یکی از انتقاداتی که به سیاست‌های اقتصادی ایران در سال‌های اخیر صورت می‌گرفت این بود که از پتانسیل‌های سیاست خارجی برای منافع اقتصادی استفاده نمی‌شد. مثال‌های مهم این موضوع استفاده از پتانسیل بازارهای عراق و سوریه بود. در ماه‌های اخیر قدم‌های مهمی درباره سوریه برداشته شد و اتاق ایران دفتر تجاری ایران در سوریه را تأسیس کرد. از سوی دیگر سرپرست هیات تجاری سوریه طی نشستی که روز دوشنبه هفته جاری با اتاق تعاون ایران داشت با اعلام احتمال صفر شدن تعرفه تجاری ایران و سوریه، از امضای ۱۸تفاهم نامه برای گسترش روابط تجاری خبر داد.
محمود ناصر الفتوح در دیدار با اعضای اتاق تعاون ایران، با اشاره به برنامه‌ریزی مسوولان ارشد دو کشور برای توسعه اقتصادی گفت: برای آنکه مبادلات اقتصادی دو طرف به حجم مناسبی برسد، باید ۱۸ تفاهم‌نامه همکاری تجاری که بین ایران و دمشق منعقد شده به اجرا درآید. براین اصل با توجه به آنکه ایران در روزهای سخت مبارزه با تکفیری‌ها در کنار ملت سوریه ایستاد، معتقدیم که بازسازی سوریه باید با اولویت ایران صورت بگیرد و در میان همپیمانان ما، ایران بیشترین سهم را داشته باشد.
به گفته کاردار سوریه در ایران، حجم مبادلات تجاری ایران و سوریه ۲۰۰ میلیون دلار است که باید به حجم مناسبی برسد و افزایش یابد. تعرفه گمرکی مبادلات کالا میان دو کشور چهار درصد است که مقرر شده است در مذاکره با مقامات گمرکی دو طرف این تعرفه را به صفر درصد برسانیم.
مشکل در ناآرامی‌ها است
دراین زمینه کیوان کاشفی رییس کمیته مشترک ایران و سوریه در مورد صفر شدن تعرفه‌های گمرکی بین ایران و سوریه، اظهارداشت: صفر شدن تعرفه بین دو کشور از مدت‌ها قبل در دستورکار دو کشور قرار دارد. سوریه تنها کشوری است که ما از سال‌ها قبل با آن تعرفه آزاد تجاری داشته‌ایم در حالی که با برخی کشورها مانند ترکیه تعرفه ترجیحی داریم. تفاهم نامه و قرارداد تعرفه آزادتجاری پیش از این بین دو کشور امضا شده و براساس آن به غیر از 88 قلم کالا باقی اقلام بین دو کشور شامل تعرفه آزاد می‌شود.
وی با بیان اینکه به دلیل بروز ناآرامی‌ها در سوریه هیچ‌وقت تبادلات تجاری بین دو کشور با قوت انجام نشد، گفت: اما اکنون شاهد یک موج جدید از روابط تجاری با کشور سوریه هستیم که براساس آن بحث ترانزیت کالا از مسیر عراق در حال نهایی شدن و به احتمال زیاد از ماه‌های اولیه سال 98 اجرایی می‌شود. برای این منظور باید یک تعامل سه منظوره بین گمرکات ایران- عراق و سوریه انجام شود که بخش بزرگی از کار پیش رفته است.
کاشفی با اشاره به سفر دی ماه هیات عالیرتبه ایرانی به سوریه برای گسترش تبادلات تجاری بین دوکشور، عنوان کرد: در این سفر مقرر شد که یک کمیته مشترک برای تحقق موضوع صفر شدن تعرفه‌های گمرکی تشکیل شود که اکنون در مرحله فنی است و از آنجا که هر دو کشور درصدد حفظ منافع اقتصادی خود هستند باید محاسبات لازم در این زمینه انجام شود زیرا سوریه هم از ظرفیت‌های قابل توجهی در حوزه منسوجات و برخی اقلام کشاورزی برخوردار است. این مساله تا حد زیادی پیش رفته و در مرحله نهایی به نشانه جهش تجاری بین دو کشور است.
وی با تاکید براینکه یکی از اهداف صادرات کشور در سال 98، توسعه بازارهای تجاری در سوریه است، تصریح داشت: رویکرد فعالان اقتصادی در بازارهای سوریه باید کاملا متفاوت با بازارهای کشورهای همسایه باشد که در این مورد به همه شرکت‌ها اعلام کردیم که بعد از تعطیلات نوروز در ساختمانی که به همین منظور تهیه شده است مستقر شوند و بنا است یک هیات بزرگ ازتجار بخش خصوصی به سوریه اعزام شوند تا ضمن صادرات کالاهای ایرانی به این کشور، به سمت سرمایه‌گذاری و انعقاد حساب مشترک با تجار سوری پیش بروند تا پایه‌های روابط تجاری بین ایران و سوریه از استحکام لازم برخوردار شود.
