تعادل|
«سوریه می‌تواند به کانالی جدید برای فتح بازارهای صادراتی کشورهای عربی از سوی ایران بدل شود.» این مهم‌ترین خروجی همایش توسعه همکاری‌های تجاری ایران و سوریه بود که روز گذشته، با حضور فعالان اقتصادی دو کشور در محل اتاق تهران برگزار شد. البته با وجود حجم بالای روابط سیاسی، دو کشور تاکنون نتوانسته‌اند از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های اقتصادی مشترک بهره ببرند. به‌طوری‌که مطابق آمارها، سطح کنونی روابط تجاری دو کشور حدود 160 میلیون دلار گزارش می‌شود و بیشترین میزان مبادله تجاری میان تهران و دمشق، به میزان حدود 545 میلیون دلار، در سال 1389 به ثبت رسیده است. البته بنابه اظهارات رییس اتاق بازرگانی تهران، تعرفه صفر درصدی سوریه برای کالاهای وارداتی از ایران، می‌تواند به فرصتی برای تبدیل این کشور به کانالی جدید برای صدور کالاهای ایرانی به کشورهای عربی بینجامد. علاوه براین، زمینه‌هایی برای «تاسیس شرکت حمل و نقل مشترک، ایجاد بانک مشترک و همچنین تاسیس شرکت‌های پیمانکاری مشترک برای تجارت آزاد میان دو کشور» وجود دارد. انجام مبادلات تجاری بر اساس پول ملی دو طرف نیز یکی دیگر از زمینه‌های همکاری مشترک میان تهران و دمشق است و بانک‌های مرکزی دو کشور پیگیر این موضوع هستند.
با حضور یک هیات تجاری بلندپایه از فعالان بخش خصوصی سوریه، همایش «توسعه همکاری‌های اقتصادی ایران وسوریه» در محل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران برگزار شد. این همایش اقتصادی فرصتی بود تا فعالان اقتصادی بخش خصوصی دو کشور ضمن آشنایی با یکدیگر، زمینه‌های توسعه مناسبات اقتصادی و مراودات تجاری را بررسی کنند. در هیات تجاری 57 نفره سوری، سرمایه‌گذاران، فعالان صنعتی و صاحبان کسب و‌کار سوری حضور داشتند و سرپرستی این هیات را نیز محمود حمشو، دبیرکل اتحادیه اتاق‌های بازرگانی سوریه، برعهده داشت. در این همایش همچنین تفاهم‌نامه همکاری میان اتاق تهران و اتحادیه اتاق‌های بازرگانی سوریه برای پیگیری مجدانه در توسعه روابط اقتصادی با محوریت بخش خصوصی به امضای بهمن عشقی دبیرکل اتاق تهران و حمشو، دبیرکل اتحادیه سراسری اتاق‌های بازرگانی سوریه رسید. این در حالی است که با وجود اینکه روابط سیاسی ایران و سوریه دهه‌هاست بسیار نزدیک بوده اما هیچگاه ایران و سوریه نتوانسته‌اند از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های اقتصادی مشترک بهره ببرند و روابط اقتصادی و بازرگانی قوی برقرار کنند، تا جایی که اوج مبادلات اقتصادی بین دو کشور به میزان حدود، ۵۴۵ میلیون دلار مربوط به سال ۱۳۸۹ است.
کانال جدید صدور کالای ایرانی
رییس اتاق بازرگانی تهران، سوریه را فرصتی برای بازرگانان ایرانی دانست تا با استفاده از تعرفه صفر درصدی که سوریه برای صادرات به کشورهای عربی دارد، از این کشور به عنوان مبداء اقتصادی استفاده کرده و کانال جدیدی برای صادرات به کشورهای عربی بازکنند. مسعود خوانساری که در نشست دوجانبه فعالان اقتصادی ایران و سوریه سخن می‌گفت، اظهار کرد: سوریه در طول 8 سال گذشته در حال مبارزه با تروریسم بوده است اما امروزه مشکلات امنیتی آن برطرف شده و امیدواریم که همانطور که در زمان جنگ ما در کنار مردم سوریه بودیم، امروز نیز بتوانیم در بازسازی این کشور نقش موثری داشته باشیم. به گفته او، دو کشور در زمینه‌های مختلفی می‌توانند با یکدیگر همکاری داشته باشند؛ چرا که در زمان جنگ آسیب‌های زیادی به بخش‌های مختلف اقتصادی و زیرساخت‌های سوریه وارد شده که ما می‌توانیم برای بازسازی آنها خدمات مختلفی در زمینه صادرات فنی و مهندسی ارایه دهیم. رییس اتاق بازرگانی تهران ادامه داد که ایران می‌تواند بخش قابل توجهی از کالاهای اساسی مورد نیاز سوریه را صادر کند و این در حالی است که بستر برای صادرات کالاهای مبتنی بر فناوری هم به این کشور آماده است.
