به بهانه مبارزه با خام‌‌فروشی، از صادرات سنگ آهن ممانعت می‌کنند. این در حالی است که 90 درصد سنگ آهن کشور در داخل مصرف می‌شود و 10 درصد آن را صادر می‌کنند. مهرداد اکبریان، رییس انجمن سنگ آهن ایران مخالفت با صادرات 10 درصدی سنگ آهن را نوعی بهانه‌تراشی دانست.
اکبریان گفت: در حال حاضر تولید سالانه سنگ آهن کشور 80 میلیون تن است. در سال 97 در حدود 8 میلیون تن سنگ آهن صادر شد. 90 درصد سنگ آهن کشور نیز در داخل کشور مصرف شده است و تنها 10 درصد آن صادراتی بود. این 10 درصد سنگ آهن صادراتی نیز طیف‌های مختلف سنگ آهن را شامل می‌شود که برای صنعت فولاد کاربردی ندارد. بخشی از این سنگ‌ها هماتیت هستند که مصرف فولادی نداشته و صرفا برای کارخانه سیمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
او ادامه داد: از طرفی معادن هماتیت کشور که نزدیک مرز هستند، نمی‌توانند بار خود را در داخل به فروش برسانند. این موضوع به دلیل هزینه انتقال بار سنگ هماتیت به داخل کشور است. لذا مناسب‌ترین و به‌صرفه‌ترین راه برای این معادن، صادرات به کشورهای همسایه از جمله عراق است.
وی تصریح کرد: بلوایی که در چند روز اخیر در خصوص صادرات سنگ آهن اتفاق افتاد، به جهت نگاه‌های حمایتی دولت به صنعت فولاد است. اما فراموش نکنیم که بسیاری از سنگ آهن‌های کشور برای فولادی‌های داخلی کاربردی ندارد. چراکه این شرکت‌ها به سنگ عیار بالای بسیار مرغوب که سنگ 62 درصد و بدون عناصر مزاحم است و بهترین سنگ آهن ایران محسوب می‌شود، نیاز دارند.
اکبریان افزود: چرا باید برای 80 میلیون تن سنگ آهن کشور، بخشنامه و قانون تصویب کرد تا از این طریق 3 میلیون تن سنگ تامین شود؟ این موضع یک موضوع کاملا تخصصی است. برخی این مباحث را در تلویزیون و در مقابل مردم عادی مطرح می‌کنند. مگر مردم عادی از مباحث کاملا تخصصی معدن خبر دارند؟ چرا واقعیت را به مردم نمی‌گویید؟ 90 درصد سنگ آهن کشور در داخل کشور مصرف می‌شود.
او در پاسخ به این سوال که چه کسانی از این وضعیت سود می‌برند ،گفت: مشخصا عده‌ای ضمن تصویب چنین قوانینی، منافعی را کسب می‌کنند. من این طیف را «صنایع پیر از کار افتاده بدون مقرون به‌صرفه» نامگذاری می‌کنم. آنها قصد دارند هزینه‌ها و قیمت‌های بالای تمام شده خود را از طریق خرید مواد خام ارزان قیمت جبران کنند. وی ادامه داد: ما حاضریم تمام مواد خام بخش فولاد کشور را تامین کنیم به شرطی که دولت دخالت در قیمت‌گذاری دستوری را حذف کند. درست همان‌گونه که با قیمت نفت برخورد می‌شود با نرخ سنگ آهن هم برخورد شود. نرخ سنگ آهن را مثل نرخ نفت، بر اساس نرخ جهانی مشخص کنند. برای پالایشگاه‌ها همین کار را می‌کنند و با 5 درصد تخفیف نسبت به قیمت جهانی، به آنها نفت می‌فروشند. چرا برای سنگ آهن اینگونه نیست؟
او تصریح کرد: در حال حاضر طرح‌های عمرانی کشور به علت بی پولی خوابیده است. بازارهای صادراتی مشکل دارند. صادرات فولاد تحریم است و مشکلاتی وجود دارد. مشکل کمبود سنگ آهن نیست. کشور ما حتی به اندازه کافی تولید ندارد. بازاری برای فروش تولیدات وجود ندارد اما محدودیت‌هایی برای صادرات سنگ آهن ایجاد می‌شود.
او گفت: بدون شک طبیعی است که ملت ما نگران باشند که کارخانجاتشان چرا سود نمی‌کنند و چرا تولید با کیفیت ندارند و چرا با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند. اما چرا نگران این نیستیم که معادن ما با ظرفیت تمام کار نمی‌کنند؟ بسیاری از معادن کشور راکد و تعطیل هستند. علت این موضوع این است که متاسفانه بخش دولتی نسبت به معادن، نگاهی حمایتی و توام با برنامه‌ریزی و آینده‌نگری ندارد. این مشکل ما است.
گفتنی است که قیمت‌های محصولات کم عیار رشد هفتگی 13.7 درصد داشته و هماتیت ریزدانه نیز تنها محصولی است که کاهش 1.7 درصدی هفتگی را به ثبت رسانده است.
دولت با توجه به چالشی شدن تامین سنگ آهن فولادسازان، در نظر دارد طی 3 هفته آتی اقدام به وضع عوارض 25 درصد بر روی سنگ آهن نماید تا با کاهش انگیزه صادرات، اقدام به تامین نیاز داخلی کند.
در مورد صادرات نیز، عملکرد 5 ماهه صادرات یکی از اسکله‌های عمده نشان از جهش 55 درصدی صادرات دارد، ترکیب صادرات شامل کنسانتره (با سهم 65 درصد) و گندله (با سهم 25 درصد) بوده است.
تهدید صادرات کنسانتره به حدی است که حتی تولید گندله کشور در ماه گذشته را 4 درصد کاهش داده و تداوم تولید خود زنجیره سنگ آهن را نیز تهدید می‌کند.
ریشه تحریک صادرات، اختلاف قابل توجه بین قیمت دو طرف مرز است که بخشی از آن به کنترل قیمت‌های فولاد برمی‌گردد و با آزادسازی قیمت فولاد از طریق بورس کالا قابل مدیریت است.
