اقبال مردم نسبت به بازارسرمایه

رقیه ندایی|

شروع سال جاری برای بازار سرمایه بسیار مطلوب بود و بورس تهران توانست در فصل بهار بازدهی بیش از 300 درصدی عاید سهامداران خود کند واین روند تا میانه‌های تابستان ادامه‌دار بود اما از میانه‌های مردادماه شاهد نزول و افت بازار بودیم ولی در فصل پاییز بازار سهام باتوجه به اخبار سیاسی و اقتصادی وضعیت ناگواری به خود گرفت. رشد قیمت‌ها در بازارهای موازی و ریزش قیمت‌ها در بورس و همچنین افزایش انتظارات تورمی ناشی از نتایج انتخابات امریکا باعث شد که وضعیت نامطلوبی در بازارهای مالی به وجود آورد. 

طی فصل گذشته بازارهای مالی از جمله بورس نوسان عمده‌ای را تجربه کرده بودند و بطور کلی می‌توان گفت آنچه در فصل گذشته درباره بازارهای مالی و سرمایه‌‌ای مشترک است نسبی و ثبات شکننده بوده که این وضعیت همراه با رکود موجبات انتظار فروشنده و خریداران در بازارهای مالی از جمله بورس را فراهم ساخت. این معامله‌کنندگان اغلب منتظرند تا سیاست‌های خارجی و داخلی سامان یابد و در نتیجه اقدام به خرید و فروش سهام خود کنند. در این میان بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که ثبات در بازارهای مالی و سرمایه‌ای می‌تواند با تاثیر در سایر بخش‌های اقتصادی در روند زندگی مردم نیز اثر بگذارد. بازار سرمایه را می‌توان پراقبال‌ترین و در عین حال محبوب‌ترین بازار مالی دانست و همچین جز بورس طی فصل پاییز روند اغلب منفی را دنبال می‌کرد و پس این بازار نیز بازارهای مالی سکه و طلا، ارز، خودرو، مسکن جز مهم‌ترین بازارهای مالی دانست که که مردم در دوران نوسانات شدید ‌اقتصاد ایران وارد آنها شدند تا سوار بر موج نوسان بتوانند راهی برای حفظ و دارایی‌هایشان پیدا کنند. درست است این نوسان در فصل پاییز کمرنگ شد ند اما هنوز هم ادامه دارند و یک عده از کارشناسان اقتصادی نیز بر این نظرند در صورتی که مذاکرات بین ایران و امریکا، بازگشت برجام، پیوستن به FATF و دیگر معاهدات بین‌المللی مالی‌بانکی اتفاق بیفتد می‌تواند وضعیت کشور را به سمت بهبود ببرد و برخی هم معتقدند این اتفاق نخواهد افتاد! و درنهایت بازار سرمایه دچار نوسانی جدیدی می‌شود. نوسانات بازار ارز هم تاثیر مهمی بر روی بورس دارد چراکه برخی از سهام موجود در بازار سرمایه کامودیتی محور هستند. بازار ارز در ابتدای فصل پاییز تحت تاثیر انتخابات امریکا و جنبه روانی انتخاب مجدد ترامپ، ‌روزهای پرفشار و سختی را سپری کرد و نرخ دلار در روزهای نخست فصل گذشته به 30 هزار تومان هم رسید ولی بالاتر نرفت. نرخ در همین محدوده باقی ماند تا اینکه خبر پیروزی جوبایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا رسید و این شوک نرخ دلار را کاهشی کرد و نرخ به حدود 25 هزار تومان رسید و در آذر ماه هم این نرخ بین 24، 500 تا 26 هزار تومان نوسان داشت. این نوسان همچنان ادامه دارد ولی از شدت آن کاسته شده است. کارشناسان اقتصادی معتقدند کاهش نرخ ارز و واقعی‌شدن آن بستگی به تصمیمات مالی و پولی و همچنین کاهش تحریم‌ها دارد در آینده دارد. کشف واکسن کرونا هم موضوع دیگری بود که به کاهش نوسان در این بازار کمک کرده ولی همچنان این بازار نیازمند حمایت بیشتر برای تثبیت نرخ است تا ثبات به سایر بازارها برگردد.کاهش و افزایش نرخ دلار تاثیر مهمی بر روی بازار دارد و شاهد این موضوع بودیم که بورس دلار 30 هزارتومانی باعث شد که بورس کمی جان بگیرد و بعد از کاهش نرخ دلار تا 25 هزارتومان کمی روند نزولی به بازار سرمایه تزریق کرد و در تنیجه می‌توان گفت که نرخ ارز به عنوان یک قلب تپنده برای بورس عمل می‌کند.

