یک سال از تشکیل خانه تشکل‌های تهران می‌گذرد. آمارها به خوبی نشان می‌دهد با وجود ظرفیت زیادی که این نهاد داشت اما پتانسیل تشکل‌ها بسیار بالاتر از این بود و هر میزان در تشکل‌ها سرمایه‌گذاری شود اندک است. کمتر از یک سال پیش، ساختمانی مجهز و تازه‌ساز در یکی از مناطق مرکزی تهران افتتاح شد که طی یکسال گذشته به محل رفت‌و‌آمد مدیران کانون‌های بزرگ و کوچک کسب‌و‌کار از بخش‌های مختلف اقتصادی درآمده است. در این مدت کمتر از یکسال گذشته بیش از 423 نشست و گردهمایی توسط تشکل‌های بخش خصوصی در خانه تشکل‌های اتاق بازرگانی تهران برگزار شده است. این مساله یک معنی مشخص دارد؛ تشکل‌ها تشنه کار هستند اما ظرفیت کافی در اختیار آنها قرار نگرفته است. گوشه‌ای از وظایفی که باید توسط اتاق ایران انجام می‌شد توسط اتاق تهران انجام شد و دیدیم که چقدر ظرفیت در این خصوص وجود داشت.
نگاهی به خانه تشکل ها
بهمن‌ماه سال گذشته بود که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران سومین ساختمان ستادی خود را به نام «خانه تشکل‌ها» بازگشایی کرد تا تشکل‌های اقتصادی بخش خصوصی اعم از انجمن‌ها، اتحادیه‌ها، سندیکا‌ها و ... صاحب مکانی برای برپایی گردهمایی‌ها و برگزاری جلسات کاری خود شوند. تجهیز بنایی شش طبقه با چندین سالن کنفرانس و اتاق‌های جلسات مجهز به سیستم صوتی و تصویری، در نقطه‌ای از تهران با قابلیت دسترسی آسان برای فعالان اقتصادی، ابتکاری بود که با مصوبه هیات رییسه هشتمین دوره هیات نمایندگان اتاق تهران، به اجرا درآمد و به این ترتیب، تشکل‌هایی که با مشکل در تامین محل گردهمایی کنفرانس‌های عمومی و نشست‌های هیات‌مدیره مواجه بودند، صاحب‌خانه شدند. طرحی شبیه به این توسط نهادهای مختلفی در خارج از کشور بارها اجرایی شد. در حقیقت ایده اصلی این است که تشکل‌ها به جای هزینه‌های موازی از یک ظرفیت واحد استفاده کنند، مساله‌ای که در بعضی از اتاق‌های بازرگانی به صورت خودجوش در حال انجام است.
مدل‌های جدید تشکل‌گرایی
برای سالیان طولانی تشکل‌های بخش خصوصی از یک سری فرمول قدیمی برای انجام وظایف خود استفاده می‌کنند در حالی که مدل‌های جدیدی در این خصوص تعریف شده است. وظیفه تشکل‌ها صرفا برگزاری جلسات و چانه‌زنی نیست. همچنین ابزارهای نوین سایبری بسیاری از روش‌های قدیمی را حذف کرده است. اگر تشکل‌ها به جای اینکه هر کدام بخواهند به روش جداگانه اقدام به فعالیت کنند از ابزارهای در اختیار هم برای توسعه و بهبود شرایط استفاده کنند مطمئنا اثربخشی آنها بیشتر خواهد شد. در سال‌های گذشته به جای رسیدگی به این بخش بیشتر به موضوع گسترش تعداد تشکل‌ها توجه شده است در حالی که می‌توان به هم افزایی میان این تشکل‌ها توجه کرد.
شاید مهم‌ترین دلیلی که تاکنون مدل‌های جدید تشکلی مورد استقبال قرار نگرفته اول این باشد که شناخت و همچنین احساس ضرورت وجود نداشته است و مشکل دوم این است که این انتظار از معاونت تشکل‌های اتاق ایران می‌رفت. حال با تأسیس خانه تشکل‌ها می‌توان این انتظار را داشت که جلسات هم اندیشی بهبود وضعیت تشکل‌ها توسط خود تشکل‌ها برگزار شده و وظایفی که تاکنون مغفول مانده است مورد بازبینی قرار گیرد.
