چندی پیش شبکه الجزیره در گزارشی اعلام کرد که صنعت زعفران ایران در برابر تحریم‌ها مقاوم است و تولیدکنندگان زعفران در ایران معتقدند با توجه به اینکه اکثر زعفران جهان در ایران تولید می‌شود، خریداران موظف‌اند به هر نحوی که شده پول آن را بپردازند. تا جایی که برخی از فعالان این بازارمعتقدند که اعمال تحریم‌ها برای صنعت زعفران ایران حتی نتایج مثبتی را نیز در بر داشته است.
کشورهای عمده صادرکننده زعفران را ایران، اسپانیا، افغانستان، پرتغال، فرانسه، هنگ کنگ، هلند، یونان، چین، آلمان و سویس تشکیل می‌دهند. در سال 1397-1396 ایران با تولید بیش از 88 درصد زعفران دنیا مقام اول تولید زعفران جهان را در اختیار گرفت. کشور اسپانیا با خرید 325 میلیون دلار زعفران ایرانی در سال 96 اولین کشور واردکننده این محصول است. ایران در سال 96نزدیک به 587 میلیون دلار رعفران صادر کرد که از این میان نزدیک به 50 درصد آن را به کشور اسپانیا فروخته است. بعد از کشور اسپانیا، هنگ کنگ با واردات 96.5 میلیون دلاری زعفران ایران در رتبه دوم قرار دارد و کشور امارت با وارد کردن 89.5 میلیون دلار در رتبه سوم قرار دارد.
غلامرضا میری نایب‌رییس شورای ملی زعفران درگفت‌وگو با اگزیم نیوز با اشاره به رشد ۴۶درصدی صادرات زعفران در هشت ماه ابتدای سال جاری، اظهارداشت: استاندارد زعفران عرضه شده در بورس کالا توسط اروپایی‌ها پذیرفته شده است، مدرن‌سازی بازار زعفران با کمک بورس کالا از طریق بازار فیزیکی وگواهی سپرده کالایی و نیز استانداردسازی این محصول، کمک شایانی در جهت رشد صادرات طلای سرخ داشته است. حدود 90 درصد صادرات زعفران از خراسان رضوی انجام می‌شود که در این زمینه در هشت ماهه ابتدای امسال، ۱۵۲ تن و ۶۰۲ کیلوگرم زعفران به ارزش ۲۴۰ میلیون دلار از خراسان رضوی صادر شده که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی ۳۲.۴۶ درصد و از نظر دلاری ۴۶ درصد رشد داشته است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا زعفران به قیمت واقعی خود رسیده است و این ادعا صحت دارد که ایران قیمت زعفران را در بازارهای جهانی مشخص می‌کند؟ اذعان داشت: اینکه زعفران در بازار ایران به قیمت واقعی خود نزدیک شده است صحت ندارد، زمانی می‌توانیم چنین ادعایی داشته باشیم که صادرات و فروش زعفران را با دلار انجام بدهیم. آنچه که اکنون با توجه به تحریم‌ها در این بازار وجود دارد فروش زعفران با قیمت ریالی است اما اگر پایه فروش برمبنای دلار باشد افزایش قیمت دلار در سطح جهانی می‌تواند سود قابل قبولی را عاید کشاورز و صادرکننده ایرانی بکند.
نایب‌رییس شورای ملی زعفران با اعلام اینکه برخی از صادرکنندگان بزرگ زعفران در سال‌های اخیر اقدام به احداث دفاتر و انبارهایی در برخی کشورهای اروپایی کرده‌اند تا به واسطه آن به مشتریانی که در سراسر اروپا دارند کالای خود را ارسال کنند، عنوان کرد: در این زمینه اقدام بورس کالا نیز در رابطه با احداث انبار در کشور بلژیک می‌تواند در این راستا باشد تا زعفران پذیرفته شده در بورس، با نماد معاملاتی اروپایی به این انبار منتقل شده و به صورت یورو و با تحویل در اروپا مورد معامله قرار گیرد که این امر می‌تواند تجربه‌ای جدید در بحث صادرات کالا به بازارهای اروپایی باشد.
نایب‌رییس شورای ملی زعفران سیاست‌های نامناسب صادراتی نظیر پیمان سپاری ارزی، قاچاق و خشکسالی را تهدید جدی برای صادرات طلای سرخ ایران عنوان کرد و افزود: اگر صادرات این محصول استراتژیک و ارزآورحمایت نشود سهم جایگاه نخست تولید و صادرات را در جهان از دست می‌دهیم. براساس آمار سالانه 400 میلیون دلار از محل صادرات این محصول ارز به کشور وارد می‌شود که در شرایط تحریم می‌تواند منبع قابل توجهی برای دولت باشد.
میری بازارهای صادراتی زعفران را با توجه به تحریم‌ها همچنان رو به رشد دانست و ابراز داشت: پیمان سپاری ارزی تنها مانع صادراتی برای فعالان این بازار است زیرا اهم صادرات اکنون به ریال انجام می‌شود ولی دولت صادرکنندگان این حوزه را موظف کرده است که ارز حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما بازگردانند. این امر موجب شده که برخی از صادرکنندگان که تا سال گذشته هیچ شناختی از بازارهای داخلی و خارجی زعفران نداشته‌اند اکنون با استفاده از کارت بازرگانی یک بار مصرف 80 میلیون دلار صادرات زعفران داشته باشند که در آینده دولت هیچگونه نظارتی بر بازگشت ارز حاصل از صادرات آنها نخواهد داشت و ادامه تدوام حضور این افراد در بازارهای صادراتی می‌تواند به جایگاه صادرکنندگان واقعی لطمه وارد کند.
وی کشورهایی مانند ازبکستان، یونان، کشمیر، ایتالیا و مراکش را رقبایی دانست که می‌توانند بازارهای ما را در آینده نزدیک در صورت تداوم سیاست‌های نادرست صادراتی، تسخیر کنند.
میری راهکار حذف دلالان از این بازار را بازنگری دولت در امر پیمان سپاری ارزی دانست و گفت: در بحث پیمان سپاری ارزی می‌بایست این آزادی عمل به صادرکننده داده شود که به همان قیمت که محصول خود را صادر کرده است ملزم به بازگرداندن ارز به داخل کشور شود. با توجه به اینکه حدود ۹2 درصد تولید زعفران جهان در اختیار ایران است اما در تجارت این محصول ایران جایگاه پرفروغی ندارد. میزان تجارت جهانی زعفران در دنیا، ۸.۲ میلیارد دلار است اما کل صادرات ما به ۲۸۶ میلیون دلار می‌رسد زیرا بازار در اختیار اسپانیا، ایتالیا، آلمان و دیگر کشورهای اروپایی است و سهم تجارت ما تنها یک هفدهم جهان است.
وی با اشاره به اینکه قیمت زعفران در دو هفته اخیر کمترین میزان نوسان را تجربه کرده یادآورشد: ثبات قیمت زعفران در بازار با حداقل قیمت هر کیلوگرم 6 میلیون 500 هزار تومان و حداکثر 11 میلیون موجب شده ثبات و تعادل میان عرضه و تقاضا برقرار شود. در این زمینه براساس اعلام سازمان جهادکشاورزی میزان تولید زعفران در سال جاری حدود ٣٨٠ تا ٤٠٠ تن بوده که این عدد نسبت به رقم ٣٢٠ تا ٣٥٠ تن سال گذشته حدود ١٠ تا ١٥ درصد رشد داشته است.
