در حوزه ترانزیت 22 دستگاه تصمیم‌گیر هستند که دخالت این تعداد دستگاه و متولی در حوزه ترانزیت، آثار نامطلوبی را به دنبال دارد. این در حالی است که در میان آنها حتی یک دستگاه پاسخگو وجود ندارد؛ در چنین شرایطی مشخص نیست که غایت کار چگونه خواهد بود. از همین رو، رییس اتاق ایران در «همایش حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیت در مسیر توسعه اقتصادی در مشهد»، یکی از موانع بزرگ توسعه در کشور، را عدم هماهنگی نهادهای متولی و وجود تصمیم‌گیران بی‌شمار برای بخش‌های مختلف از جمله حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیت عنوان کرد و گفت: یکی از مشکلات بزرگ حوزه حمل‌ونقل کشور، فرسودگی بالای ناوگان حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای است که هیچ اقدامی برای نوسازی در حوزه حمل‌ونقل انجام نگرفته است. از طرفی، با بررسی لایحه بودجه به اولویت‌هایی به مراتب پایین‌تر از این بحث بر می‌خوریم و همین مساله، نوع نگاه کلان به این بخش را تبیین می‌کند. در همین حال، کیوان کاشفی، عضو هیات رییسه اتاق ایران نیز در نشست شورای گفت‌وگوی کرمانشاه، بر لزوم استفاده از ظرفیت‌های حمل‌ونقل ریلی و برنامه‌ریزی برای انتقال بار از جاده به ریل تأکید کرد.
چالش حمل ونقل در کشور
رییس اتاق ایران طی سخنانی در مراسم اختتامیه اولین همایش حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیت در مسیر توسعه اقتصادی در مشهد گفت: بخش حمل‌ونقل و ترانزیت، نیازمند یک سرمایه‌گذاری موثر برای کسب درآمدهای پایدار و ایجاد ارزش افزوده است. این نوع از درآمدزایی تقریبا در اقتصاد ما ناپیداست و برای دستیابی به آن باید عرصه‌هایی همچون گردشگری و ترانزیت در صدر فعالیت‌های دولت قرار بگیرند. از سوی دیگر باید نسبت به ترمیم اشکالات موجود در این حوزه‌ها اقدام شود اما متاسفانه در بودجه به بخش حمل‌ونقل جفا شده است.
رییس اتاق ایران تاکید کرد: ما نگران سال 99 هستیم. چشم‌انداز مثبتی را در بخش بودجه‌ای شاهد نیستیم. لایحه‌ای که دولت ارایه کرده، نگرانی‌ها را افزون می‌کند. 74 درصد بودجه کشور به شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی اختصاص یافته، آن هم در حالی که درصد بالایی از این مراکز سال‌ها است که زیان می‌دهند. امیدواریم مجلس پیشنهادات ارایه شده درباره بودجه از سوی بخش خصوصی را مورد توجه قرار دهد و تغییرات مثبتی را در لایحه بودجه شاهد باشیم.
شافعی با اشاره به اظهارات و انتقادات فعالان حوزه حمل‌ونقل تجاری، مسوولان دستگاه‌های متولی این بخش و نمایندگان مجلس در این همایش گفت: اظهارات دوستان، حاوی نکات تازه‌ای نبود. اگر گریزی بزنیم به مشکلاتی که 15 یا 20سال پیش از سوی فعالان این بخش مطرح می‌شد، می‌بینیم که تفاوت جدی ایجاد نشده و این بدان معناست که طی این سال‌ها چالش‌ها به قوت خود باقی مانده‌اند.
وی افزود: نوع نگاه ما به مسائل اقتصادی یا از منظر اقتصاد خرد است یا کلان اما هیچ کدام از این دو رویکرد گرهی از مشکلات نمی‌گشایند؛ چرا که چالش‌های امروز اقتصاد به مراتب عمیق‌تر از دو سطح مذکور هستند. در واقع ما در سیستم قاعده‌گذاری اقتصادمان با مشکلات جدی دست به گریبان هستیم. یکی از عوامل تداوم چالش‌ها نیز همین مساله است.
شافعی اظهار کرد: مسائلی که امروز بر آنها تمرکز می‌کنیم، ابزاری برای توسعه و رسیدن به هدف هستند اما شاهدیم که همین ابزارها به اشتباه در نقش هدف قرار می‌گیرند. ما از نقطه حرکت خود مسافت قابل انتظاری را طی نمی‌کنیم و این اشکالی اساسی در اقتصاد ماست که سیاست‌گذاران باید به این امر مهم توجه کنند. رییس اتاق ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: به عنوان فعالان اقتصادی بیش از اینکه به طرح مشکلات بپردازیم، باید راه‌های مناسب برای عبور از چالش‌ها را بیابیم و بر آنها تمرکز کنیم. امروز مسوولان دولتی به اندازه ما از مشکلات آگاه هستند. وی افزود: با توجه به موقعیت‌های ویژه و خدادادی این کشور و شرایط استثنایی ژئوپلیتیک ایران در حمل‌ونقل و ترانزیت، می‌توانستیم کاری انجام دهیم که هیچ کشوری توان رقابت در منطقه با ما را نداشته باشد اما امروز به سرعت فرصت‌ها از دست می‌روند و از رقبا عقب مانده‌ایم. وی ادامه داد: ما در همه کارها اجازه می‌دهیم قافله فرصت‌ها عبور کند و بعد تازه متوجه می‌شویم که جا مانده‌ایم.
شافعی در بخش دیگری از سخنانش به ضرورت توجه به فعالیت‌های دانش بنیان اشاره کرد و گفت: هیچ گریزی از پیوند با اقتصاد دانش بنیان نیست و نمی‌توانیم هیچ مقاومتی در مقابل فناوری‌های جدید داشته باشیم.
