محمود بازاری
مدیرکل دفتر توسعه صادرات کالای سازمان توسعه تجارت
«نشان حلال» یک نوع نشان کیفیت است که کشورهای اسلامی سعی دارند نشان حلال را در همه کشورها بر اساس استاندارد جهانی مصوب به یک نشان واحد تبدیل کنند. صدور گواهی برند حلال در سراسر جهان توسط سازمان‌های مجاز با هماهنگی موسسه استاندارد و اندازه‌شناسی کشورهای اسلامی (اسمیک) انجام می‌پذیرد و باعث سهولت در امر واردات و صادرات می‌شود. کشورهای اسلامی در نظر دارند تا در زمینه خدمات مالی حلال، به تدوین «استاندارد خدمات مالی حلال» توسط بانک‌های مرکزی و مراکز مالی کشورهای اسلامی عضو سازمان کنفرانس اسلامی بپردازند و شرکت‌ها و بازرگانان کشورهای اسلامی را ترغیب به سرمایه‌گذاری بیشتر در صنایع حلال در جهان کنند. به واقع باید گفت که بازار جهانی حلال، در غذا متوقف نشده و در سال‌های اخیر به حوزه‌های دیگر نیز افزایش یافته است. حال کشورهای اسلامی درنظر دارند تا نشان حلال را تنها در بحث غذا خلاصه نکنند و در نظر دارند تا برای پاسخ به تقاضای بازار جهانی در تحقق استانداردهای جهانی حلال و تجارت محصولات حلال در حوزه‌هایی همچون غذای حلال، داروی حلال، مواد بهداشتی حلال، مواد آرایشی حلال، خدمات جانبی حلال از قبیل رسانه، ورزش و تفریحات، کسب و کار و...، گردشگری حلال، خدمات مالی حلال، تزانزیت حلال و پوشاک حلال ورود پیدا کنند و این موارد را به سایر کشورها تعمیم دهند. به واقع برندحلال در سطح جهان در حال توسعه است، کشورهای غیرمسلمان نیز علاقه‌مندی خود در ورود تجارت در محصولات غذایی حلال را نشان داده‌اند. از طرفی باید اشاره کرد که این نشان یکی از موضوعات مطرح در بخش کالا و خدمات به شمار می‌رود که ایران نیز از سال‌های گذشته در جلسات مختلف کارشناسی دولت و بخش‌خصوصی بحث‌های متعدد و متنوعی را بر آن انجام داده است. زمانی که زیر مجموعه سازمان کنفرانس اسلامی در مالزی برای ثبت لوگوی حلال شروع به کار کرد در اقصا نقاط جهان نیز برای تجارت کالای حلال کشورهای مختلف نیز نمایندگی‌های خود را تاسیس و نسبت به لوگوی حلال اقداماتی را شروع کردند. باید گفت که ایران چه از لحاظ تولید کالا و چه از لحاظ خدمات بازار خوبی را داراست؛ این موضوع درحالی است که تا به امروز ما نقش قابل توجهی در صادرات کالاهای حلال به سایر کشورها نداشته‌ایم و باید زیرساخت‌های لازم را برای تقویت صادرات کالاهای دارای مزیت همچون صنایع غذایی، کشاورزی و چرم مهیا کنیم؛ چرا که در این بازه زمانی در این حوزه (تجارت نشان حلال) ما شاهد نقش پررنگ برخی کشورهای اروپایی هستیم که مسائل فقهی آنها ربطی به اسلام ندارد اما با رعایت برخی الزام‌ها توانسته‌اند گوی رقابت را از کشور ما بربایند. ما در صنایع مختلف همچون هتلداری و گردشگری دارای مزیت‌های فراوانی هستیم اما در این حوزه برای رقابت با سایر کشورها باید دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی به یک انسجام واحدی برای تقویت این موضوع درنظر بگیرند؛ این موضوع درحالی است که ما طی چند سال اخیر پیشنهاد تاسیس مرکز منطقه‌یی مطالعاتی و تحقیقاتی را برای پیشبرد امور در نشان حلال به دولتمردان ارائه کردیم و اما با گذشت زمان همچنان شاهد بی‌توجهی در شکل‌گیری این موسسه هستیم که امیدواریم با نگاه مثبت دولت در این زمینه بتوانیم نقش مهم و تاثیر‌گذاری را در منطقه و جهان ایفا کنیم؛ چراکه باتوجه به زیرساخت و پتانسیل‌های فقهی که ما در کشور داریم بحث‌ها در این زمینه متنوع است و باید به سمت الگو‌سازی در نشان حلال گام برداریم و به نوعی در حوزه تجارت حلال باید به نوعی بازتاب‌دهنده به سایر کشورها محسوب شویم. به واقع دولتمردان و نمایندگان بخش خصوصی باید در این باره سعی و هماهنگی لازم را داشته باشند تا تجارت در این زمینه بر مبنای دانش حلالی که کشور ما در آن تعاریف لازم را دارد، شکل بگیرد.
