تمام پیش بینی‌ها نشان می‌دهد که سال 99 شرایط اقتصادی سختی در کشور حاکم خواهد بود و به همین دلیل به بودجه‌ای مدیریت شده برای کنترل اقتصاد نیاز است. کمبود درآمدهای نفتی باعث شده که بودجه جاری با سایر درآمدها بسته شود و به همین دلیل در کنار شرایط تحریم، تغییر در ساختار اداری را هم شاهد هستیم. با این وجود بخش های خصوصی نگرانی‌های زیادی بابت نحوه بسته شدن بودجه دارند و معتقد هستند حال که قرار است هزینه‌های دولت را نه منابع طبیعی مانند نفت بلکه مالیات و سایر درآمدها پرداخت کند پس باید در ساختار اقتصادی دولت هم تغییراتی جدی صورت گیرد.
دولت کاهش هزینه‌ها را از خود شروع کند
در همین رابطه رییس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: دولت در موضوع بودجه نباید تنها تمرکز بر افزایش درآمدها از طریق مالیات یا صادرات غیرنفتی کند و باید به دنبال کاهش هزینه‌ها در این تنگنای اقتصادی باشد.
مجیدرضا حریری در مورد رشد صادرات غیرنفتی به منظور جبران کاهش درآمدهای نفتی گفت: صادرات غیرنفتی بالقوه ظرفیت دو برابر مقدار کنونی را دارد اما به فعل درآوردن آن در شرایط کنونی اقدامی دشوار است. صادرات ما دو مشکل عمده دارد، نخست اینکه ۷۰ یا ۸۰ درصد عمده صادرات غیرنفتی ما متعلق به بنگاه‌های بزرگی است که دولتی یا خصولتی هستند و این شرکت‌ها نقص‌های مدیریتی و مشکلات خاص خود در حوزه صادرات را دارند.
وی ادامه داد: مشکل دوم مربوط به این است که اصولا صادرات نیازمند روابط بین‌المللی مناسب است یعنی به همان دلیلی که ما نمی‌توانیم نفت بفروشیم باز در حوزه صادرات غیرنفتی نیز تحت فشار هستیم یعنی وقتی نتوانیم از سیستم بانکی دنیا استفاده کنیم یا نتوانیم در بسیاری از بازارهای بین‌المللی حضور داشته باشیم کار برای ما سخت خواهد شد.
رییس اتاق بازرگانی ایران و چین خاطرنشان کرد: اما نباید فراموش کرد که پیشرفت در صادرات غیرنفتی نشدنی نیست اما کار یک ساله هم نیست که به دنبال جهش در آن باشیم اگر ما بتوانیم در همین درصدهای کنونی هم پیشرفت داشته باشیم برای ما موفقیت محسوب می‌شود چون به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد بسیاری از بازارها برای ما ممنوع است. وقتی ما از ۱۵ کشور همسایه صحبت می‌کنیم با بخش عمده‌ای از کشورهایی که قدرت خرید بالا دارند و در جنوب خلیج فارس هستند مناسبات سیاسی مناسبی نداریم. بنابراین باید به سمت تنش‌زدایی حرکت کنیم تا این بازارها در دسترس ما باشند.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه در حوزه تولید نیازمند تغییر ذهنیت هستیم، گفت: اما تولید کشور باید به گونه‌ای باشد که بخشی از آن در خدمت صادرات باشد یعنی به جای نگاه به داخل به خارج از مرزها تمرکز کنیم تا بازده تولید و کیفیت آن افزایش یابد. البته دولت نیز در موضوع بودجه نباید تنها تمرکز بر افزایش درآمدها از طریق مالیات یا صادرات غیرنفتی کند و باید به دنبال کاهش هزینه‌ها در این تنگنای اقتصادی باشد.
ارز 4200 باید از بودجه حذف می‌شد
از سوی دیگر رییس کنفدراسیون صادرات انرژی می‌گوید پیشنهاد این است که دلار نیما و تک نرخی در بودجه گنجانده شود و سوبسید به ریال داده شود. حمیدرضا صالحی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران می‌گوید ما در دوره گذار از اقتصاد بدون نفت به سر می‌بریم، بنابراین باید جایگزین درآمدی نفت را در بخش‌های مختلف تعریف کنیم و در بودجه‌ریزی قول دولت مبنی بر بودجه عملیاتی محقق شده و در چارچوب اقتصاد مقاومتی حرکت کنیم ضمن اینکه در مصارف نیز باید تجدیدنظر کنیم، از جمله اینکه هزینه‌ها مدیریت و هزینه‌های دولت کم شود.