شافعی افزود: حمل‌ونقل در این زمینه تا حدی عقب است و باید فکری به حال آن بکنیم تا عقب نمانیم. همان‌طور که در ابتدای راه‌اندازی تاکسی‌های اینترنتی در کشور، هجمه‌هایی علیه فعالیت این شرکت‌ها انجام گرفت اما نهایتا فناوری این بخش توانست به سطح جامعه نفوذ کند. اکنون در عرصه حمل‌ونقل بین‌المللی نیز این نوع نگاه باید ایجاد شود و فناوری‌های نوین در آینده نزدیک به این بخش وارد خواهند شد. البته بخش حمل‌ونقل استان باید خود در این زمینه اقدام کند وگرنه به مشکلات جدی دچار خواهد شد.
ضرورت انتقال بار از «جاده» به «ریل»
از سوی دیگر، کیوان کاشفی، عضو هیات رییسه اتاق ایران در نشست شورای گفت‌وگوی کرمانشاه، با اشاره به اینکه زحمات زیادی برای اتصال کرمانشاه به خطوط ریلی کشیده شده، بر لزوم استفاده از ظرفیت‌های حمل‌ونقل ریلی و برنامه‌ریزی برای انتقال بار از جاده به ریل تأکید کرد. کیوان کاشفی، در پنجاه و چهارمین جلسه شورای گفت‌وگو دولت و بخش خصوصی کرمانشاه با بیان اینکه خط ریلی این استان ظرفیت احداث ایستگاه باری در سه‌نقطه را دارد، افزود: منطقه پل چهر به دلیل استقرار صنایع پتروشیمی استان از مهم‌ترین این نقاط است. ضمن اینکه در منطقه شهرک صنعتی فرامان نیز امکان احداث یک ایستگاه وجود دارد که نیاز سه شهرک صنعتی فرامان، بیستون و زاگرس را پوشش دهد.
او ادامه داد: در منطقه ماهیدشت نیز به دلیل وجود کارخانه‌های سیمان سامان و کشت و صنعت ماهیدشت ظرفیت ایجاد ایستگاه باری وجود دارد اما راه آن مقداری از خط اصلی دور است. کاشفی همچنین خواستار برقراری خطوط آنتنی راه‌آهن برای واحدهای تولیدی استان شد و اضافه کرد: صاحبان صنایع نیز راضی هستند در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند.
رییس اتاق کرمانشاه در ادامه از مشکلاتی که درخواست‌های متعدد کارگران برای سخت و زیان‌آور محسوب شدن مشاغل ایجاد کرد هم یاد کرد که به معضلی برای کارآفرینان تبدیل شده است.
او اظهار کرد: متأسفانه بیش از ۸۰ درصد از کارگرانی که در این زمینه درخواست می‌دهند حکم می‌گیرند و این امر هزینه زیادی را به کارفرمایان تحمیل می‌کند. کاشفی خواستار توجه به نظرات کارفرمایان در این زمینه شد و اضافه کرد: در جلسات قبلی مصوباتی در این زمینه داشتیم که اجرایی نشده است. او معتقد است مشکلات سخت و زیان‌آور محسوب شدن مشاغل، فضای کسب‌وکار استان را تحت تأثیر قرار داده است.
در ادامه هوشنگ بازوند، استاندار کرمانشاه نیز با بیان اینکه در قطعه ملایر تا کرمانشاه راه‌آهن غرب کشور حدود ۱۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام شده، افزود: متأسفانه از این سرمایه‌گذاری آن‌طور که باید استفاده نکردیم.
او اظهار کرد: قرار نبود راه‌آهن صرفاً مشکل حمل‌ونقل مسافر را حل کند بلکه باید از این پتانسیل برای انتقال حمل‌ونقل زمینی به حمل‌ونقل ریلی بهره ببریم. استاندار کرمانشاه از سرعت پایین راه‌آهن برای جابه‌جایی بار هم گلایه کرد و یادآور شد: گاهی سرعت حمل بار با کامیون چند برابر سرعت استفاده از قطار است که این امر برای فعالان اقتصادی که حتی یک‌ساعت هم برای آنها مهم است، پذیرفتنی نیست.
بازوند خواستار احداث خطوط آنتنی از راه‌آهن کرمانشاه تا نزدیکی واحدهای تولیدی شد و اضافه کرد: قطار بدون خط ریلی کارایی برای واحدهای تولیدی ندارد و وزارت راه و شهرسازی باید این گره را حل کند.
او با بیان اینکه هم‌اکنون بخش خصوصی کرمانشاه آمادگی دارد تا حدودی در زمینه تکمیل زیرسازی خطوط آنتنی همکاری کند، تأکید کرد: البته اعتباری که بخش خصوصی برای این کار باید بگذارد ممکن است صرفه اقتصادی برای آنها نداشته باشد. بازوند معتقد است اگر به دنبال رونق تولید و بهبود فضای کسب‌وکار که خروجی آن اشتغال است هستیم، دستگاه‌ها باید به سمت تسهیل‌گری برای بخش خصوصی بروند. او یادآور شد: در شرایط کنونی که بخش خصوصی به‌سختی خود را سر پا نگه داشته، نباید دستگاه‌ها نیز با مانع‌تراشی به بخش خصوصی ضربه بزنند. استاندار کرمانشاه با اشاره به اینکه این موضوع باید در بدنه کارشناسی دستگاه‌ها حل شود، افزود: گاهی تصمیم یک کارشناس می‌تواند یک‌شبه صد شغل را از بین ببرد. او اضافه کرد: اگر نیاز باشد برای کارشناسان دستگاه‌ها جلسات توجیهی می‌گذاریم تا شرایط اشتغال استان را بهتر درک کنند.