از آن سو، اما محمدرضا بختیاری، معاون امور بین‌الملل اتاق تهران با توجه به زمینه‌های همکاری تجاری و اقتصادی میان ایران و سوریه گفت: استقبال چشمگیر فعالان اقتصادی ایرانی برای گفت‌وگو با همتایان سوری حاکی از علاقه‌مندی دو طرف برای گسترش مراودات تجاری، اقتصادی و فنی است. بختیاری ادامه داد: جنگ، درگیری و چالش‌های امنیتی سوریه در سال‌های گذشته، مانع توسعه همکاری‌های اقتصادی ایران و سوریه بوده است. تروریسم بین‌الملل به دنبال آن بود که اهداف شومی را در سوریه محقق کند و دولت قانونی این کشور را ساقط کند اما تروریست‌ها نتوانستند به این اهداف خود دست پیدا کنند و حکومت قدرتمند سوریه توانست بر تروریست‌ها چیره شود و حامیان آنها را ناامید کند.
پیشنهاد تاسیس بانک مشترک
از سویی دیگر، دبیرکل اتحادیه اتاق‌های بازرگانی سوریه نیز در سخنانی، برگزاری این همایش و امکان مذاکره مستقیم تجار دو کشور را گام بلندی در مسیر مناسبات تازه اقتصادی دو کشور عنوان کرد و گفت: برای بازسازی روابط تجاری دو طرف، اتاق‌های بازرگانی هر دو کشور نقش بسزایی بر عهده دارند. «محمد حمشو» با بیان اینکه سرمایه‌گذاری مشترک دو کشور طی سال‌های اخیر محدود بوده است، به طرح پیشنهادی از طرف دولت سوریه مبنی بر همکاری‌های اقتصادی بر پایه پول ملی دو کشور اشاره کرد و افزود: ایجاد بانک مشترک و همچنین تبادلات مالی بر پایه پول محلی، از جمله راهکارهایی است که روی میز قرار دارد. او افزود: طبق گفته‌های رییس‌جمهور سوریه، کشورهایی در اولویت بازسازی این کشور پس از جنگ هشت ساله اخیر قرار خواهند داشت که در طول این دوره همواره در کنار مردم سوریه بوده‌اند و ایران در راس این جایگاه قرار دارد. به گفته دبیرکل اتحادیه اتاق‌های بازرگانی سوریه، طی سال‌های گذشته چندین موافقت‌نامه همکاری اقتصادی میان دو کشور ایران و سوریه به امضا رسید که به دلیل ناآرامی‌هایی که در سوریه وجود داشت، هیچگاه اجرایی نشد و حال که امنیت و آرامش به این کشور بازگشته، این فرصت فراهم است تا این موافقت‌نامه‌ها اجرایی شود. حمشو در همین رابطه به تاسیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه اشاره کرد و یادآور شد که این اتاق به زودی توسط فعالان اقتصادی بخش خصوصی ایجاد خواهد شد. تاسیس شرکت حمل و نقل مشترک، ایجاد بانک مشترک و همچنین تاسیس شرکت‌های پیمانکاری مشترک از دیگر موضوعاتی بود که او در این همایش به آن اشاره کرد. حمشو در عین حال خاطرنشان کرد که کارخانه‌های دولتی متعددی در سوریه نیاز به بازسازی دارد، ضمن آنکه موانع موجود بر سر راه صادرات کالاهای ساخت سوریه به ایران نیز باید برداشته شود.
