بدهی از جیب چه کسانی پرداخت می‌شود؟
تعادل|رقیه ندایی|
حواشی و ماجراهای بورس تمامی ندارد و هرروز اخباری جدید از آن به گوش می‌رسد. بر همین اساس ساعت یک بامداد روز پنجشنبه 29 مهرماه سال جاری با حضور برخی مقامات شهرداری تهران منطقه 2 ساختمان بورس پلمب شد و دلیل اصلی آن بدهی میلیاردی شرکت بورس به شهرداری تهران است؛ البته در ساعاتی کوتاه ساختمان فک پلمب شد.
در ابتدا گفته شد که ساختمان اصلی شرکت بورس واقع در سعادت‌آباد پلمب شده اما؛ کمی بعد این موضوع تکذیب شد و مسوولان شرکت گفتند که تنها درب پارکینگ ساختمان پلمب شده؛ در همین حین تصاویری مربوط به پلمب ساختمان منتشر شد که به‌وضوح نشان می‌دهد درب پارکینگ و درب شمالی این ساختمان پلمب شده است.
طبق مستندات بورس و مصاحبه شهردار منطقه ۲ بهره‌برداری از ساختمان سعادت‌آباد طی سال 1398 صادرشده، همان زمانی که شهرداری برای مدتی پارکینگ این برج را به دلیل تبدیل‌شدن به دیتاسنتر بابلوک سیمانی پلمب کرد و حتی شایعه شد شستا به دنبال تملک این ساختمان است. ازآنجایی‌که جریمه هزار میلیارد تومانی شرکت بورس برای شهرداری بی‌پول آب‌ونان نمی‌شد یک‌مرتبه بلوک‌های سیمانی غیب شدند و به‌جای آن اوراق مشارکت ۱۲۰۰ میلیارد تومانی شهرداری تهران بر روی تابلوی معاملات سبز می‌شود. نکته جالب اینکه هیات‌مدیره وقت بورس تهران در مجمع عملکرد سال مالی 1397 خود در تیرماه ۹۸، به سهامداران خود گزارش می‌دهد که پیگیری اخذ پایان کار بهره‌برداری از ساختمان به عنوان اقدامات پیش رو در دوره مالی 1398 ادامه می‌یابد. در اینجا یک سوال مطرح می‌شود که با این وضع چگونه در ساختمان جدید مستقر شدند؟
بورس پلمب و فک پلمب شد اما؛ صورت‌مساله که پاک نشده مشاور شهردار و رییس مرکز ارتباطات شهرداری تهران اعلام کردندکه بدهی هزار میلیارد تومان است و پس‌ازآن سرپرست شرکت بورس تهران گفت بدهی تنها 486 میلیارد تومان است؛ در این مبلغی که در حدود 514 میلیارد تومان باقی می‌ماند آیا شرکت بورس آن را پرداخت می‌کند یا محمدخانی مبلغ هزار میلیارد را اشتباهی اعلام کرده باید منتظر شفاف‌سازی ماند.
البته شرکت بورس شفاف‌سازی نمی‌کند. در نخستین روزهای مهرماه ماینر در شرکت بورس پیدا شد و بعد از گذر چندین هفته هنوز هم خبری دقیق و رسمی از نتیجه آن اعلام‌نشده؛ احتمال می‌رود داستان پلمب و بدهی نیز بدین گونه باشد. تفاوت چندانی ندارد که این بدهی چند میلیارد باشد نکته مهم اینجاست که این بدهی از کجا پرداخت می‌شود؟ سهامداران و فعالین بازار دلهره زیادی برای پرداخت این بدهی دارند و اغلب می‌گویند بدهی شهرداری از جیب سهامداران پرداخت خواهد شد و افول پیش از پیش بازار را خواهیم داشت و حال باید در انتظار نوع پرداخت باشیم تا بتوان یک نظر دقیق‌تر از حدس و گمان سهامداران داد.
شرکت بورس سازمان دولتی نیست
حمید اسدی، کارشناس حقوقی بازار سرمایه در خصوص پلمب و مفاد قانونی آن نوشت: بر اساس ماده 100 شهرداری‌ها مالکین اراضی و املاک واقع در محدوده شهر یا حریم آن باید قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان از شهرداری پروانه اخذ نمایند. شهرداری می‌تواند از عملیات ساختمانی، ساختمان‌های بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه به‌وسیله مامورین خود اعم از آنکه ساختمان در زمین محصور یا غیر محصور واقع باشد جلوگیری نماید.
تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداری‌ها: درصورتی‌که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیرتجاری محل کسب یا پیشه یا تجارت دائر شود شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره یک ماده 100 این قانون مطرح می‌نماید و کمیسیون در صورت احراز تخلف مالک یا مستأجر با تعیین مهلت مناسب که نباید از دو ماه تجاوز نماید در مورد تعطیل محل کسب یا پیشه یا تجارت ظرف مدت یک ماه اتخاذ تصمیم می‌کند. این تصمیم به‌وسیله ماموریت شهرداری اجرا می‌شود و کسی که عالما از محل مزبور پس از تعطیل برای کسب و پیشه یا تجارت استفاده کند به حبس از شش ماه تا دو سال و جزای نقدی از پنج هزار و یک ریال تا ده هزار ریال محکوم خواهد شد و محل کسب نیز مجدداً تعطیل می‌شود. نکته مهم اینجاست که شرکت بورس سازمان دولتی نیست. یک شرکت خصوصی و سهامی عام است تابع مقررات سازمان‌های دولتی نبوده و طبق قانون محل کسب و پیشه تلقی می‌گردد.
موضوع چیز دیگری است؟
یک کارشناس حقوقی نیز در خصوص این موضوع گفت: علت پلمب شدن درب شرکت بورس را تخلف کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری اعلام کرده اما؛
به نظر بنده موضوع چیز دیگری است چراکه موضوع ماده در ۱۱ تبصره بیان‌شده ولی شهرداری علت را بدهی توصیف کرده که تخلف باید در کمیسیون ماده ۱۰۰ طرح‌شده و پلمب شود ازآنجاکه شهرداری ارگان عمومی غیردولتی است و اختلافات اشخاص حقیقی و حقوقی مطابق ماده ۱۰ دیوان عدالت اداری در این مرجع قابل‌رسیدگی است ولی سازمان بورس ارگان غیردولتی محسوب شده و اختلافات قراردادی فی‌مابین دو نهاد در صلاحیت محاکم عمومی است. البته ماده ۱۰۰ رسیدگی را در خصوص ساخت‌وساز صالح است و لا غیر؛ چراکه بدهی بورس باعث نمی‌شود شهرداری سرخود اقدام به پلمب بورس کند؛ و تنها طبق مطلب منتشرشده به علت بدهی این پلمب صورت گرفته است.
چرا شرکت بورس پلمب شد؟
محمود گودرزی، سرپرست شرکت بورس تهران به ارایه توضیحاتی در رابطه با پلمب شرکت بورس تهران توسط شهرداری تهران پرداخت و گفت: اوایل دهه ۹۰، پروانه ساخت ساختمان شرکت بورس تهران در سعادت‌آباد صادر و درنهایت این ساختمان با اضافه بنا به میزان بیش از پنج هزار و ۲۰۰ متر ساخته شد. شهرداری معتقد است که کاربری ساختمان شرکت بورس تهران تجاری است و نمی‌توان این ساختمان را اداری تلقی کرد.
گودرزی خاطرنشان کرد: اساسنامه فعالیت شرکت بورس تهران ناظر بر عملکرد کارگزاران، ناشرین و سرمایه‌گذاران است و شرکت بورس تهران هیچ فعالیتی در خریدوفروش سهام ندارد. زمانی که کاربری یک ساختمان تجاری شود، عملاً تعداد پارکینگ‌هایی که باید برای آن ملک در نظر گرفته شود افزایش پیدا می‌کند. این مسوول گفت: در ابتدای سال 99، رأی کمیسیون ماده 100 درباره مشاعات ساختمان بورس صادر شد و در دیوان عدالت اداری پیگیری‌ها صورت گرفت، اما رأی به نفع بورس تهران صادر نشد. بدهی شرکت بورس تهران 486 میلیارد تومان بوده است که در حال مذاکره با شهرداری هستیم و تلاش می‌کنیم با مذاکره پایان کار ساختمان شرکت بورس را اخذ کنیم.
وی ادامه داد: در کنار این موضوع، بحث اضافه بنا هم برای ساختمان شرکت بورس تهران مطرح است اما اکنون مذاکراتی با شهرداری منطقه ۲ صورت گرفت و بنای ما برای همکاری با شهرداری بر اساس تعامل است. با همکاری‌های صورت گرفته میان سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت بورس تهران و نیز شهرداری تهران قرار بر فک پلمب ورودی پارکینگ شرکت بورس تهران است.
