دولت اعلام کرده که دارندگان سهام عدالت، معادل نیمی از ارزش کل سهام خود را می‌توانند به صورت وام از شعب بانک‌های عامل دریافت نمایند؛ موضوعی که منجر به خوشحالی سهامداران عدالت شد اما ابهامات زیادی دارد که در ادامه نگرانی‌هایی را ایجاد خواهد کرد. دولت می‌گوید که شیوه پرداخت این وام بسیار سهل در نظر گرفته شده تا همه دارندگان سهام عدالت بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، به پشتوانه سهام عدالت خود، وام دریافت کنند. دلیل این امر را هم عدم نیاز به معرفی ضامن از سوی وام‌گیرندگان عنوان کرده و می‌گوید که دارندگان سهام عدالت صرفاً با ارایه مدارک هویتی خود و بدون ارایه هیچگونه تضمینی، می‌توانند وام خود را از بانک‌ها دریافت کنند. اما حاکی از آن است که برای پرداخت این وام آنگونه که باید، تدابیر لازم اندیشیده نشده است؛ گام اول، سامانه‌هایی است که از سوی بانک‌های عامل تعیین شده و افراد برای ثبت تقاضای خود باید حتماً به این سامانه‌ها مراجعه کرده و فرآیند ارسال درخواست و دریافت وام خود را صرفاً از این طریق پیگیری نمایند؛ اما نکته حائز اهمیت آن است که وقتی متقاضی به سامانه‌های تعیین شده مراجعه می‌کند، با صفحه‌ای روبرو می‌شود که الزام وی به نصب اپلیکیشن مربوطه را گوشزد می‌کند؛ بنابراین افراد برای دریافت این وام در گام اول، باید گوشی هوشمند در اختیار داشته باشند یا به افرادی مراجعه کنند که این فرآیند را برای آنها از طریق نصب اپلیکیشن پیش ببرد. بنابراین، علاوه بر اینکه احتمال سوءاستفاده از مدارک هویتی افراد متقاضی وجود دارد، این افراد باید مبالغی را هم بابت ثبت نام بپردازند. براین اساس لازم بود بانک‌ها شرایط بهتر و سهل‌تری را برای متقاضیان فراهم می‌کردند. یکی از متقاضیان دریافت وام سهام عدالت درگفت‌وگو با مهر می‌گوید: مجدد بساط ثبت‌نام وام سهام عدالت از سوی برخی کافی نت‌ها به راه افتاده و هم اکنون امکان برخی سوءاستفاده‌ها مثل گرفتن شماره کارت بانکی و رمز دوم و مواردی از این دست برای افرادی که اطلاعات کافی از مکانیزم‌های امنیتی کارت‌های بانکی ندارند، بسیار بالا است. او می‌افزاید: وقتی که به اپلیکیشن بابت ثبت نام مراجعه می‌شود، از افراد برای بارگذاری مدارک هویتی تقاضاهایی مطرح می‌شود؛ در حالیکه به نظر می‌رسد اگر دارندگان سهام عدالت که مشتری همان بانک عامل هم هستند مراجعه می‌کنند، دیگر ضروری نباشد که مدارک هویتی ارایه دهند؛ چراکه این موضوع نیز به خصوص برای افرادی که از اطلاعات و سوادکافی در این حوزه برخوردار نیستند، ممکن است دردسرساز شده و منجر به سوءاستفاده گردد.
سهام عدالتی که ارزشش مشخص نیست
در این میان، ابهامات دیگری نیز به چشم می‌خورد که یکی از مهم‌ترین آنها، تعیین ارزش روز سهام عدالت است؛ به خصوص در روزهایی که شاخص با نوسانات بسیار دست و پنجه نرم کرده و از سوی دیگر، وضعیت نرخ سهام بسیاری از مجموعه‌ها به دلیل نوسانات بسیار، کاهشی است؛ بنابراین تعیین نرخ روز سهام عدالت که ۵۰ درصد آن را بتوان به متقاضیان وام ارایه کرد، نکته مهمی است. از سوی دیگر، دولت اعلام کرده که متقاضیان دریافت وام بر مبنای سهام عدالت، اگر ظرف مدت یک‌ماه کل مبلغ را به شبکه بانکی بازگشت دهند، از نرخ سود صفر درصدی برخوردار خواهند بود؛ در حالیکه مشخص نیست که آیا بانک‌ها کارمزد خود را هم برای این وام‌ها کنار می‌گذارند یا خیر؛ چراکه تجربه نشان داده که بانک، کارمزد خود را ابتدا کنار گذاشته و پیش از پرداخت وام به حساب مشتری، آن را کسر می‌کند؛ ضمن اینکه اگر مدت زمان بازپرداخت بالاتر از یک ماه باشد، مشتری باید ۱۸ درصد سود را هم بپردازد. نکته حائز اهمیت آن است که اکنون پرداخت نرخ سود ۱۸ درصدی برای وام سهام عدالت آن هم از سوی ضعیف‌ترین اقشار جامعه که دارنده سهام عدالت هستند، نکته‌ای در خور توجه است. به هرحال به نظر می‌رسد که دولت باید در این حوزه تعامل بیشتری با دارندگان سهام عدالت نموده و مسیرهای سهل‌تری را پیش روی آنها قرار دهد.
صدور مجوز خرید سهام عدالت
توسط هلدینگ‌های بزرگ
حسین فهیمی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی درباره تغییر ساز و کار فروش سهام عدالت در بازار سرمایه و خرید سهام توسط شرکت‌های بزرگ گفت: تا به حال صندوق تثبیت بازار و صندوق توسعه این امکان را داشتند که عرضه‌های مربوط به سهام عدالت را خریداری کنند بر اساس تصمیمی که اخیرا شورای عالی بورس اتخاذ کرد، دیگر نهادها هم می‌توانند به صورت بلوکی و عمده خریدار سهام عدالت باشند. وی ادامه داد: در مورد سهام عدالت به دلیل نگرانی از خریداران، مشتری‌ها محدود شده بودند، اما در جلسه اخیر شورای عالی بورس با تصمیمی که گرفته شد تعداد خریداران افزایش پیدا کردند و این مجوز داده شد که نهادهای بزرگ در بخش خرید مشارکت داشته باشند. مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با بیان اینکه این تصمیم امکان تقاضا و خرید را برای سهام عدالت توسعه می‌دهد، گفت: از این پس هلدینگ‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند وارد خرید سهام عدالت شوند. فهیمی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش تعداد خریداران باعث قیمت‌سازی و کاهش قیمت سهام عدالت نمی‌شود، افزود: اتفاقا در مورد بازار سرمایه هر چه تعداد خریداران بیشتر شود شرایط رقابتی‌تر و قیمت‌ها منصفانه‌تر خواهد شد و طبیعی است هر چه تعداد خریداران بیشتر باشد به نفع فروشنده است. وی تاکید کرد: این مصوبه ابلاغ شده و به زودی عملیاتی می‌شود و با این مصوبه فروش روان‌تر خواهد شد.
