تعادل |
چرا شرکت‌های صوری در مناطق آزاد شکل گرفت؟ برخی در پاسخ به این پرسش، انگیزه ثبت شرکت‌های صوری را «برخورداری از معافیت‌های مناطق آزاد ونپرداختن مالیات» و «اخذ وام‌های کلان» عنوان می‌کنند. یک مقام مسوول در مناطق آزاد نیز درباره علت شکل‌گیری شرکت‌های صوری در مناطق آزاد می‌گوید: در گذشته بحث اظهارنامه مالیاتی برای شرکت‌های فعال در مناطق آزاد مطرح نبود؛ از سال 94 طبق قانون تکلیف شد که همه شرکت‌های فعال در این مناطق نیز اظهارنامه مالیاتی ارایه دهند و اگر شرکتی در سرزمین اصلی نیز فعالیت می‌کند، باید مالیات بپردازد. اما حال مدیر امور حقوقی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی درتازه‌ترین اظهارات خود، از لغو امتیاز 12 هزار شرکت صوری در این مناطق خبر داده است. بنابر آماری که او اعلام کرده، تا 31 شهریور بالغ بر 12 هزار و 111 شرکت در مناطق 7 گانه آزاد لغو امتیاز و تعلیق شدند. همچنین 1970 شرکت منحل و27 هزار و 618 شرکت نیز اطلاعات خود را تکمیل و اصلاح کرده‌اند تا بتوانند به فعالیت خود در مناطق ادامه دهند. از سوی دیگر، در منطقه آزاد کیش بیش از 12 هزار شرکت ثبت شده که بیش از 6 هزار مورد آنها صوری بود از این تعداد در 3 ماهه اخیر با مراجعه و کسب اطلاعات دقیق مجوز آنها فعال شده، اما همچنان 5 هزار شرکت غیرفعال در این منطقه وجود دارد و عملا نمی‌توانند فعالیتی در مناطق آزاد و سرزمین اصلی داشته باشند.
ماجرای شرکت‌های صوری
اوایل سال 97 بود که متولیان سازمان امور مالیاتی ایران از شناسایی سه هزار شرکت «صوری» خبر دادند که برخی از آنها برای فرار از مالیات در مناطق آزاد ثبت شده بودند و در یکی از آنها ۷۰۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی رخ داده بود. گزارش‌ها حاکی از این بود که یکی از این شرکت‌ها که در مناطق آزاد ثبت شده بود اما محل فعالیت اصلی‌اش محل دیگری بود، «یا اظهارنامه مالیاتی ارایه نمی‌کرد» یا در اظهارنامه اعلام می‌کرد که ضرر داشته است. این در حالی است که طبق قانون، فعالیت‌های اقتصادی در مناطق آزاد تا مدت ۲۰ سال از پرداخت مالیات معاف هستند. البته آن‌زمان کامل تقوی‌نژاد، میزان فرار مالیاتی سالانه را ۳۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده و گفته بود که همچنین حدود ۳۰ درصد از اقتصاد ایران از پرداخت مالیات معافند. علی عسگری هم که پیش از تقوی‌نژاد در سمت ریاست سازمان مالیاتی ایران بود نیز در آذر سال ۹۴ گفته بود که ۶۰ درصد از اقتصاد ایران مالیات پرداخت نمی‌کند. از سوی دیگر، وزارت اقتصاد در اسفند ماه ۹۶ میزان فرار مالیاتی سالانه را ۳۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده بود. البته حضور شرکت‌های صوری آن‌هم در مناطق آزاد به بهانه فرار مالیاتی را می‌توان امری بدیهی عنوان کرد؛ چراکه برخی از شرکت‌ها به اسم تولید، بساطی راه‌اندازی می‌کنند و پس از آن با راحت‌ترین شیوه‌ها یعنی واردات کالا، سعی در درآمدزایی دارند.
اما حالا محسن پوراحمدی مدیر امور حقوقی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به اینکه چرا شرکت‌های صوری فعالیت تجاری در مناطق آزاد داشته و از معافیت‌های این مناطق استفاده می‌کنند و حتی بابت فعالیت‌هایی که در داخل کشور دارند مالیات نمی‌پردازند و برنامه مناطق آزاد برای شناسایی این شرکت‌ها چیست، به خبرگزاری فارس گفته است: شرکت‌های کاغذی برای آنکه از معافیت‌های مناطق آزاد بهره‌مند شوند اطلاعات شرکت خود را در گذشته به صورت دستی و سنتی ثبت می‌کردند، بعد از اینکه پایگاه اطلاعات اشخاص حقوقی در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تشکیل شد همه اطلاعات شرکت‌های فعال در مناطق را در این پایگاه ثبت کردیم و دو سال است این روال ادامه دارد. مدیر امور حقوقی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با تاکید بر اینکه برای ثبت شرکت اطلاعات هویتی و مجوز فعالیت شرکت‌ها به همراه آدرس و کدپستی اخذ می‌شود و پس از آن شناسه ملی برای فعالیت آنها صادر می‌شود، گفت: بعد از ثبت اطلاعات شناسه ملی فعال می‌شود و در این زمینه اطلاع‌رسانی‌های متعددی برای بنگاه‌ها و شرکت‌ها نسبت به تکمیل اطلاعات خود انجام شده است و در صورتی‌که این اقدام صورت نگیرد شناسه ملی آنها لغو می‌شود و اعتبار خود را از دست می‌دهد.
