تعادل|
بررسی آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی در 11 ماهه نخست سال 1397 نشان می‌دهد که در این دوره زمانی ارزش صادرات این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل، یک درصد و نسبت به متوسط صادرات این محصولات در سال‌های برنامه پنجم توسعه 7.2 درصد رشد دارد. اقلام عمده صادراتی نیز شامل «انواع میوه‌های درختی»، «انواع سبزیجات و محصولات جالیزی»، «شیر و فرآورده‌های آن»، «زعفران» و «ماهی و میگو» بوده است و عمدتا به کشورهای «عراق، افغانستان، امارات متحده عربی، پاکستان، فدراسیون روسیه، ترکیه، ویتنام، ترکمنستان و آلمان» صادر شده است. از آنسو، در 11 ماهه سال 97 جمعاً 10 هزار و 405 تن «ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی» با ارزش 31 میلیون و 33 هزار دلار صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال 96، از نظر وزن 42 درصد و از نظر ارزش 13.5 درصد افزایش داشته است.
رشد صادرات
در 11 ماهه منتهی به بهمن سال 1397، مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی 6 میلیون 381 هزار تن و به ارزش 5 میلیارد و 854 میلیون دلار بود که از نظر وزن 6 درصد و از نظر ارزش 14.5 درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات بخش کشاورزی و غذایی در این دوره زمانی نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 1 درصد و در مقایسه با متوسط صادرات در سال‌های برنامه پنجم توسعه 7.2 درصد افزایش دارد.
بنابر گزارش مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران، اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی شامل «انواع میوه‌های درختی» به ارزش یک میلیارد و 340 میلیون دلار با سهم 23 درصد، «انواع سبزیجات و محصولات جالیزی» به ارزش یک میلیارد و 185 میلیون دلار با سهم 20.4 درصد، «شیر و فرآورده‌های آن» به ارزش 555 میلیون دلار با سهم 9.5 درصد، «زعفران» با ارزش 319.2 میلیون دلار و با سهم 5.5 درصد و «ماهی و میگو» به ارزش 297 میلیون دلار با سهم 5.1 درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است. بیشترین مقصد صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی نیز از نظر ارزش به کشورهای «عراق، افغانستان، امارات متحده عربی، پاکستان، فدراسیون روسیه، ترکیه، ویتنام، ترکمنستان و آلمان» صورت گرفته که درمجموع 80 درصد کل ارزش صادرات بخش کشاورزی کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند. متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی 922 دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور (378 دلار) 144 درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی در 11 ماهه سال97 بالغ بر 56 هزار و 778 ریال و متوسط کل صادرات غیرنفتی کشور 54 هزار و 950 ریال بوده است.
افزایش واردات در سال 97
در 11 ماهه سال 97، مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به ایران نیز 18 میلیون و 169 هزار تن با ارزش 9 میلیارد و 447 میلیون دلار بوده که به ترتیب از نظر وزن 62.8 درصد و از نظر ارزش 24.5 درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. ارزش واردات در این مدت 2.3 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل و درمجموع نیز 11.1 درصد کمتر از میانگین سال‌های برنامه پنجم توسعه بوده است. اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 11 ماهه سال 97، شامل «ذرت» به ارزش یک میلیارد و 893 میلیون دلار با سهم 20 درصد، «برنج» به ارزش یک میلیارد و 350 میلیون دلار با سهم 14.3 درصد، «دانه سویا» به ارزش یک میلیارد و 86 میلیون دلار با سهم 11.5 درصد، «روغن نباتی» به ارزش 882 میلیون دلار با سهم 9.3 درصد، «گوشت قرمز» به ارزش 683 میلیون دلار با سهم 7.2 درصد، «کنجاله دانه‌های روغنی» به ارزش 557 میلیون دلار با سهم 5.9 درصد، «جو» به ارزش 536 میلیون دلار با سهم 5.7 درصد و «انواع میوه» به ارزش 364 میلیون دلار با سهم 3.9 درصد از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که درمجموع حدود 78 درصد ارزش واردات بخش کشاورزی را شامل می‌شوند. متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی بخش کشاورزی در 11 ماهه سال جاری، 520 دلار است، که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (1331 دلار) حدود 61 درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی 41 هزار و 841 ریال و متوسط واردات کشور 41 هزار و 613 ریال بوده است.
کشورهای عمده طرف معامله از نظر ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از آنها به ترتیب شامل «امارات متحده عربی 890، هند 797، هلند 742، سوییس 734، انگلستان 725، سنگاپور 663، فدراسیون روسیه 525، ترکیه 499، برزیل 381، آلمان 221 و پاکستان 152 میلیون دلار» بوده که در مجموع 67 درصد کل ارزش واردات کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند.
تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 11 ماهه سال 97، منفی 3 میلیارد و 641 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 7.1 درصد بهبود یافته است (ارزش صادرات 1 درصد و ارزش واردات 2.3 درصد کاهش داشته است) . همچنین کسری تراز تجاری 1 ماهه سال 97 نسبت به میانگین سال‌های برنامه پنجم (منفی 5 میلیارد و 214 میلیون دلار)، حدود 30.2 درصد بهبود داشته است.
ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی
در 11 ماهه سال 1397، مقادیر «ادوات کاشت و داشت»، «کمباین‌ها» و دستگاه‌های برداشت» و «تراکتورهای کشاورزی» جمعاً به وزن 10 هزار و 73 تن به ارزش 58 میلیون و 179 هزار دلار وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه سال 96 به ترتیب 57 درصد و 52 درصد کاهش نشان می‌دهد. دراین‌بین از نظر مقدار «ادوات کاشت و داشت» با 55 درصد، «کمباین‌ها و دستگاه‌های برداشت» با 52 درصد و «تراکتورهای کشاورزی» با 64 درصد کاهش روبرو بوده است. در 11 ماهه سال 97 جمعاً 10 هزار و 405 تن ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی با ارزش 31 میلیون و 33 هزار دلار صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، از نظر وزن 42 درصد و از نظر ارزش 13.5 درصد افزایش داشته است و این افزایش غالباً مربوط به ادوات کاشت، داشت و سپس تراکتورهای کشاورزی بوده است. از دیگرسو اما، طی پنج ماه گذشته از سال آبی 98-1397 میزان بارندگی 184.4 میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 188 درصد و در مقایسه با دوره‌های مشابه 50 سال اخیر 34 درصد افزایش داشته است.
