مشکلات لایحه بودجه سال آینده برای بورس تمامی ندارد. در روزهای نخستین تقدیم لایحه بودجه به مجلس قیمت گاز را طبق فرمول قیمت گاز در منطقه و قیمت سوخت گاز را ۳۰ درصد قیمت گاز تعیین کرده بودند که باعث شد بازار سرمایه دوباره به هم بریزد. بعد از آن اعلام شد که دولت ۱۰ پیشنهاد را برای اصلاح لایحه ارایه کرده است که درمورد اینکه این ۱۰ پیشنهاد ضمیمه لایحه شد یا خیر نیز ابهامات زیادی وجود داشت که تاثیر آن به راحتی روی تابلوی بورس مشخص بود. پس از آن اعلام شد که هیات دولت لایحه را اصلاح کرده و درحالی که به نظر می‌رسید این مصوبه پایان خوشی برای این ماجرا باشد، باز هم یک ابهام بزرگ بازار را آزار می‌دهد. ابهامی درمورد اینکه آیا سقف قیمت گاز در لایحه حذف شده است یا خیر؟ با این وجود حسین حسین‌زاده، نماینده مردم لارستان، خنج، گراش و اوز در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه فرمول معادلات پتروشیمی‌ها، خوراک فرآورده‌ها و میعانات گازی با توجه به بحث زمستان و واقعیت موجود یعنی قاچاقی که وجود داشته است تغییر کرده، گفت: در مقطع زمانی دولت صادرات بنزین، گازوییل و فرآورده‌ها را به دلایلی چون قاچاق و کانالیزه کردن آن، شناسایی شرکت‌های واقعی و ذخیره‌سازی سوخت مایع در نیروگاه‌ها و صنایع ممنوع کرد. حسین‌زاده افزود: بعد از آنکه ظرفیت کشور نسبت به سال گذشته بیشتر و بهتر شد، محدودیت‌ها برداشته شد. اما در حال حاضر در حوزه تامین خوراک، کشور با مشکلی مواجه نیست و قوانین همان‌گونه که بوده وجود دارد و تغییر قیمت اتفاق نیفتاده است. نایب‌رییس مجمع نمایندگان استان فارس عنوان کرد: با توجه به تحریم‌های نفتی، ناچار به استفاده از فرآورده‌های داخلی البته با همان بحث تنفس خوراک پتروپالایشگاه‌ها و قیمتی که وجود دارد، هستیم. عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: تا پایان سال جاری تغییر قیمتی در بحث مربوط به خوراک پتروشیمی‌ها در دستور کار کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیست. همچنین رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به اهمیت حمایت نهادهای قانونی در مدیریت ریسک بازار و درخواست فعالان بازار سرمایه در دو نامه جداگانه به معاون اول رییس‌جمهور و وزیر نفت دو موضوع مهم برای بازار سرمایه را پیگیری کرد. مجید عشقی در نامه‌ای به معاون اول رییس‌جمهور با توجه به بررسی بودجه در کمیسیون تلفیق خواستار ابلاغ مصوبات ده‌گانه حمایتی از بازار شد و در نامه‌ای دیگر با توجه به فرمول تعیین نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها در بودجه ۱۴۰۱ (۴هاب) خواستار تغییر این فرمول شد.
تاثیر مصوبه نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها روی بورس
مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه به اصلاح نحوه محاسبه نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها در لایحه بودجه ۱۴۰۱ توسط هیات دولت اشاره کرده و می‌گوید: نرخ خوراک گاز پتروشیمی‌ها و نیز برق آنها از جمله عوامل مهمی هستند که وضعیت آنها می‌تواند به‌شدت بر روند فعالیت شرکت‌ها و به مراتب نرخ سهام آنها در بورس تاثیرگذار باشد. با توجه به اهمیت این موضوع در کشور و نیز بازار سرمایه، اکنون کمیسیون اقتصادی مجلس برای روز پنجشنبه از فعالین بازار سرمایه دعوت کرده است تا مذاکراتی را در این زمینه داشته باشند و در نهایت تصمیم‌گیری درستی را برای آن اتخاذ کنند. صفاری ادامه می‌دهد: بهتر است دولت نگاه درآمدی به شرکت‌ها نداشته باشد، در این زمینه تصمیماتی را اتخاذ کند که به نفع بازار باشد و از طریق این بازار قادر به کسب سود و درآمد باشد. در بودجه سیاستی، سیاست باعث می‌شود تا بخش‌های مختلف مانند فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها که دارای مزیت مطلق اقتصادی هستند، سرمایه‌گذاری صورت بگیرد و از آن محل عایدی کسب شود. بهتر است رویکرد دولت در زمینه لایحه بودجه با برخی از تغییرات همراه شود و به سمت بودجه سیاستی پیش برود.وی توضیح می‌دهد: نرخ خوراک گاز بیشتر به شکل درآمدی بود تا سیاستی؛ امیدواریم این مساله در صحن علنی مجلس برطرف، تصویب و ریسک فعلی از سر بازار برداشته شود. تاثیر تصویب اصلاح نرخ گاز در خوراک پتروشیمی در برخی از صنایع بیشتر و برخی دیگر کمتر است، بر این اساس تاثیر آن براساس فعالیت شرکت متفاوت خواهد بود.این کارشناس بازارسرمایه اظهار می‌کند: با توجه به اینکه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها می‌تواند با تاثیر زیادی همراه شود؛ بنابراین کمیسیون اقتصادی مجلس به منظور تصمیم‌گیری هر چه سریع‌تر در این زمینه اقدام به برگزاری جلسه کرده است تا بتوان شاهد تاثیر مثبت آن بر روند بازار باشیم. به گفته صفاری، اکنون ابهام بودجه از جمله مسائلی است که بر سر بازار وجود دارد و با رفع آن می‌توان معضل موجود بر روند بازار را برطرف کنیم. اکنون بازار از لحاظ p/e و گزارش ۹ ماهه شرکت‌ها در بهترین موقعیت قرار دارد و سرمایه‌گذاران می‌توانند سود معقولی را از این بازار کسب کنند؛ بنابراین با رفع سایه لایحه بودجه شاهد روزهای مثبتی در بازار خواهیم بود. وی تاکید می‌کند: در کنار این موارد موضوع مصوبه ۱۰بندی ستاد اقتصادی دولت از دیگر مسائلی است که می‌تواند بر روند بازار تاثیر مثبت داشته باشد اما در ابتدا باید در صحن علنی مجلس به تصویب نهایی برسد تا بتوان شاهد تاثیر مثبت آن بر روند معاملات بازار سرمایه باشیم.
