گروه بورس|
روند معاملات ماه جاری خبر از فشار فروش عمده در تمامی نماد‌های بازار می‌دهد. چندین ماه است که بازارسرمایه در اغلب مواقع سرخ پوش است و روند نزولی قیمت و ارزش سهام را به رخ سهامداران می‌کشد. پیشی گرفتن حجم فروش نسبت به تقاضا فضای ملتهبی را در بازار به وجود آورده این در حالی است که بر اساس سنت همه ساله بازار سرمایه، شرکت‌های بورسی در آخرین ماه سال برای تامین مالی اقدام به عرضه سهام خود می‌کنند اما شرایط سال جاری بسیار متفاوت از سال‌های گذشته رقم خورده است. شورای عالی بورس در تلاش است با تغییر سیاست‌گذار بورسی این بازار را از بحران نجات دهد و سهامداران را از صف نشینی فروش منصرف کند. رییس جدید سازمان بورس سعی دارد با اقداماتی جدید وضعیت نگران‌کننده و بحرانی بورس تهران را سامان بخشد اما به باور بسیاری از فعالین بورسی مشکل بازار سهام با این تغییر سیاست‌ها رفع نمی‌شود و تنها گره آن کورتر می‌شود. سیاست‌گذاران بورسی هر چندوقت یک‌بار دست به اقداماتی خاص برای بازگشت بازار می‌زنند ولی اغلب این اقدامات مورد استقبال بورس‌بازان قرار نمی‌گیرد، تا این لحظه و امروز اقدامات سازمان بورس نتوانسته جریان منفی معاملات را خنثی کند و سرمایه‌گذاران هر روز ناامید‌تر به سمت وسوی دیگر بازارها روانه می‌شوند. حال سوال اینجاست این وضعیت بازار تا چه زمانی ادامه‌دار خواهد بود؟ کارشناسان متغیرهای تاثیر‌گذار در بازگشت رشد به داد و ستدهای تالارهای شیشه‌ای را منوط به اجرای قوانین و حذف محدودیت‌هایی می‌دانند که سیاست‌گذار حاضر به اجرای آنها نیست. این در حالی است که اقدامات اخیر سازمان در هفته گذشته نیز با توجه به انتهای سال کاری ممکن است کارایی چندانی نداشته باشد.اغلب فعالین بورسی بر این نظرند که مصوبات بورسی تنها برای جلوگیری از اعتراضات سهامداران است و به‌طورعام مصوبات هیچ کاربردی جز نگاه داشتن زمان برای جلوگیری از اعتراضات ندارند. با این حال انگیزه سهامداران برای حضور در بورس کاهش می‌یابد و این مشکل بسیار عمیق برای بازارسرمایه است. برای بررسی و تحلیل وضعیت جاری با پیمان مولوی، دبیر انجمن اقتصاددانان به گفت‌وگو پرداختیم که به شرح زیر است.
چرا بازارسرمایه روند اصلاحی و نزولی را تجربه کرد؟
بنده به عنوان کسی که فعالیت اقتصادی می‌کند می‌توانم بگوییم که این وضعیت بورس یک عمل کاملا طبیعی است و این مورد به هیچ عنوان عجیب و غریب نیست. برای مثال در سال 2020 بازارهای جهانی به دلیل ویروس کرونا تا 70 هزار میلیادر دلار سقوط را تجربه کردند و درحال حاضر با سقوطی در میانه 105 هزار میلیارد دلار تغییر روند می‌دهند. نخست؛ گروهی هستند که می‌خواهند از آب گل آلود ماهی بگیرند این بدان معناست که ما می‌دانستیم بازار سقوط می‌کند و بازارها همواره درحال صعود و نزول هستند. نکته دوم این است که چه عواملی باعث این موضوع می‌شود. بازار سال جاری به سبب تقاضایی که دولت ایجاد کرد با هجوم سرمایه‌گذاران روبه رو شد، ما شاهد افزایش بودیم و این افزایش حتی می‌توانست ادامه‌دار باشد. در این میان بازارهای موازی کار خود را انجام می‌دهند، عدم توازن در یک بازار توسط بازاری‌های موازی به مرور جبران می‌شود و این وضعیت رخ داد. در ماه مرداد بازارسرمایه 675 درصد بازده داشت و در مهرماه تمامی بازارها معادل 600 درصد شد و این بدان معناست که به رشد اصلی خود رسیدند. دلایل اصلی که باعث شد بازار این وضعیت را تجربه کند این بود که دیگر خوش‌بینی روزهای گذشته در بازار وجود ندارد، نقدینگی وارد بازارسرمایه شد و عده‌ای سود کسب کردند و درنهایت از این بازار خارج شدند، یک عده هم درانتظار خروج از بازارهستند، در این میان نیز گروهی هستند که در انتظار نوسان‌گیری در این بازار هستند.