سرپرست شرکت بورس تهران افزود: بر اساس مذاکرات صورت گرفته اکنون بنر نصب‌شده و برچسب‌های پلمب روی در پارکینگ شرکت بورس تهران برداشته و این ساختمان فک پلمب شد. موضوعی که فعالان بازار باید آن را مدنظر قرار دهند این است که معاملات بورس تهران هیچ ارتباطی به پلمب در پارکینگ شرکت بورس تهران ندارد و معاملات این بازار از روز شنبه طبق روال گذشته انجام خواهد شد.
شهرداری درباره اموال بیت‌المال باکسی تعارف ندارد
عبدالمطهر محمدخانی، مشاور شهردار و رییس مرکز ارتباطات شهرداری تهران روز پنجشنبه 29 مهرماه با انتشار مطلبی در حساب کاربری توییتر خود نوشت: بورس تهران پلمب نشده است بلکه «درب پارکینگ مدیران» بورس به دلیل بدهی هزارمیلیاردی به شهرداری تهران به‌صورت موقت پلمب شده است.
وی افزود: درب ورودی تالار عمومی رو به مردم باز است، این عوارض قانونی است و شهرداری درباره حق مردم و اموال بیت‌المال باکسی تعارف ندارد.
فعالیت بورس ادامه دارد
کریمی، مدیر روابط عمومی بورس تهران درباره پلمب ساختمان شرکت بورس توضیح داد: فقط درب پارکینگ به دلیل برخی اختلافات با شهرداری پلمب شده است. درواقع در ورودی ساختمان پلمب نشده و از روز شنبه کارمندان به شرکت خواهند آمد و فعالیت شرکت بورس ادامه خواهد داشت. برای حل این مشکل نیز شرکت بورس در حال مذاکره با شهرداری است.
مساله قابل‌حل بود
محمدرضا پور ابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره پلمب ساختمان بورس تهران، گفت: باوجود حق قانونی شهرداری تهران و رأی دیوان عدالت اداری، نحوه برخورد در پلمب بورس تهران قابل‌قبول نیست زیرا پرونده تعهدات شرکت بورس تهران از طریق مکاتبه با وزارت امور اقتصادی و دارایی و شورای عالی بورس در چارچوبی منطقی قابل‌حل و فصل بود. نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی افزود: این موضوع بزودی در نشست ویژه کمیسیون اقتصادی مجلس موردبررسی قرار می‌گیرد تا ابعاد دیگر آن مشخص شود. وی بابیان اینکه در صورت تخلف در بورس تهران بابت عدم ایفای تعهدات نسبت به شهرداری، مسوولیت بر عهده مجموعه‌ای است که باید بر اساس قانون عمل می‌کرد، ادامه داد: از وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌خواهیم هرچه سریع‌تر به این موضوع ورود و تصمیم‌گیری کند تا شاهد وضعیت کنونی یعنی تضعیف ارکان اقتصادی کشور نباشیم. این نماینده مردم در مجلس یازدهم با اشاره به‌ضرورت رعایت قانون، ضوابط و مقررات و ایفای تعهدات بورس به شهرداری تهران، اضافه کرد: علی‌رغم وجود تعهدات شرکت بورس تهران، انتظار می‌رفت شهرداری با روش منطقی‌تری نسبت به این موضوع برخورد می‌کرد زیرا این برخوردها برای کشور در فضای بین‌المللی اثر منفی دارد و از سوی دیگر موجب نگرانی در داخل کشور می‌شود. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: ضمن اینکه مطالبات شهرداری تهران از شرکت بورس تهران باید کامل پرداخت شود اما روش برخورد قابل‌قبول نیست و شهرداری باید در نحوه برخورد خود بازنگری کند.
کارشناسان چه می‌گویند؟
برخی کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند که داستان پلمب ربطی به معاملات ندارد و داستان بدهی قدیمی است و شرکت بورس نیز پرداخت آن به‌راحتی از طریق منابع خود انجام می‌دهند. گروهی دیگر از کارشناسان که همیشه عقیده دارند حواشی تأثیر مثبتی روی بورس دارد می‌گویند بازار مثبت می‌شود. گروه سوم نیز حواشی را جزئی از بازار می‌دانند و پیش‌بینی می‌کنند تالار شیشه‌ای یک‌روند متعادل را تجربه کند. بر اساس نظرسنجی‌های «تعادل» از کارشناس‌های اقتصادی و بازار سرمایه 50 درصد کارشناسان عقیده دارند که بورس تعادلی می‌شود و 30 درصد کارشناسان می‌گویند که بورس طی هفته آینده روندی منفی را تجربه می‌کند و تنها 20 درصد کارشناسان می‌گویند که هفته آینده تالار شیشه‌ای یکپارچه مثبت می‌شود.
