گروه بازارسرمایه|
سیمان یکی از محصولات استراتژیک تولیدی در کشور است که به دلایل مختلف و در بازه‌های زمانی متفاوت مورد توجه رسانه‌ها و کارشناسان اقتصادی قرار می‌گیرد. گاهی به دلیل افزایش قیمت مسکن که می‌شود بهانه‌ای برای توجه به اجزای تشکیل‌دهنده مسکن (البته درصد تأثیر قیمتی سیمان در ساخت یک ساختمان بسیار ناچیز است) و گاهی قیمت‌گذاری دستوری یا آزادسازی قیمت‌ها که در این مورد هم تناقض بسیار است اما در روزهای اخیر فروش سیمان تولیدی کشور از طریق بورس کالا دلیل اصلی توجه به این محصول سفید و خاکستری است.
عرضه سیمان در بورس کالا سال‌هاست از سوی برخی کارشناسان توصیه می‌شود و به هر حال چند ماهی است این مهم رنگ واقعیت به خود گرفته و در هفته جاری نیز با ورود هلدینگ سیمان غدیر، وارد فاز جدیدی می‌شود. مدیران صنعت سیمان اعتقاد دارند صنعت سیمان باید همچون صنعت فولاد راه بازار رقابتی را در پیش بگیرد و قیمت‌ها از طریق عرضه و تقاضا در بورس کالا تعیین شود. درنهایت از ابتدای سال جاری برخی شرکت‌های سیمانی با حضور در بورس کالا قفل این مساله مهم را برای صنعت سیمان باز کردند. اتفاقی که از زوایای مختلف دارای اهمیت است. در واقع شفافیت نرخ در بورس کالا می‌تواند به خریداران و فروشندگان کمک کند تا نرخ مرجعی در بازار داشته باشند و معاملات خود را بر آن اساس انجام دهند. از سوی دیگر در صورتی که سیمان در رینگ صادراتی بورس کالا نیز عرضه شود، این موضوع موجب خواهد شد خریداران از هر نقطه دنیا قیمت‌ها را به‌صورت آنلاین رصد کنند.
به این ترتیب تعداد بیشتری خریدار خارجی به ایران خواهند آمد و از محصولات داخلی استقبال می‌کنند. مزیت دیگر بورس کالا برای عرضه‌کنندگان سیمان می‌تواند تبلیغات بدون هزینه باشد، زیرا هنگامی که تولیدکنندگان محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند، بدون صرف هزینه برای تبلیغات و معرفی آن، کالایشان در معرض دید و دسترس خریداران قرار می‌گیرد و این موضوع کمک می‌کند تا معاملات به شکل بهتری انجام شود. از سوی دیگر انجام معاملات سیمانی در بورس کالا تضمینی برای خریداران و فروشندگان به شمار می‌آید. به این ترتیب فروشندگان در زمان معینی موظفند کالای موردنظر را به خریداران تحویل دهند و خریداران نیز اطمینان دارند کالای خواسته‌‌شده را با همان کیفیت دریافت می‌کنند، اما با توجه به آنکه در بورس استانداردهایی تعریف می‌شود، هم خریدار و هم فروشنده ملزم به رعایت قرارداد خود هستند. نکته مهم اینکه در بازار سیمان دلال‌بازی و واسطه‌گری بسیار زیاد است و این روزها به عنوان مشکل بزرگ از آن یاد می‌شود که امروزه باعث شده بین قیمت سیمان از در کارخانه و سیمانی که به دست مصرف‌کننده‌ها می‌رسد تا چند صد درصد تفاوت به وجود بیاید، اما درصورتی‌که معاملات این محصول در بورس کالا انجام شود، بسیاری از خریداران می‌توانند سیمان موردنیاز خود را به‌صورت مستقیم از عرضه‌کنندگان خریداری کنند. به این ترتیب این موضوع موجب خواهد شد تا سیمان با نرخ و بهای تمام‌شده پایین‌تری به دست مصرف‌کنندگان برسد، زیرا در چنین حالتی بسیاری از دلالان و واسطه‌گران حذف می‌شوند و کالا با واسطه کمتری به دست مصرف‌کننده می‌رسد. علاوه بر این خارج کردن سیمان از قیمت‌گذاری دستوری، قطعا تاثیرات مثبتی در سهام سیمانی بورس خواهد داشت و موضوع عرضه و تقاضا در صنعت سیمان حاکم خواهد شد. با وجود این هنوز بخش زیادی از شرکت‌های فعال در عرصه سیمان از ورود به بورس کالا اجتناب می‌کنند و این اتفاق باعث شده بسیاری از مشتریان شرکت‌های حاضر در بورس کالا که عموما شیوه سنتی خرید را می‌پسندند، به سمت سایر شرکت‌ها متمایل شوند.
