رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و رییس اتاق مشهد در نشستی که در اتاق مشهد برگزار شده بود، گفت: همه مشکل اقتصاد کشور ما تحریم نیست. چالش‌های این عرصه به مراتب عمیق‌تر بوده و باید کوشید تا بی‌اعتمادی در جامعه مهار و فضای اقتصاد برای فعالان این عرصه قابل پیش‌بینی شود.
غلامحسین شافعی خواستار تعمیق نگاه‌های نقادانه به ضعف‌ها و نیازهای این حوزه شد و گفت: آنچه باید به عنوان یک هدف جدی در مقابله با تحریم‌ها دنبال شود، تثبیت شرایط است. متاسفانه بعضی تصمیمات و اقدامات نسنجیده به اثرگذاری بیشتر تحریم‌ها کمک می‌کند.
رییس اتاق مشهد به تلاطمات بازار ارز در ماه‌های گذشته اشاره کرد و با اشتباه خواندن رویکردهای ارزی دولت در فروردین ماه امسال، عنوان کرد: در این خصوص نظرخواهی و مشورتی با بخش خصوصی و فعالان اقتصادی انجام نگرفت. ما از طرق مختلف آرای بخش خصوصی را به اطلاع دولت رساندیم اما متاسفانه زمانی غلط بودن این رویکردها درک شد که خسران‌های فراوانی وارد آمده و منابع زیادی اتلاف شد.
وی تاکید کرد: در مورد نرخ ارز حداقل انتظار این بود که آنچه در برنامه سوم توسعه تصویب شد و بر اعمال تفاوت تورم داخلی و خارجی تکیه داشت، رعایت کنیم. اگر این مهم انجام شده بود هیچ شوکی به بازار وارد نمی‌شد و نرخ ارز هم می‌توانست به سمت واقعی شدن خود سوق پیدا کند. اما سرکوب مستمر این نرخ به دلایل واهی و در دوران‌های مختلف باعث ایجاد شوکی بزرگ و بازار ارز ملتهب شد.
شافعی بزرگ‌ترین مشکل اقتصادی کشور را حجم بالای نقدینگی دانست و گفت: نقدینگی کشور حدود 1500 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و در حال رشد است اگر این سیل سنگین نقدینگی مهار نشود، راه به جایی نخواهیم برد و سایر اقداماتمان به مثابه مشت کوبیدن بر سندان است.
وی رسالت اهالی رسانه را خطیر توصیف کرد و افزود: امروز اولویتی بالاتر از مسائل اقتصادی در کشور وجود ندارد و بخش عمده راهبری این عرصه در دست رسانه‌ها و خبرنگاران است. نگاه عمقی خبرنگاران به حوزه‌های مختلف اقتصادی می‌تواند اثرگذار واقع شود.
رییس اتاق ایران با اشاره به ضعف‌های بنیادین اقتصاد ایران عنوان کرد: اگرچه مدام موضوعات مرتبط با تلاطم ارز، مسائل حوزه بانکی و رویکردهای مالیاتی و بیمه‌ای را پیگیری می‌کنیم اما به واقع تغییر در این عرصه‌ها نمی‌تواند اقتصاد ما را به تنهایی سامان دهد. چالش اصلی فقدان یک نقشه راه جامع اقتصادی است. منهای این نگاه کلان و راهبردی، هدف‌ها را گم کرده‌ایم و به جای تجهیز ابزارها، آنها را به هدف تبدیل کرده‌ایم.وی خاطرنشان کرد: در زمینه تولید حرف‌های زیادی بیان شده، تاکیدات فراوانی صورت گرفته و حتی اقداماتی هم انجام پذیرفته اما به واقع نتیجه ملموسی حاصل نیامده است. دلیل این مساله، بی توجهی به ریشه‌هاست.شافعی افزود: در این مدت باید بستری شکل می‌گرفت تا فعالیت در بخش‌های مولد دارای جذابیت باشد و افراد با اشتیاق به این عرصه ورود پیدا کنند. اما متاسفانه سودآوری و جذابیت بخش‌های غیرمولد، سرمایه‌های اقتصادی در کشور ما را به این سمت و سو سوق داده است. برای مثال اگر کسی در فروردین امسال ارز فراوان خریده باشد و حالا بفروشد، به اندازه سال‌ها کار یک کارخانه سود کرده است.