حذف دلار از مبادلات تجاری دمشق-تهران
مشاور عالی معاون اول رییس‌جمهور در امور بازسازی سوریه و دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی با سوریه و عراق نیز در سخنانی، با اشاره به اینکه دوره حضور تروریست‌های اجاره‌ای در سوریه به پایان رسیده و حال باید فعالیت‌های اقتصادی ماندگار را در این کشور آغاز کرد، گفت: با وجود مناسبات پررنگ سیاسی، حجم مبادلادت تجاری میان دو طرف در حدود 160 میلیون دلار است که قابل دفاع نیست. حسن دانایی‌فر افزود: امروز باید نقشه راه توسعه روابط اقتصادی دو کشور ایران و سوریه را با کمک تجار و بخش خصوصی هر دو کشور طراحی کرد. او همچنین با اشاره به جلسه اخیر خود با رییس‌کل بانک مرکزی گفت: در این جلسه، پیرامون برقراری تبادلات مالی میان دو کشور ایران و سوریه بر پایه پول ملی هر دو کشور مذاکرات خوبی صورت گرفت و همتی رییس بانک مرکزی از آمادگی بانک مرکزی ایران برای اجرایی شدن این طرح خبر داد.
دانایی‌فر البته انتقادی هم به رابطه تجاری میان ایران و سوریه داشت. او با طرح این سوال که چرا ایران و سوریه بانک مشترک نداشته‌اند، گفت: چرا امروز ما روابط تجاری خوبی را در ایران و سوریه نداریم و این اولین نشستی است که میان دو کشور برگزار شده است، این در حالی است که پس از سال‌ها، این اولین نشستی است که میان تجار ایران و سوریه برگزار شده است که باید از آن به نحو شایسته استفاده کرد. دانایی فر گفت: به عنوان نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران در این جلسه اعلام می‌کنم که ما آماده هستیم در زمینه‌های مختلف با هم کار کنیم؛ نمونه آن هم سرمایه‌گذاری مشترک، عملیات تجاری و تولید مشترک است.
از آن سو، سفیر ایران در دمشق نیز گفت: با پیوندهای اقتصادی که بین دو کشور ایران و سوریه به وجود می‌آید می‌توانیم یک منطقه اقتصادی قدرتمند ایجاد کنیم. به گفته جواد ترک‌آبادی، زمینه‌های فعالیت‌های اقتصادی که در سوریه وجود دارد فرصت‌های بسیار بالایی برای طرف‌های ایرانی و برای بازسازی کشور سوریه فراهم می‌کند و اقتصادهای دو کشور، اقتصادهای مکملی برای یکدیگر هستند. ترک‌آبادی ادامه داد: ما می‌توانیم با پیوندهایی که با یکدیگر فراهم می‌کنیم، یک منطقه اقتصادی قدرتمند را ایجاد کنیم و امیدواریم به زودی شاهد حضور پر ثمر در پایتخت‌های یکدیگر باشیم تا نه تنها از ظرفیت‌های یکدیگر برای توسعه اقتصاد یکدیگر استفاده کنیم، بلکه با مشارکت‌های هم، بازارهای دنیا را از خیر و برکتی که از دستان شما جاری است، پر کنیم.
اولویت با ایران است
در ادامه این نشست «عدنان محمود»، سفیر سوریه در ایران، برگزاری همایش با حضور فعالان اقتصادی دو کشور را نشانه‌ای از تلاش مقامات ایران و سوریه برای افزایش همکاری‌های تجاری و اقتصادی در چارچوب اهداف استراتژیک دانست و گفت: دولت سوریه در مرحله بازسازی، اولویت را به کشورهایی داده است که با این کشور متحد بوده‌اند؛ به ویژه ایران که اکنون باید مشارکت فعالی در ایجاد زیرساخت‌ها در سوریه داشته باشد. کسانی که حامی تروریست‌ها بودند در این مرحله جایگاهی در بازار سوریه نخواهند داشت. «محمود» با بیان اینکه تقاضای ما از بخش خصوصی ایران، سرمایه‌گذاری و تولید در سوریه است، ادامه داد: همه توان خود را برای افزایش منافع دو طرف در توسعه روابط سیاسی و اقتصادی به کار خواهیم بست. سفیر سوریه در ایران، ابراز امیدواری کرد که این نشست، نقشه راهی برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک بر اساس توافقنامه مشترک ایران و سوریه باشد. او ادامه داد: دولت‌های سوریه و ایران، بخش خصوصی را شریک اصلی خود می‌پندارند. از این رو دو طرف باید تسهیلات لازم را، از جمله در بخش مراودات بانکی، برای مشارکت بخش خصوصی فراهم کنند. بانک‌ها کلید اصلی همکاری هستند. همچنین برگزاری نمایشگاه و بهره‌گیری از امکان تجارت آزاد میان دو کشور از دیگر راهکارهای توسعه روابط است. افزون بر این، دولت سوریه از سرمایه‌گذاران خارجی به‌ویژه ایرانی، در مناطق آزاد سوریه حمایت می‌کند.