شرکت توسعه سرمایه و صنعت غدیر «هلدینگ سیمان غدیر» با 6 زیر مجموعه سیمانی خود وارد بورس کالا خواهد شد تا تأثیر این ورود سیمانی‌ها به بورس بیش از پیش نمایان شود. محمدرضا سلیمیان، مدیرعامل هلدینگ سیمان غدیر درخصوص عرضه اولیه این شرکت با «تعادل» به پای گفت‌وگو نشست.
دلایل شما برای ورود به بورس کالا چیست؟
بورس کالای ایران به عنوان بازاری قانونمند، شفاف و کارآمد در زمینه کشف نرخ انواع کالاهای اساسی در کشور، فعالیت خود را از سال 1382 آغاز کرده و تاکنون پذیرای انواع کالاها و محصولات حوزه صنعت و معدن بوده است. در این خصوص سیمان یکی از کالاهایی است که علی رغم پتانسیل‌های بسیار و نیاز مبرم به استفاده از بستر بورس برای معاملات و کشف نرخ، در مقایسه با سایر کالاها با تاخیر وارد این حوزه شده است.
دلیل موضوع نیز رویکرد قیمت‌گذاری دستوری حاکم بر این کالا بود که با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی برای کشف نرخ به جای قیمت‌گذاری، خوشبختانه این مشکل در صنعت سیمان نیز همانند سایر گروه‌های کالایی حوزه صنعت و معدن در حال بر طرف شدن است. اعتقاد ما این است که با ورود سیمان به بورس اتفاقات مثبت بسیاری در انتظار این صنعت و مصرف‌کنندگان این کالای استراتژیک است؛ از جمله اینکه به کشف نرخ‌های شفاف و عادلانه کمک می‌شود، با کاهش واسطه‌گری و معاملات شفاف و دسترسی مستقیم مصرف‌کنندگان و عاملین به بازار، فاصله بین قیمت تولید و مصرف کاهش یابد، هزینه‌های معاملاتی و بازاریابی تولیدکنندگان کاهش یافته و مصرف‌کنندگان با قیمتی مناسب و کیفیتی خوب، کالای مورد نیاز خود را تامین خواهند کرد.
البته حضور در بورس برای تولیدکنندگان سیمان مزایای جانبی دیگری نیز دارد؛ از جمله اینکه می‌توانند از روش‌های تامین مالی بازار سرمایه شامل سلف موازی استاندارد و... برای اجرای پروژه‌های توسعه‌ای خود استفاده کنند یا حتی از ظرفیت ابزارهای مدیریت ریسک ناشی از نوسان قیمت‌ها مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله استفاده کرده و بتوانند برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای توسعه کسب‌وکار ارایه نمایند.
بنابراین هلدینگ سیمان غدیر حضوری پرمعنا در بورس کالا خواهد داشت؟
بله، صد در صد؛ خوشبختانه با تلاش همکاران بنده در هلدینگ سیمانی غدیر و شرکت‌های سیمانی زیرمجموعه، توانستیم برای یک حضور قدرتمند و البته به امید خدا ادامه دار، خودمان را آماده کنیم و امروز که با حضرتعالی همکلام می‌شوم باید عرض کنم که حدود 20 درصد ازسیمان تولیدی روزانه شرکت‌های سیمان شرق، سیمان سپاهان، سیمان سفید شرق، سیمان کردستان، سیمان مند دشتی و سیمان دشتستان برای اولین حضور در بورس کالا تامین و آماده عرضه شده است. امیدوارم این اتفاق میمون و مبارک برای بازار سرمایه و صنعت سیمان کشور تاثیرات مثبتی به ارمغان داشته باشد.