تشکل‌ها در تعامل با اتاق
یکی از مسائل مهمی که در دوره اتاق هشتم مطرح شد لزوم همراهی و همکاری بیشتر میان تشکل‌ها و اتاق بود. قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار اتاق ایران را مسوول سازماندهی تشکل‌ها می‌داند و برای این مساله بودجه‌ای در نظر گرفته شد. به نظر می‌رسد بخش چندانی از این بودجه به تشکل‌ها اختصاص پیدا نکرد و می‌توانست این بودجه هنگفت بیش از این در راه بالندگی تشکل‌ها استفاده شود. مساله مهم این است که با حل بعضی مشکلات باعث حضور بیشتر تشکل‌ها در هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی باشیم.
بازنگری در شیوه آموزش تشکل ها
آن‌طور که مدیر امور تشکل‌ها و مسوولیت اجتماعی اتاق تهران می‌گوید، ایجاد خانه تشکل‌ها از سوی اتاق تهران، مورد استقبال فعالان اقتصادی و انجمن‌های حوزه کسب‌و‌کار قرار گرفته بطوری که تشکل‌ها می‌توانند به صورت آنلاین و با مراجعه به سایت اتاق تهران، روزهای مورد درخواست برای برگزاری جلسات هیات‌مدیره، نشست‌های کمیسیون‌ها و کارگروه‌های تخصصی یا همایش‌های خود را ثبت کرده و از امکانات این ساختمان برخوردار شوند. به گفته غلامرضا ملکی، اتاق تهران با ساخت و تجهیز ساختمان خانه تشکل‌ها، مکانی را برای گفتمان تشکل‌ها و خودنمایی بیشتر مقوله تشکل‌گرایی در بخش خصوصی ایجاد کرد و در تلاش است تا با جدیت بیشتری در مسیر توانمندسازی تشکل‌ها گام بردارد. بازنگری در شیوه‌های آموزشی تشکل‌ها و برپایی دوره‌های آموزشی متنوع، از دیگر خدماتی ارایه شده از سوی اتاق تهران به تشکل‌ها است که مدیر امور تشکل‌ها و مسوولیت اجتماعی اتاق تهران به آن اشاره دارد. در همین زمینه، ملکی به برگزاری دوره آموزشی MBA ویژه دبیران تشکل‌ها اشاره کرد که از مرداد ماه امسال با پذیرش نزدیک به 30 دانش‌پذیر و با همکاری مشترک مرکز آموزش اتاق بازرگانی تهران و دانشگاه صنعتی امیرکبیر آغاز شده و ترم دوم آن در حال اجراست. ساختمان خانه تشکل‌ها که به همت اتاق تهران ساخته و در حال حاضر نیز درهای آن به روی تشکل‌های عضو اتاق بازرگانی باز است، در کل دارای 9 سالن کنفرانس با ابعاد مختلف است که برای برگزاری جلسات گروهی و نشست‌های تشکل‌های اقتصادی تجهیز شده است. در طبقه سوم این ساختمان، دفاتری برای تشکل‌های بخش خصوصی راه‌اندازی شده و در حال حاضر دفاتر کاری 10 تشکل از گروه‌های اقتصادی مختلف در این طبقه افتتاح شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. همچنین در این ساختمان، مرکز داوری اتاق تهران مستقر است و فعالان اقتصادی و بنگاه‌های بخش خصوصی، موارد حقوقی مرتبط با کسب‌و‌کار خود در داخل و همچنین با شرکای تجاری خارجی را از طریق این مرکز به انجام می‌رسانند. در طبقات بالایی ساختمان خانه تشکل‌ها نیز تحریریه نشریه آینده‌نگر به عنوان ارگان رسانه‌ای اتاق تهران مستقر است. تشکل‌های اقتصادی وابسته به اتاق بازرگانی برای استفاده از خدمات خانه تشکل‌ها، می‌توانند طی تماس با امور تشکل‌ها و مسوولیت اجتماعی اتاق تهران و دریافت شناسه و رمز عبور ورود به سامانه، امکان ثبت درخواست برای برگزاری جلسات مختلف در این ساختمان را فراهم کنند. لازم به ذکر است که در مدت زمان کمتر از یکسال که از افتتاح و راه‌اندازی خانه تشکل‌ها می‌گذرد، حدود 82 تشکل از امکانات آن استفاده و بهره‌برداری کرده‌اند و 423 نشست، همایش و گردهمایی (بیش از 1480 ساعت) در این محل برگزار شده است.
