رقیه ندایی|
بازار سرمایه، طی معاملات دو روز گذشته با افزایش تقاضا در برخی از نمادها و گروه‌های تاثیرگذار و مهم روبه رو بود و همین عامل باعث شد بازار سهام بعد از ریزش چندین روزه برای ساعاتی سبزپوش شود. البته سبزپوشی طی دو روز و در ساعات بسیار کوتاه رخ داد و بعد از پس فشار فروش فزونی یافت و در روز سه شنبه که بازار وضعیت بهتری داشت شاخص با سه هزار واحد افت سرخ پوش شد و در آستانه سقوط به کانال یک میلیون قرار گرفت. در روزهای گذشته نیز بازهم گروه‌های پالایشی بیشترین تاثیر منفی را بر روی بورس داشتند و به‌طور کلی ورود نقدینگی و خرید سهام توسط حقوقی‌ها بیش از اشخاص حقیقی صورت گرفت.
نکته اینجاست که اغلب حقیقی‌ها زیان عمده نکرده‌اند اما سهامداران خرد هر روز زیان‌های سنگین متحمل می‌شوند و سرمایه اغلب این سهامداران در سه ماه گذشته بیش از ۶۰ درصد افت داشته و سهامداران خرد و کسانی که زیان انبوه کرده‌اند از هر وسیله‌ای برای بازگشت سرمایه خود انجام می‌دهند از تجمع مقابل سازمان بورس تا فروش سهام خود در زمان زیان چراکه کرونا و شرایط اقتصادی فعلی برای سهامداران وضعیت بدی ایجاد کرده و این افراد حداقل به دنبال سرمایه واقعی خود هستند.
این نکته نیز جالب است که از زمان شروع ریزش و نزول بازار مسوولان و دولتی‌ها بارها وعده‌های حمایتی داده‌اند که تا چند روز آینده بورس روند صعودی می‌گیرد اما تمامی این وعده‌ها پوچ بوده و هیچ یک عملی نشده و از همه مهم‌تر این وعده‌های حمایتی باعث شده که بیاعتمادی در بازار بیش از پیش تزریق شود درست است که اخبار سیاسی و اقتصادی نیز باعث بیاعتمادی شده ولی عامل اصلی این بیاعتمادی تصمیم‌گیری‌ها و حمایت‌های نادرست مسوولان بوده است.
اگربخواهیم با عدد و رقم صحبت کنیم بیش از سه ماه است که بازار سرمایه حال ناخوشی دارد و همچنان با وجود اخبار سیاسی و اقتصادی متعدد شاهد ریزش در بورس هستیم. تقریبا نوزدهمین روز مردادماه بود که خبرهایی ضد ونقیض در خصوص واگذاری صندوق پالایش یکم بود که کج‌سلیقگی‌های مسوولان نسبت به واگذاری این صندوق باعث شد تا هیجان منفی و فشار فرش در بازار سهام فزونی یابد، وضعیت بازار با آزادسازی سهام عدالت بدتر از گذشته شد و سهام عدالت باعث شد که هرروز شاهد روند منفی بیشتر در بازار باشیم و بعد از این نزول مسوولان بورس و دولتی‌ها هر روز در گفت‌وگوهای ویژه وعده‌هایی دادند که هیچ کدام عملی نشد، درست است مسوولان سعی داشتند از بورس حمایت کنند و این بازار را به تعادل برسانند اما؛ باعث شدند که بیاعتمادی در بازار شکل گیرد و در نهایت شاهد نزول بی‌حد و اندازه سود و سرمایه سهامداران بازار باشیم.
در این میان سهامداران بورسی گله‌های دیگری هم داشتند آنها بر این نظر بودند که کانال‌های تلگرامی روند خرید این افراد را تغییر داده‌اند البته؛ در این روزها شاهد بودیم که بسیاری از افرادی که در فضای مجازی به فروش سیگنال مشغول بودند دستگیر شدند و در نتیجه یکی از وعده‌های مسوولان قطعیت یافت و در نهایت سیگنال‌فروشی کمتر از گذشته شد.
هفته گذشته بود که با پایان معاملات شاخص بورس توانست در حدود ۲۰ هزار واحد رشد کند اما از اولین روز هفته جاری وضعیت کمی ناگوار شد. اغلب کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند که خبر پیشروی و پیروزی جوبایدن باعث شد جو منفی در بازار سهام تزریق شود در صورتی که در روز چهارشنبه و پیشروی ترامپ بازار جانی دوباره به خود گرفته بود چراکه کارشناسان بر این نظرند که با کاخ نشینی مجدد ترامپ به میزان تحریم‌ها علیه ایران افزوده می‌شود در نتیجه افزایش نرخ دلار و تبعات آن را خواهیم داشت. بسیاری از کارشناسان بورسی بر این باورند که این وضعیت بازار چند روزه است و بورس به صورت کوتاه‌مدت نزولی بوده و پس از آن شاهد یک روند صعودی خواهیم بود البته؛ خرید سهام در این موقع به نفع سهامداران است چراکه قیمت سهام در نقطه کنونی بسیار ارزنده است.
به‌طور کلی بیش از ۹۵ درصد نمادهای معاملاتی در روزهای ابتدای هفته جاری سرخ پوش بودندو صف‌های طولانی را به خود دیدند.