این نکته هم مهم است که فصل پاییز برای اغلب بازارهای مالی بد بود و موجبات نزول در این بازارها را فراهم ساخت. بطور کلی ریزش بورس به تنهایی رخ نداد و در کنار آن بازارهای مالی دیگر نیز شاهد نزول گهگاه عمیق بودندبرای مثال بازار خودرو در هفته دوم مهرماه صعودی بود و این صعود در حالی بود که براساس آمار اعلام شده از سمت و سوی اداره کل صنایع حمل ‌و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت خودروسازان در تمام گروه‌ها همانند؛ سواری، وانت، مینی‌بوس و میدل‌باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده، رشد 23 درصدی را ثبت کردند و رشد این بازارمالی در بخش سواری نیز بیش از 49 درصد بود. این وضعیت در بازار خودرو بدون تبعیت از هیچ فرمول و دستوری همچنان ادامه داشت تا اینکه در آبان با کاهش نرخ ارز این رشد هم کند شد و قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی روز یکشنبه یعنی 18 آبان‌ماه کاهش 20 تا 25 درصدی ثبت کرد. این کاهش در هفته‌های بعدی هم ادامه یافت تا اینکه در آذرماه قیمت‌ها در بازار آزاد سقوط کرد و علاوه بر خودروهای ایرانی خودروهای خارجی هم طعم کاهش قیمت را چشیدند. در حال حاضر بازار آزاد خودرو در شرایط رکود عمیق به‌سر می‌برد و این بازار نه خریدار دارد و نه فروشنده و همه چشم انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها هستند. این کاهش باعث شد که بسیاری از افرادی که بازار خودرو سرمایه‌گذاری کرده بودند سرمایه خود را از این بازار خارج کنند و درنهایت وارد بازارهای موازی همانند بورس کنند که این ورود چند روزی انجام شد اما با پیروزی بایدن و اخبار سیاسی و اقتصادی متعدد این روند تا حدود زیادی کند شد.

    رشد قیمت مسکن و اقبال به بورس

بازاربعدی مسکن است و بازار مسکن نیز از آن دسته بازارهاست که باشروع سال جدید همانند بورس دچار انفجار قیمتی شد و رشد بیش از 500 درصدی قیمت‌ها را می‌توان فاجعه‌ای برای مردم دانست چراکه بسیاری مجبور شدند تا از شهرها به حواشی نقل مکان کنند تا شاید دستشان به خانه برسد. متوسط قیمت یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی در شهر تهران در ماه اول پاییز سال جاری 26 میلیون و 720 هزار تومان رسید که نسبت به شهریور ماه 10 درصد رشد داشت. رشد قیمت مسکن به رکود در این بازار هم منجر شد چراکه مردم دیگر توانایی خرید نداشته و به سمت اجاره رفتند و همین موضوع باعث رونق بازار اجاره شد. انتشار گزارش تحولات بازار مسکن در شهر تهران که از سوی بانک مرکزی بیانگر این است که در آبان امسال متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی تهران 27 میلیون و 100 هزار تومان رسید که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل 1.8 و 118.2 درصد افزایش داشته است! در پایان آذر این قیمت مسکن کمی ثبات پیدا کرد. این موضوع نشان‌دهنده این است که بسیاری از افراد توانایی سرمایه‌گذاری در بازار مسکن را ندارد و باتوجه به اندک سود بانک‌ها و همچنین ریسک بازارهای ارزی تقربیا به اجبار و باتوجه به نوع سوددهی در بورس و بازارسهام سرمایه‌گذاری می‌کنند که در نهایت بعد از گذر از مدت زمان خاصی به سود چند صد درصدی برسند.