بنابه اظهارات او، یک شرکت فقط با شناسه ملی معتبر می‌تواند به امر تجارت یا تولید در مناطق ادامه دهد مثلا برای باز کردن حساب بانکی ارایه اظهارنامه مالیاتی و خدماتی مانند آن باید شناسه ملی داشته باشند. به همین جهت برخی شرکت‌ها اطلاعات خود را در مناطق ثبت و تکمیل کردند و بنگاه‌ها و شرکت‌هایی که به هر علتی تا مهلت مقرر نیامدند شناسه ملی آنها از طریق پایگاه اطلاعات اشخاص حقوقی لغو شد و اگر بخواهند به فعالیت ادامه دهند مجوزشان معتبر نیست. زمانی این شرکت‌ها مجبور خواهند شد اطلاعات خود را ثبت کنند که مهلت ارایه اظهارنامه مالیاتی فرا می‌رسد. پوراحمدی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه در خرداد ماه حجم زیادی از شرکت‌ها مراجعه کردند تا اطلاعات فعالیت خود را ثبت کنند، اظهار کرد: مثلا در منطقه آزاد کیش بیش از 12 هزار شرکت ثبت شده که بیش از 6 هزار مورد آنها صوری بود از این تعداد در 3 ماهه اخیر با مراجعه و کسب اطلاعات دقیق مجوز آنها فعال شده، اما همچنان 5 هزار شرکت غیرفعال در این منطقه وجود دارد و عملا نمی‌توانند فعالیتی در مناطق آزاد و سرزمین اصلی داشته باشند.
مدیر امور حقوقی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، بیشترین انگیزه ثبت شرکت‌های صوری را برخورداری از معافیت‌های مناطق آزاد و نپرداختن مالیات و همچنین اخذ وام‌های کلان دانست وافزود: در گذشته بحث اظهارنامه مالیاتی برای شرکت‌های فعال در مناطق آزاد مطرح نبود؛ از سال 94 طبق قانون تکلیف شد که همه شرکت‌های فعال در این مناطق نیز اظهارنامه مالیاتی ارایه دهند و اگر شرکتی در سرزمین اصلی نیز فعالیت می‌کند باید مالیات بپردازد.این مقام مسوول خاطرنشان کرد: بسیاری از شرکت‌ها فعالیت خود را در مناطق آزاد، اظهار می‌کردند تا مالیات ندهند اکنون سازمان مالیاتی این شرکت‌ها را رصد و پالایش می‌کند و اظهارنامه آنها صحت‌سنجی می‌شود. اگر شرکتی فعالیتی در سرزمین اصلی داشته باشد مشمول مالیات و جریمه می‌شود.
پوراحمدی با اقدامات صورت گرفته طی 3 سال اخیر برای نظام‌مند شدن ثبت شرکت‌ها و فعالیت واقعی آنها گفت: با برنامه‌ریزی و بسترهایی که فراهم شده عملا بار شرکت‌های صوری را از مناطق آزاد بست و دیگر نمی‌توانند فعالیت کنند.
او در پاسخ به این پرسش که بسیاری از شرکت‌های ثبت‌شده صوری در نظام مالیاتی شناخته شده نیستند و در این مناطق فعالیت می‌کنند و این موضوع را نیز مسوولان سازمان مالیاتی تایید کردند گفت: نمی‌توان بطور قطع این شرکت‌ها را متوجه مناطق آزاد دانست بلکه در سرزمین اصلی نیز وجود دارند، همه شرکت‌ها در پایگاه اطلاعات اشخاص حقوقی متشکل از کمیته‌ای که نمایندگان وزارت دادگستری، دارایی و سازمان برنامه و بودجه حضور دارند بر این شرکت‌ها نظارت و کنترل خواهند داشت. همه گلوگاه‌ها بسته شده البته اگر کسی بخواهد کار خلافی انجام دهد هر جا که باشد این کار را می‌کند. مدیر امور حقوقی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در عین حال تاکید کرد که گلوگاه شناسایی شرکت‌ها پایگاه اطلاعات اشخاص حقوقی و شناسه ملی است که حتما اگر در مناطق بخواهند فعالیت کنند باید مجوز داشته باشند. او همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا امکان جعل مجوزها وجود ندارد، گفت: در همه جا می‌تواند این مسائل وجود داشته باشد؛ در حال حاضر گزارش جعل نداریم فقط دو موردی وجود داشت که به اسم فردی که سهامدار یک شرکت بود شرکت جدیدی ثبت شد اما اینکه بگوییم شرکت صوری بوده و هیچ اطلاعات هویتی و درستی از او وجود ندارد گزارش نشده، مگر اینکه همه مجوزها را جعل کرده باشند. به ندرت در طول سال چنین موارد تخلفی گزارش می‌شود. وی تاکید کرد: تا 31 شهریور بالغ بر 12111 شرکت در مناطق 7 گانه آزاد لغو امتیاز و تعلیق شدند همچنین 1970 شرکت منحل و 27618 شرکت نیز اطلاعات خود را تکمیل و اصلاح کرده‌اند تا بتوانند به فعالیت خود در مناطق ادامه دهند.