همچنین قسمتی از این نقدینگی وارد بازارهای موازی همانند؛ بازار املاک و مستغلات، طلا، دلار و امثال این موارد شد. می‌توان گفت یکی از دلایلی که باعث می‌شود نقدینگی به سمت و سوی بازار سرمایه حرکت نکند به نظر بنده بازار درانتظار یک حرکت استراتژیک است که می‌تواند یک خبر خوب ویا اطمینان از روند فعلی باشد. اما خبر خوب یعنی طی سال آینده از میزان تحریم‌ها کاسته و به میزان فروش نفتی اضافه می‌شود، همچنین رشد اقتصادی خواهیم داشت و این موضوع سیگنال بسیار مناسبی به شرکت‌های بورسی می‌دهد تا تولید و بازار قوی‌تر داشته باشند. رویکرد بعدی در بازار رویکرد تورمی است، یعنی تورم‌ها برداشته نشود، رشداقتصادی نداشته باشیم و تورم سال آینده بیش از 60 الی 70 درصد باشد. در این صورت نیز بورس بازهم می‌تواند رشد کند و جنس رشد آن می‌تواند تورمی باشد. اینکه ما می‌خواهیم به صورت اجباری و دولتی بازار را رشد دهیم این غیرعادی است. اولین اتفاقی که می‌تواند وضعیت بورس را تغییر دهد رشد اقتصادی است و دوم؛ تکلیف تحریم و تورم مشخص شود.
نظر شما درخصوص مصوبه‌های سازمان بورس چیست؟
به جای اینکه درخصوص مصوبات جدید و افرادی که آن را تصویب کرده‌اند صحبت کنیم کافی است تاثیر هر بخشنامه‌ای را که آماده بر روی بازار ببینیم. قرارنیست با هر دستورالعمل و یا مصوبه‌ای بازار به رشد برسد و این زیاده خواهی است. میلیون‌ها نفر در بازار فعال هستند و هریک از این افراد دارای رویکردهای متفاوتی می‌باشند. گرچه دامنه نوسان نامتقارن باعث شد روند نزولی بازار روند کندتری را تجربه کند اما؛ اگر بتوانیم آرام آرام دامنه نوسان را حذف کنیم، به جای اینکه از شاخص دو میلیون تا شاخص یک میلیون 200 هزار واحد چندین ماه زمان ببرد دو الی سه روزه این سقوط انجام شد و بعد این روند بازار ترمیم شده بود. مشکل دوم اقتصاد دستوری ایران است که درجایی شرکت در بورس بوده ودر جای دیگر محصولات خود را در بورس کالا و یا قرعه کشی و امثال این موارد به فروش می‌رساند. مشکل سوم این است که ما انتظار داریم شرکت‌های بورسی و سرمایه‌گذار‌ها به صورت رابین هود وار فعالیت کنند که چنین چیزی به هیچ عنوان امکان پذیر نیست.
اگر مذاکره‌ای رخ دهد بازارسرمایه ایران چه وضعیتی به خود می‌گیرد؟
به نظر بنده هرگونه برداشتن شدن تحریم، پیوستن ایران به FATFدر کوتاه‌مدت می‌تواند نرخ ارز را کاهش داده و درآمد ریالی کاهش پیداکند و تاثیر مقطعی بر روی بورس و شرکت‌های بورسی داشته باشد اما؛ در بلندمدت باعث توسعه بورس و شرکت‌های بورسی می‌شود.
سال 1400 بازار سرمایه چه وضعیتی را تجربه می‌کند؟
باتوجه به وضعیت موجود و واقعیت‌های اقتصادی باید منتظر ماند و دید اقتصاد ایران چه شکلی به خود می‌گیرد.