وی افزود: دولت باید به سمت چابک‌سازی برود تا بتواند اقتصاد را غیرنفتی کند و منابع متقن و محکم جدید پیدا کند، مثلا باید ببینیم چقدر می‌توانیم از مالیات درآمد داشته باشیم به علاوه اینکه نمی‌توانیم مالیات را افزایش دهیم زیرا اقتصاد ما در حال گذار است و فشارهای تحریم و تورم هم وجود دارد، بنابراین نمی‌توانیم منابع درآمدی را چند برابر کنیم و روی مردم فشار بیاوریم یا درآمدی از عوارض بیشتر روی گمرک کسب کنیم.
رییس کنفدراسیون صادرات انرژی تاکید کرد: تا جایی که می‌توانیم باید توجه کنیم که فرصت‌هایی برای افزایش درآمدهای ناشی از صادرات غیرنفتی بیشتر شود، هر ظرفیتی که در کشور فعال است در بودجه شناسایی کرده و برای صادرات بیشتر محقق کنیم.
وی با بیان اینکه بودجه باید هدفمند و هوشمندانه نوشته شده و عملیاتی باشد، گفت: باید منبع جدید تعریف کرده و به سمت منابعی برویم که فرصت بوده و تاکنون از آنها استفاده نکرده‌ایم. همچنین باید روی مصارف تجدیدنظر کنیم و هزینه‌ها را کاهش دهیم، در این صورت اهداف اقتصاد درونزا و برون‌نگر دو چندان محقق می‌شود.
صالحی خاطرنشان کرد: اگر مردم به نوعی احساس کنند که می‌توانند در اقتصاد مشارکت کرده و درآمدشان بالا برود، نگران اموری مثل افزایش قیمت حامل‌های انرژی نمی‌شوند تورم را کسی نمی‌تواند کتمان کند، بسیاری از کسب و کارهایی که می‌توانند در آمد را بیشتر کنند، باید رونق یابند.
رانت را در بودجه بخشکانیم
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و ایران ادامه داد: یکی از مواردی که در این بودجه باید به آن توجه شود اینکه رانت را کم کنیم، دلار 4200 تومانی در بودجه به معنای رانت است هر چند برای واردات دارو، گندم، گوشت و مرغ باشد، زیرا ممکن است به مقاصدی برود که منجر به کاهش قیمت این کالاها نشود. پیشنهاد این است که دلار نیما و تک نرخی در بودجه گنجانده شود و سوبسید به ریال داده شود.
رییس کنفدراسیون صادرات انرژی خاطرنشان کرد: تک‌نرخی بودن دلار در بودجه 99 یکی از خواست‌هایی است که باعث می‌شود رانت کم شود و هرچه بودجه به سمت کاهش رانت برود، فساد نیز کم شده و قدرت خرید مردم بالا می‌رود، در این صورت می‌توانیم قیمت حامل‌های انرژی را نیز بالا ببریم ولی اکنون بالا رفتن قیمت‌ها آسیب به دهک‌های پایین است.
وی یادآور شد: دولت باید این هنر را داشته باشد که از بین رفتن دارایی و سرمایه‌های مردم جلوگیری و آن را تبدیل به ارزش افزوده کرده و به جیب مردم بازگرداند. در این صورت به درآمدهای دیگر غیر از مالیات می‌توان جواب مثبت داد در غیر این صورت با تردید و نگرانی انجام می‌شود.
صالحی به کاهش سهم صندوق توسعه ملی نیز اشاره و اظهار داشت: همان‌گونه که قانون اعلام کرده سهم صندوق توسعه ملی از محل فروش و صادرات نفت است نه از محل استخراج، چه 4 میلیون و چه 600 هزار بشکه صادرات داشته باشیم، سهم صندوق همان 20 درصد است. برای ما تعجب آور بود که سهم صندوق از 30 به 20 درصد کاهش یافت چرا که قرار بود هر ساله 3 درصد به سهم صندوق افزوده شود و اگر ادامه پیدا می‌کرد امروز این سهم به 40 درصد می‌رسید و می‌توانست به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها اختصاص یافته و به عنوان سرمایه بین نسلی ذخیره شود.
