراهم آورند.به‌طوری‌که در همین رابطه، حبیب‌الله انصاری مشاور عالی هیات‌مدیره انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در گفت‌وگو با «تعادل»، اجرای آیین‌نامه دریافت شناسه کالا را مثبت ارزیابی کرد و افزود: اجرای این طرح تا حد قابل توجهی از ورود کالاهای قاچاق به کشور جلوگیری می‌کند.
به گفته او، در حال حاضر، حجم قابل توجهی از انواع لوازم خانگی از مبادی مختلف و به‌صورت غیرقانونی به کشور وارد می‌شوند؛ که بسیاری از این کالاها، فاقد استانداردهای لازم هستند و مشکلاتی را برای مصرف‌کنندگان به وجود می‌آورند.
او افزود: عدم امکان ارایه خدمات پس از فروش نیز از دیگر مشکلاتی است که این دست کالاها برای مصرف‌کنندگان به وجود می‌آورند. حتی در مواردی بسیاری از برندهای ارایه شده تقلبی هستند. در چنین شرایطی با اجرای صحیح طرح یاد شده، خریداران از صحت کالایی که خریداری می‌کنند مطلع خواهند شد.
انصاری در بخش دیگری از صحبت‌های خود افزود: این اقدام به اجرای رویکردی قانونمند در تولید محصولات لوازم خانگی در کشور منجر می‌شود. به‌علاوه آنکه زمینه رونق تولید را فراهم می‌آورد.
مشاور عالی هیات‌مدیره انجمن صنایع لوازم خانگی ایران تاکید کرد: تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور توانایی آن را دارند که محصولاتی با کیفیت عالی تولید کنند و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند. این صنایع از چنان ظرفیتی برخوردار هستند که با اجرای طرح یاد شده، قادر به تامین نیاز بازار خواهند بود.
در همین حال، حسین فتاحی، یکی از تولیدکنندگان لوازم خانگی نیز در گفت‌وگویی با «تسنیم»، با اشاره به اینکه در حال حاضر همچنان تولیدکنندگان لوازم خانگی با کاهش تقاضا در بازار روبه‌رو هستند، اظهار کرد: کاهش تقاضا عاملی شده تا تولید مطابق ظرفیت واحدها نباشد البته فروش کالاهای قاچاق در بازار نیز سهم موثری در این موضوع دارد؛ چراکه مصرف‌کننده به خاطر قیمت ارزان آنها و کمبود نقدینگی تمایل به خرید کالاهای قاچاق دارد.
او افزود: جالب اینجاست در برخی از موارد محصول ایرانی به مناطق مرزی ارسال و برچسب آنها تغییر و به نام محصول خارجی باز به تهران برمی‌گردد. وی اظهار امیدواری کرد که با اجرایی شدن کد شناسه کالا که از 15 دی‌ماه امسال اجباری است بتوان مدیریت لازم را در بخش فروش لوازم خانگی در بازار انجام داد. این تولیدکننده لوازم خانگی با تأکید بر اینکه برخی با تبلیغات نادرست مانع تراشی‌هایی را برای اجرای کد شناسه کالا برای محصولات لوازم خانگی ایجاد کرده‌اند، افزود: با اجرایی شدن این موضوع به‌طور حتم کالاها شناسنامه‌دار شده و به راحتی می‌توان مانع فروش کالای قاچاق در بازار شد. البته باید خاطرنشان ساخت اجرایی شدن این موضوع هماهنگی دستگاه‌های مختلف را می‌طلبد.
محمدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی، از دیگر کسانی است که در این باره به اظهارنظر پرداخته و در اظهاراتی به «ایسنا» گفته است: به نظر می‌رسد این‌بار ایراد طرح‌های قبلی مبارزه با قاچاق همچون «ایران کد» و «شبنم» بررسی و برطرف شده است.
او همچنین با بیان اینکه قاچاق لوازم خانگی برای این صنعت بسیار مشکل‌ساز شده، ابراز امیدواری کرد که با همکاری مردم، تولیدکنندگان و فروشندگان اجرای آیین‌نامه شناسه و رهگیری کالا به ثمر برسد.
به گفته سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی، با اجرای این طرح مردم هنگام خرید می‌توانند شناسه را از محلی که مشخص می‌شود استعلام و پاسخ را در همان زمان دریافت کنند.
او به این موضوع نیز اشاره کرد که دستگاه‌های نظارتی هم در بازار نظارت می‌کنند و اگر کالایی شناسه نداشته باشد، مشخص می‌شود که این کالا قاچاق بوده است.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا با اجرایی شدن این طرح می‌توان با لوازم خانگی قاچاق در بازار خداحافظی کرد یا خیر.
