نوسان نرخ ارز تاثیر بسیاری بر روی تقاضا مواد اولیه در بازار داشته و موجبات کاهش تقاضا و به واسطه آن تعویق تقاضا برای مصرف‌کنندگان به جهت خرید محصولات نهایی را فراهم ساخته است. این وضعیت حال حاضر را می‌توان یک روند کاملا مرسوم در بازارهای کالایی دانست که در چرخه‌های اقتصادی رکود و رونق خودنمایی برجسته‌ای دارد.با توجه به وضعیت حال حاضر باید هشدار کاهش تقاضا و تضعیف تولید را در بازارهای داخلی مطرح کرد اما؛ عبور از این مسیرچندان پیچیده نیست، آن‌هم در شرایطی که
علی رغم رکود انتظاری در بازار داخلی، اما بازارهای جهانی در فاز رونق قرار دارند.حمایت‌های اعتباری بدون بار تورمی از خریدار مواد اولیه از سوی عرضه‌کننده توجه به نرخ‌گذاری مواد اولیه و حمایت از صادرات در کنار ترغیب تقاضا از جمله مواردی است که مسیر را برای عبور غیرتورمی از رکود احتمالی بازارهای کالایی فراهم خواهد کرد.
طی سالیان اخیر بهای آزاد ارزی راهبر اغلب بازارهای کالایی داخلی بود و انتظار می‌رود این روند ادامه‌دار باشد. بررسی سال اخیر نشان می‌دهد که علی رغم قرنطینه وانسداد حداکثری مرزهای صادراتی در ماه‌های نخستین سال گذشته نرخ ارز روند صعودی و به رو بالایی داشته و اغلب تحرک تقاضا در این وضعیت به ثبت رسیده که خروجی آن وضعیت بهتر معاملاتی نسب به سال جاری بوده است البته؛ نباید فراموش کرد که اوضاغ اکنون کمی با سال گذشته متفاوت است.
نرخ ارز طی روزهای گذشته در میانه‌های رقم 21 الی 20 هزار معامله شده که این رقم پایین نرخ از میانه‌های دی ماه تا امروز است و بررسی اخبار و وضعیت نشان می‌دهد که روند نزولی قیمت‌ها همچنان ادامه‌دار خواهد بود. این موضوع در حالی است که قیمت‌های اعلامی از سمت و سوی صرافی ملی پایین‌تر از این ارقام را ثبت کرده است و در شرایط حال حاضر ارزنیمایی برای متوسط روزانه خرید و فروش 22هزار و 500 تومان درج شده و البته متوسط هفتگی این نرخ نیز بالاتر از 22 هزار و 750 تومان محاسبه می‌شود. با توجه به این موارد احتمال کاهش شدیدتر بهای روزانه نیمایی ارز وجود دارد البته که هنوزهم بازار آزاد ارز میل به کاهش نرخ‌ها تا حد زیادی دارد.
البته نوسات ارزی موجود را می‌توان به وضوح و شفافیت در حجم خرید مواد اولیه و محصولات میانی در بورس کالا مشاهد کرد. برای نمونه در پنج هفته نخست سال جاری حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا نزدیک به 285 هزار تن برای انواع استاندارد ثبت شده، آن هم در شرایطی که در این بازه زمانی در سال گذشته، بیش از 300 هزار تن کالا مورد معامله و خرید و فروش قرار گرفته است. نباید فراموش کرد که در سال اخیر شیوع ویروس کرونا وضعیت غیرقابل
پیش بینی و بسیار وخیمی به دنبال داشت اما؛ بازهم حجم معاملات سال 1399 بالاتر از سال جاری محاسبه می‌شود. از سوی دیگر حجم معاملات روز دوشنبه در بازار پلیمرها به قدری ضعیف بود که یک استثنا به شمار می‌رود، تا جایی که نزدیک به 34 درصد از عرضه‌ها مورد خرید و فروش قرار گرفت. البته عرضه‌های روز دوشنبه را می‌توان عرضه‌های جذابی به شمار آورد که با رقابت گسترده برای خرید روبرو می‌شد ولی هم‌اکنون شاهد عقب‌گرد محسوس خریداران هستیم. البته کاهش خریداران دلیل دیگری هم دارد که «تعادل» در گزارش پیشین خود به این موضوع یعنی قیمت‌گذاری دستوری و دخالت مسوولان در بورس کالا اشاره کرده است.