رییس اتاق مشهد، رویه‌های موجود در حمایت از بخش تولید و صنایع را اشتباه و ناکارآمد دانست و اذعان کرد: حمایت از تولید باید هدفمند، کاهنده و دارای بازه زمانی مشخص باشد. نتیجه این رویه، رقابتی شدن بخش تولید خواهد بود. متاسفانه اقدامات صورت گرفته در این رابطه به گونه‌ای بود که بخش تولید، معتاد و وابسته مدام به حمایت‌ها شده است.
وی ادامه داد: منابع در کشور ما باید در اختیار افرادی قرار گیرد که در آغاز مسیر ایجاد یک حرکت تولیدی هستند و این ظرفیت برای آنها فرصت تعالی ایجاد می‌کند. وجود رویه‌های غلطی که در بحث تخصیص منابع وجود داشت، باعث اتلاف آنها و ظرفیت موجود برای ایران در بازارهای جهانی را نیز از بین برد.
رییس اتاق ایران گفت: توان آن را داریم که با وجود تمامی تحریم‌های موجود، تغییرات مثبت اقتصادی ایجاد کنیم چرا که کشور ما از ظرفیت‌ها و امتیازات ویژه‌ای همچون نیروی انسانی، منابع غنی خدادادی و موقعیت جغرافیایی ویژه برخوردار است و شرط
بهره‌مندی از همه اینها، تلاش و تدبیر است.
اقدامات اورژانسی منهای برنامه‌های بلندمدت، راه به جایی نمی‌برد
شافعی در پاسخ به سوالی در خصوص تلاش‌ها برای جوانسازی بدنه دولت و تاکید کارشناسان بر تغییر در کابینه، عنوان کرد: فعالان اقتصادی از اولویت دادن به جوانگرایی استقبال می‌کند. البته تا بدنه اقتصاد اصلاح نشود، تغییر افراد در پست‌های اقتصادی، گرهی را نخواهد گشود. همچنان که انجام اقدامات اورژانسی ضروری است، نباید از برنامه‌های بلندمدت غافل شویم.
رییس اتاق ایران با اشاره به ظرفیت موجود در بازار کشورهای همسایه گفت: این بحث در چهارچوب دیپلماسی اقتصادی کشورمان، به عنوان یکی از راهکارهای عمده در مواجهه با تحریم‌ها، مدنظر قرار می‌گیرد. توسعه پیمان‌های پولی منطقه‌ای باید گام دیگر در این عرصه باشد. در شرایط موجود ضرورت دارد تا تعاملات اقتصادی ما با کشورهای همسایه تقویت شود.
شافعی یادآور شد: در حال حاضر اکثر صادرات ما در حوزه کالاهای سنتی است و یا در چارچوب خام فروشی انجام می‌گیرد. در این میان، سهم کالاهای صنعتی ساخت داخل اندک است. اگر نیت به تقویت صادرات داریم، باید سراغ کالاهای تولید داخل برویم. سهم ما در حال حاضر از بازارهای جهانی، منهای نفت بسیار ناچیز و در حدود 0.24 درصد است. این رقم نشان می‌دهد که در این عرصه بسیار عقب هستیم و باید تحولی را رقم بزنیم.
وی گفت: بیش از دو سال پیش به پیشنهاد یکی از فعالان اقتصادی، موضوع استفاده بهینه از ارزهای خانگی را با دولت در میان گذاشتیم. در این چارچوب، بانک‌ها با نرخ درصد سود مشخصی ارز مذکور را از مردم دریافت کرده و به ازای بهره مشخصی در اختیار بخش تولید می‌گذارند تا با آن مواد اولیه خریداری و وارد کند. البته همه اینها منوط به ثبات نرخ ارز و جلب اعتماد جامعه است. در آن برهه با این پیشنهاد مخالفت شد اما در بسته ارزی رییس جدید بانک مرکزی وجود دارد.