جواب سهامدار چیست!؟
روزبه شریعتی، تحلیلگر بازارسرمایه در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به لایحه بودجه سال آینده توضیح می‌دهد: در لایحه بودجه سال آینده که تقدیم مجلس شد، نرخ سوخت گاز برای همه صنایع اندازه قیمت خوراک در نظر گرفته شده بود. به این موضوع دو ایراد اساسی وارد شد. نخست آنکه فرمول مشکل داشت. چراکه فرمول تعیین قیمت گاز میانگین گاز در چهار هاب منطقه‌ای بود. از این چهار هاب، دو کشور مصرف‌کننده و دو کشور تولیدکننده گاز هستند. در سال‌های قبل هم این فرمول بود اما در آن زمان نرخ گاز در همه جا نزدیک به هم بود و ایرادی به آن وارد نبود.وی می‌گوید: اما اکنون قیمت گاز اروپا به دلیل مشکلات پیش آمده از جمله شیوع کرونا و مشکل روسیه با اوکراین به بیش از یک دلار در هر مترمکعب افزایش یافته و همین موضوع باعث شده است که قیمت گاز با این فرمول افزایش یابد. درحال حاضر میانگین قیمت هر مترمکعب گاز در کانادا و امریکا حدود ۱۵ تا ۱۶ سنت، در اروپا بیش از یک دلار و در روسیه که مانند ایران تولیدکننده گاز است پنج یا ۶ سنت است. با توجه به فرمولی که در لایحه در نظر گرفته شده بود، قیمت گاز برای صنایع در ایران به بیش از ۲۰ سنت رسید.این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه می‌دهد: همچنین در لایحه بودجه ذکر شده بود که نرخ سوخت گاز برابر قیمت خوراک خواهد بود که این موضوع همه‌چیز را به هم ریخت. قیمت خوراکی که درحال حاضر، طبق فرمول و با دلار نیمایی هفت هزار تومان برای هر مترمکعب است. به این موضوع نیز اعتراض شد. بنابراین هم به فرمول سوخت گاز و هم به فرمول قیمت گاز نقد وارد بود. این پیشنهاد نیز مطرح شد که فرمول به میانگین هاب‌های تولیدکننده گاز مانند روسیه، امریکا و کانادا تغییر کند که در آن شرایط قیمت گاز برای صنایع میانگین حدود ۱۰ سنت می‌شد.شریعتی اضافه می‌کند: البته این پیشنهاد پذیرفته نشد و اعلام کردند که برای قیمت خوراک تا۵۰۰۰ تومان سقف تعیین می‌شود و سوخت گاز نیز به جای ۳۰ درصد ۴۰ درصد قیمت گاز خواهد شد. بنابراین محاسبات بازار بر اساس خوراک ۵۰۰۰ تومان و سوخت گاز ۲۰۰۰ تومان در نظر گرفته شد و این باعث شد خیال بازار برای حدود یک ماه راحت باشد و شروع به خرید سهم‌های پتروشیمی، فولادی و فلزی کند. وی با اشاره به مصوبه روز یکشنبه هیات وزیران درمورد اصلاح لایحه بودجه، می‌گوید: در مصوبه ذکر شده است ۴۰ درصد مذکور تایید شد اما برای قیمت گاز سقفی در نظر گرفته نشده است. در این شرایط طبق فرمول قیمت گاز بالای ۳۰ سنت و ۴۰ درصد ۳۰ سنت نیز ۲۵۰۰ تومان می‌شود. این قیمت‌ها برای صنعت پتروشیمی هزینه دارد و صنعت را به مرز زیان ده بودن می‌برد.این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید می‌کند: درحال حاضر ابهامی که وجود دارد این است که مشخص نیست در مصوبه اخیر هیات وزیران برای قیمت گاز و سوخت گاز سقفی تعیین شده است یا خیر؟ درحالی که مصوبه ۱۰بندی تصویب شده بود و بازار بر اساس آن خرید کرده است. پس چرا در دقیقه ۹۰ مصوبه را تغییر داده و سقف ۵۰۰۰ تومان را حذف کردند؟ البته این موضوع ابهام دارد و حتی مشخص نیست حذف کردند یا خیر. اگر سقف را برداشته‌اند به بی‌ثباتی دامن زده‌اند، درحالی که بازار فقط ثبت می‌خواهد. اگر این سقف حذف شده است، باید
مدعی العموم وارد شود، چراکه چند میلیون سهامدار روی مصوبه ۱۰بندی معامله کرده‌اند. واقعا جواب سهامدارچیست؟