حال اگر بخواهیم ساده‌تر بیان کنیم باید بگوییم که بازار پتروشیمی‌ها خود را برای ورود به یک فاز رکود آماده کرده‌اند و تجربه نشان می‌دهد دوره‌های رکود بین 3 تا 6 ماه به طول می‌انجامد البته در دوران کرونا و نوسانات ارزی می‌توان دوره را کمی کوتاه‌تر نیز در نظر گرفت. در این میان باید به یک نکته مهم‌تر نیز اشاره کرد و آن هم شرایط بازار فولاد است چراکه؛ این محصول ماه‌ها حواشی همچون قیمت‌گذاری دستوری و امثال آن را به خود دیده است. طی سال گذشته برای 6 هفته ابتدایی سال، حجم معاملات شمش فولاد رقمی نزدیک به 271 هزار تن بود اما این رقم برای سال جاری به 557 هزار تن رسیده است. موشکافی این رشد نرخ می‌تواند به ترسیم روندی برای گذار از روزهای سخت منتهی شود، اما شاهد هستیم که بازار فولاد چند اختلاف مهم با بازار پتروشیمی‌ها دارد؛ یکی اینکه قیمت‌های پایه در این بازار در ماه‌های اخیر بین 70 تا 80 درصد نرخ‌های جهانی تعیین شده، همچنین وضعیت بازارهای جهانی فولاد روبه رشد ارزیابی شده ولی برای بازار پتروشیمی‌ها در هفته‌های اخیر روند عمومی نزولی بوده است. نکته دیگر آنکه بخش مهمی از شمش فولاد خریداری شده از بورس کالا به تولید مصنوعات فولادی به منظور صادرات می‌رسد که برای بازار پلیمرها به این گستردگی نیست که مثلا انتظار داشته باشیم نیمیاز خرید مواد اولیه به مصرف مصنوعات صادراتی برسد.با توجه به این موارد باید به این چند نکته توجه کرد که فاکتور قیمت مواد اولیه یکی از داده‌های موثر برای عبور از رکود بوده همچنین توجه به صادرات را باید نقطه قوت مهمی قلمداد کرد. با توجه به این دو فاکتور در کنار فروش اعتباری می‌توان از روزهای سخت رکودی احتمالی گذر کرد که منافع کل را در اقتصاد ایران در بر خواهد داشت.
مس به تثبیت قیمت می‌رسد؟
بهای مس در بورس فلزات لندن در ساعات ابتدایی بازگشایی این بازار در روز چهارشنبه پنجم مه از کانال ۱۰ هزار دلار عبور کرد تا شاید این فلز بتواند در این روز رکورد جدید قیمتی خود در سال ۲۰۲۱ را به ثبت رسانده و به رکورد تاریخی قیمت خود نزدیک شود. بیشترین قیمت معامله مس در سال ۲۰۲۱ مربوط به هفته گذشته و روز ۲۹ آوریل بود که این فلز سرخ در بورس فلزات لندن با نرخ ۹ هزار و ۹۹۰ دلار به ازای هر تن مورد داد و ستد قرار گرفت.سرعت خوب واکسیناسیون در برخی از کشورهای دنیا از جمله ایالات متحده امریکا و برخی کشورهای اروپایی، افزایش امیدواری به بهبود رشد اقتصادی دنیا، محرک‌های مالی که دولت‌ها به منظور جبران لطمات ناشی از شیوع کرونا به اقتصاد خود تزریق کردند، در عین افزایش تقاضا برای این فلز از سوی چین و در ادامه ایالات‌متحده امریکا در سال جاری مهم‌ترین دلایل این اوج‌گیری قیمتی هستند. مس فلزی پرکاربرد در زیرساخت و توسعه انرژی‌های پاک است، تمرکز برخی از کشورهای دنیا بر جایگزینی این انرژی‌ها با نفت می‌تواند تقاضای آن را افزایش دهد و از رشد قیمتی این فلز سرخ در میان‌مدت و بلندمدت حمایت کند.