پیش‌بینی شما از این عرضه و استقبال آن چیست؟
با توجه به انگیزه بالای تولیدکنندگان برای عرضه محصول خود در بورس و نیز حمایت نهادهای متولی در این حوزه، پیش‌بینی بنده این است که معاملات سیمان در بورس توسعه یافته و در آینده شاهد حضور مجتمع‌های تولیدی بیشتر و حتی مجموعه‌های متعلق به بخش خصوصی در این بازار باشیم. استقبال خوبی از طرف خریداران نیز در بازار مشاهده می‌شود؛ که البته لازم است هم در زمینه ارایه آموزش‌های لازم به مصرف‌کنندگان و عاملین و هم در زمینه تسهیل ورود به بورس (شامل اخذ کد بورسی و...) اقدامات لازم توسط بورس و شرکت‌های کارگزاری برنامه‌ریزی و پیگیری شود. نکته مهم این که، چنانچه نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم ساز در این حوزه، دید بلندمدتی داشته باشند و امکان معاملات مستمر و دایمی سیمان در بورس را ایجاد نمایند، مجتمع‌های تولیدی و مصرف‌کنندگان از ورود به این بازار استقبال می‌کنند.
نکته دیگر اینکه مطمئن باشید در هلدینگ سیمان غدیر، همه تصمیمات بر اساس مطالعات و بررسی‌های دقیق گرفته می‌شود یعنی ما مدت‌ها بر روی چگونگی حضور، میزان عرضه و نحوه عرضه و میزان مشارکت؛ مطالعه و برنامه‌ریزی کردیم. از این رو مطمئنا عرضه خوبی را تجربه خواهیم کرد که نوید بخش عرضه‌های قوی در نوبت‌های بعد نیز خواهد بود. بی‌شک سیمان یک محصول استراتژیک در کشور و در بازار به حساب می‌آید از این رو ورود هلدینگ سیمان غدیر به بورس کالا را مثبت ارزیابی می‌کنم.
عرضه اولیه سیمان غدیر را چگونه می‌بینید و آیا این موضوع به نفع بازار و شما خواهد بود؟
همان‌طور که گفته شد ورود به بورس در کل برای هر کالایی با توجه به اینکه منجر به کشف نرخ شفاف، کاهش هزینه‌های معاملاتی و واسطه‌گری و ... می‌شود، در کل مطلوب است. در مورد هلدینگ غدیر هم لازم به توضیح است که این هلدینگ مدیریت 6 مجموعه تولیدی سیمان شامل سپاهان، کردستان، دشتستان، شرق، سفید شرق و مند دشتی و حدود 10 درصد از تولید سیمان کشور را بر عهده دارد. اعتقاد بنده این است که شرکت‌های تحت مدیریت هلدینگ نیز هر یک به شکلی می‌توانند از مزایای حضور در بورس بهره مند شوند؛ برای برخی از شرکت‌ها، استفاده از ظرفیت بازاریابی بورس می‌تواند مزیت مهمی باشد و برای مجموعه دیگری حتی می‌توان از ظرفیت‌های رینگ صادراتی بورس استفاده کرد. با کشف نرخ واقعی سیمان در بورس، سهامداران شرکت‌های سیمانی در بورس نیز منتفع خواهند شد؛ زیرا کالای تولیدی شرکت‌های سیمانی که آنها سهامدارشان هستند نیز متناسب با سایر گروه‌های کالایی و متناسب با آنها قیمت‌گذاری خواهد شد.
برنامه سیمان غدیر برای بازارسرمایه، تولید، صادرات و امثال آن چیست؟
در حال حاضر برنامه‌ریزی اصلی هلدینگ برای ورود تمامی شرکت‌های زیر مجموعه و مشتریان آنها به بورس است؛ در این حوزه به‌طور جدی فرآیند‌های مربوط به پذیرش، اخذ کد بورسی، تودیع تضامین مورد نیاز و ... در حال پیگیری است. انتظار ما این است که بتوانیم تا 14 تیر ماه تمامی شرکت‌ها و مشتریان آنها را به سمت بورس هدایت نماییم. هدفگذاری میان مدت هلدینگ، عرضه 100 درصد سیمان تولیدی شرکت‌ها در رینگ‌های داخلی و صادراتی بورس کالای ایران است. همچنین موضوعاتی مانند استقرار معاملات گواهی سپرده کالایی سیمان برای تامین مالی و خرده فروشی، راه‌اندازی معاملات سلف موازی استاندارد و ... نیز در دستور کار برای مراحل بعدی است.
درخصوص زمان عرضه اولیه هلدینگ سیمان غدیر نیز توضیح دهید.