نمایشگاه توانمندی‌های ایران در سوریه پس از ماه رمضان
رییس کمیته مشترک ایران و سوریه در ادامه یادآورشد: تجار سوری دارای پیشینه بسیار قوی در ارتباط با کشورهای اروپایی و لبنان هستند و قابل قیاس با کشور عراق که هیچ تولید‌کننده‌ای ندارد، نیستند. به همین منظور ایران در نظر دارد بعد از ماه رمضان سال آینده یک نمایشگان از توانمندی‌های اقتصادی جمهوری اسلامی در سوریه برگزار کند که مقدمات اجرایی آن از هم‌اکنون در دستور کار است.
کاشفی با دعوت از حضور شرکت‌های فنی و مهندسی ایران در حوزه‌های نیروگاه‌های برق و فاضلاب و زیرساخت‌ها در کشور سوریه، خاطرنشان ساخت: شرکت‌های ایرانی می‌توانند با توجه به اشباع بازارهای ایران و مشکل در تامین مالی پروژه‌ها در داخل، با هماهنگی نهادهای اقتصادی با استقرار در این کشور در بحث بازسازی سوریه شرکت کنند. در حوزه‌های فنی و مهندسی و ساخت و ساز فضای مناسبی برای درخشش شرکت‌های ایرانی وجود دارد که می‌تواند تا سال‌ها تداوم داشته باشد.
وی با تاکید براینکه امیدوارمی که مسیر ترانزیت ایران به سوریه از مسیر عراق به زودی برقرار شود، گفت: صادرات برخی کالاها مانند کاشی، سیمان و سرامیک که به لحاظ بعد مسافت و هزینه تمام شده توجیه اقتصادی ندارد، از مسیر عراق می‌تواند به راحتی انجام شود که در این زمینه بازار بسیار مطلوبی را برای تجار و شرکت‌های تولید‌کننده رقم خواهد زد.
قدم اول تقویت صرافی‌ها است
کاشفی در پاسخ به این سوال که بحث تسهیلات مبادلات بانکی به عنوان یک پیش نیاز اصلی در امر تجارت بین ایران و سوریه به کجا رسید؟ عنوان کرد: در سفر قبلی که با رییس کل بانک مرکزی داشتیم این مساله با قدرت پیگیری شد اما از آنجا که بانک‌های سوری در کارکرد خود چندان مقید به ساختار بانک‌های غربی نیستند، تسهیلات بیشتری وجود دارد که ایران بتواند مراودات بانکی خود را با این کشور گسترش دهد. براین اصل براساس توافقاتی که انجام شده در مرحله اول مقرر شده که صرافی‌ها کارهای نقل و انتقال را با سرعت بالا انجام دهند و در نهایت دو بانک از ایران و دو بانک از سوی سوریه با توجه به ارزهای ملی و همچنین امکان تبادل ارزهای دیگر، مراودات بانکی را برای تجار تسهیل کنند.
وی با تاکید براینکه در این زمینه تا دوماه آینده اقدامات عملی مهمی انجام خواهد شد در مورد امکان ایجاد بانک مشترک بین ایران و سوریه گفت: براساس توافقات فعلا در این حداست که دوبانک از سوی هر دوکشور تبادلات مالی را پوشش دهند و به مرور زمینه را برای ایجاد بانک مشترک فراهم کنند.
کاشفی با اشاره به اینکه در مورد پشرفت توسعه سرمایه‌گذاری در سوریه تلاش براین است که اشتباهات واگذاری بازارها در عراق را تکرار نکنیم، تصریح داشت: دراین زمینه مقررشده که سازمان توسعه تجارت، ستاد روابط اقتصادی ایران و سوریه و بخش خصوصی اتاق بازرگانی کاملا منسجم حرکت کنند و اشتباهاتی را که در عراق با آن مواجه بودیم اینجا تکرار نکنیم . در عراق ما از طریق پیله وری وارد شدیم و تجار و تولید‌کنندگان اصلی ما بعد از سال‌ها بحث تجارت با این کشور را شروع کردند. به همین دلیل بدبینی که نسبت به کالای ایرانی در ابتدا در عراق وجود داشت به این خاطر بود که از سطح پایین کار را شروع کردیم که امیدواریم در سوریه این اتفاق نیافتد چرا که سوریه کاملا متفاوت از عراق هستند و با پروسه تولید آشنا هستند.