    جدال بازار طلا و بورس

براساس آموزه‌های ما در گذشته‌های دور خرید سکه و طلا یکی از بهترین راه‌های سرمایه‌گذاری است و روند تغییرات قیمت این فلز گرانبها و نمودار رشد قیمتی آن در فصل پاییز همگان را شگفت‌زده کرد؛ بطوری که قیمت سکه تمام بهار آزادی در مهر ماه به بالای 16 میلیون تومان هم رسید اتفاقی که باعث بروز نگرانی‌های شدید شد. این قیمت، اما چند ساعتی بیشتر دوام نداشت و پس از چند ساعت کاهش یافت و به مرز 15 میلیون تومان رسید. این کاهش ادامه داشت تا با کاهش نرخ دلار و اونس جهانی در آبان به حدود 13 و 14 میلیون تومان رسید. پس از انتخابات امریکا همزمان با کاهش ارزش دلار در برابر ریال؛ قیمت سکه در روند کاهشی قرار گرفت و حتی به کانال 10 میلیون تومان وارد شد و حتی برخی از فعالان از ورود سکه تا پایان سال به زیر 10 میلیون تومان ابراز امیدواری کردند. در پایان فصل هم قیمت این فلز گرانبها در کانال 11 و 12 میلیون تومان باقی ماند. در نتیجه با این وضعیت گرانی و نوسان در بازار ارزبطور تقربی نیمی از سهامداران ترجیج می‌دهند که سرمایه‌گذاری کمتری انجام دهند و سرمایه خود را به یک‌باره از دست ندهند در نتیجه بسیاری از سهامداران وارد بازار سرمایه و بورس شدند.

فصل پاییز برای بازار سرمایه مطلوب‌تر از فصل تابستان بود اما بطور کلی در مقایسه با سال‌های گذشته نامطلوب بود. شاخص کل بازار سرمایه روز دوشنبه هفت مهرماه سال جاری در نهایت با کاهش 54957 واحدی روی کانال یک میلیون و 515 هزار و 930 واحدی آرام گرفت که این کاهش سهام‌داران را نگران کرد، چراکه بازار سرمایه با حمایت دولت قرار بود حافظ منافع آنها باشد. روند افت و خیز شاخص در این بازار از ابتدای امسال آغاز شد و همچنان هم ادامه داشت تا اینکه در نیمه‌های آبان ماه شاخص کل بازار سهام با 132 واحد افزایش به یک میلیون و 579 هزار و 639 واحد رسید. این اعداد بخشی از ارقامی است که تابلوی بازار سرمایه آنها را نشان داد تا امروز بیشتر روزهای هفته این تابلو به رنگ قرمز بود که نشانی از افت شدید شاخص دارد. بازار در آخرین روز پاییز 99 با افزایش نسبی تقاضا آغاز به‌کار کرد و ارزش صفوف خرید تا به 5300 میلیارد و ارزش صفوف فروش حدودا 1000میلیارد شد اما روز گذشته بازهم شاهد منفی شدن شاخص‌ها بودیم. با شروع فصل زمستان امید می‌رود که وضعیت بورس کمی مطلوب‌تر از گذشته شود و با انتشار گزارش‌های شرکت‌ها در سایت کدال امید می‌رود که وضعیت بازار بهتر شود. البته با توجه به ورود بایدن به کاخ سفید در این فصل و احتمال مذاکرات برجام این دو کشور امید می‌رود که وضعیت اقتصاد کمی بهتر از گذشته شود.

به‌طور کلی در فصل پاییز تمامی بازارها از جمله بورس با نزول همراه بودند و این نزول در بازارهای مالی باعث شد که مردم به سمت و سوی بورس کشیده شوند البته این بدان معنا نیست که بورس در فصل پاییز یک استقبال بی‌حد و اندازه داشت بلکه بدان معناست که بورس طی این فصل نسبت به رقیب‌های خود بهتر عمل کرده و توانسته سرمایه‌گذاران زیادی را جذب کند.