در هلدینگ سیمان غدیر شرکت سیمان سپاهان، سیمان دشتستان، سیمان کردستان بورسی بوده و شرکت سیمان مند دشتی و سیمان سفید نیز در آستانه دریافت شرایط احراز برای حضور در بورس هستند. هلدینگ سیمان غدیر نیز شرایط احراز سازمان بورس را طی کرده و آماده عرضه است. نماد ما به نام «سغدیر» ثبت شده است و برای عرضه اولیه منتظر هستیم شرایط بازار به ثبات برسد تا این مهم نیز محقق شود.
باتوجه به صف عرضه اولیه این سیمان از آمار تولید، فروش و صادرات غدیر بگویید.
هلدینگ سیمان غدیر با 92 درصد ظرفیت عملیاتی شرکت‌های زیر مجموعه فعالیت می‌کند. مجموعه ما صادرات محور است، کارخانه‌های سیمانی زیرمجموعه سیمان غدیر با داشتن زیرساخت‌هایی همچون ریل و راه آهن، شرایط لجستیکی خوبی دارند همچنین آمادگی دپوی استراتژیک شرکت‌ها برای شرایط سخت کشور از جمله محاسن این هلدینگ است.
مجموعه هلدینگ سیمان غدیر یک هلدینگ تخصصی سیمانی است و 10 درصد ظرفیت صنعت سیمان کل کشور را مدیریت می‌کند. 4 شرکت سیمانی فعال در بازار سرمایه دارد و بخش عمده صادرات سیمان کشور از طریق شرکت‌های هلدینگ سیمان غدیر انجام می‌شود.
خوشبختانه پراکندگی کارخانجات سیمان غدیر به شکلی است که بخش اعظم کشور را پوشش می‌دهد، عمده تولیدات سیمان متعلق به شرکت سپاهان با تولید روزانه 9 هزار تن است. صادرات کلینکر و سیمان ایران در سال 99 حدود 15 میلیون تن بود که با توجه به ویروس کرونا و محدویت‌های گمرکی نسبت به سال قبل، حدود 19 درصد کاهش دارد.
حدود 66 درصد معادل با 9.7 میلیون تن از میزان صادرات، مربوط به صادرات کلینکر و 34 درصد معادل با 5.0 میلیون تن مربوط به صادرات سیمان است. بیشترین حجم صادرات مربوط به سه کشور عراق (20 درصد)، کویت (16 درصد) و افغانستان (13 درصد) است.
25 درصد از تولید هلدینگ سیمان غدیر به 23 کشور دنیا صادر می‌شود. عمده صادرات این هلدینگ به کشورهای همسایه و بخشی نیز به کشورهای cis است. بازار سیمان سفید روسیه و کنترل بازار خاکستری کشور قطر در دست سیمان سفید هلدینگ سیمان غدیر است. برنامه‌ریزی ما این است که صادرات سیمان را با محوریت متنوع‌سازی بازار هدف، توسعه دهیم. از جمله مهم‌ترین برنامه شرکت برای سال 1400 این است که بتوانیم پروژهایی همچون تولید کارخانه پاکت سیمان، نیروگاه خورشیدی را راه‌اندازی کنیم و با توجه به آنکه بخش بزرگی از مشکلات سیمانی‌ها ناوگان حمل و نقل است در سال جاری به دنبال توسعه دادن بخش حمل و نقل و لجستیک شرکت نیز هستیم.
نظر شما در مورد روش قیمت‌گذاری سیمان در کشور چیست؟
همان‌گونه که مستحضرید وزارت صمت بارها اعلام نموده است که سیمان مشمول قیمت‌گذاری نمی‌شود اما؛ در عمل همواره در موضوع قیمت سیمان ورود داشته و در این زمینه محدودیت‌هایی ایجاد کرده است. بر اساس ماده 18 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، دولت مکلف است کالای پذیرفته شده در بورس را از نظام قیمت‌گذاری خارج نماید. با توجه به اینکه هم‌اکنون سیمان در بورس پذیرش شده، وزارت صمت مصمم است با استفاده از این ظرفیت قانونی، سیمان را از دایره قیمت‌گذاری دستوری خارج کرده و آن را به سازوکار عرضه و تقاضا و نظام بازار واگذار نماید. نکته مهم اینکه سازوکار بورس یک ساختار شفاف و کاملا تحت نظارت دارد و در صورت بروز هر نوع ناکارایی در کشف نرخ، ابزارهای مناسب نظارتی برای آن تعبیه شده است. به نظر بنده روش قیمت‌گذاری و معاملات سیمان در بورس می‌تواند به توسعه این صنعت کمک کند و منافع همگانی به دنبال دارد.