یکی از مهم‌ترین مواردی که طی چند روز گذشته توجه بازار سهام را به خود جلب کرده، سخنان حسن قالیباف اصل، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص تعیین تکلیف نمادهایی بود که با توقف طولانی‌مدت مواجه شده‌اند. او می‌گوید: براساس قانون بازار اوراق بهادار بازگشایی و توقف نمادها بر عهده بورس‌ها است، وظیفه سازمان بورس و اوراق بهادار، صیانت از حقوق سهامداران و نظارت بر بورس‌ها است. با توجه به توقف طولانی مدت نماد معاملاتی شستا، سازمان به شرکت بورس اوراق بهادار تهران اعلام کرد تا هر چه سریع‌تر این نماد و سایر نمادهای متوقف شده را تعیین تکلیف کند.
برهمین اساس نماد معاملاتی «شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» یعنی شستا از شانزدهمین روز شهریور ماه و بعد از افشای اطلاعات بااهمیت گروه الف متوقف شد و در اقدامی عجیب و دور از انتظار سهامداران خود را به اجبار روانه مجمع عمومی سالیانه کرد اما مهم‌ترین علت توقف نماد «شستا» اثر تغییرات قیمت خوراک بر سودآوری شرکت ستاره خلیج فارس بود و بیش از دو ماه است که این توقف نماد پر ابهام گذر می‌کند، در این میان نماد معاملاتی «شرکت پالایش نفت اصفهان» نیز که روز شنبه با افشای اطلاعات بااهمیت متوقف شده بود که بنا به پیام ناظر قرار بود روز گذشته بدون محدودیت دامنه نوسان به گردونه معاملات بازگردد نیز تا پایان معاملات روز گذشته باز نشد تا سریال نمادهای متوقف ادامه یابد.
برخی از کارشناسان بازار سرمایه بر این نظرند که: در حال حاضر بازار سهام از پتانسیل رشد برخوردار است اما سهامداران دچار تردید و بیاعتمادی شده‌اند و این بیاعتمادی و تردید با کمک مسوولان و نهادهای ناظر می‌تواند به روزهای پایانی خود دست یابد. در اغلب موارد دیده می‌شود که متولی یک سهم در بازار از سهامدار عمده و شرکت‌های مختلف منابع مالی قابل قبولی را جمع‌آوری و به این واسطه از سهم حمایت می‌کند اما متاسفانه برخی از روزها به حمایت از بازار صف‌های خرید به صف‌های فروش تبدیل می‌شود.
اکنون تمام نگاه‌ها به گزارش‌ها و صورت مالی‌های سه ماه است که برخی از شرکت‌ها هنوز این صورت مالی‌ها را ارایه نداده‌اند و شرکت بورس نیز واکنش خاصی در خصوص ارایه ندادن این صورت مالی‌ها نشان نمی‌دهد. انتشار این گزارش‌ها می‌تواند میزان شفافیت و اعتماد در بازار را افزایش دهد و در نتیجه سازمان بورسی‌ها و دولتی‌ها می‌توانند با کوچکترین عملکرد‌ها اعتماد را به بازار باز گردانند.
پشوتن مشهوری نژاد تحلیلگر بازار سرمایه در صفحه مجازی خود در خصوص وضعیت بازار می‌گوید: شرایط فعلی می‌تواند نقطه بازگشت بازار محسوب شود، به‌طور معمول در چنین نقاطی این طور نیست که به یک‌باره شاخص‌های سهامی مثبت شوند. معمولا چند روز مثبت و منفی در جریان معاملاتی بازار سهام خواهیم داشت بنابراین؛ در پی این اتفاق شاخص به نوعی کف‌سازی می‌کند، فروشندگان از گردونه معاملات خارج و ترس خریداران کاهش پیدا می‌کند و برگشت شاخص‌های سهامی به مدار مثبت رخ می‌دهد. بر این اساس رفتار فعلی بازار امری طبیعی ارزیابی می‌شود و انتظار می‌رود که صف‌‌‌ها به زودی جمع‌آوری شوند. تداوم افزایش و کاهش شاخص با عبور از زمان مشخص می‌تواند به بازگشت بازار منجر شود.
افزایش ضریب تعدیل سهام
مشتریان اعتباری به ۳۵ درصد
مصوبه کمیته پایش ریسک بازار در خصوص افزایش ضرایب تعدیل سهام، حق تقدم سهام و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری در محاسبه حساب تضمین موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار به شرکت‌های کارگزاری ابلاغ شد.
ضرایب جدید از شنبه ۲۴ آبان ۹۹ لازم‌الاجرا بوده و در محاسبه حساب تضمین موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار و سامانه‌های نظارتی مربوطه اعمال خواهد شد. بر این اساس، در خصوص افزایش ضریب تعدیل سهام و حق تقدم سهام و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در محاسبه حساب تضمین معاملات اعتباری اوراق بهادار (موضوع مواد ۶ و ۷ دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران و بند ۳ اصلاحات آن دستورالعمل) به شرح زیر تصمیم‌گیری شد:
درمورد سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بازار اول و دوم فرابورس ایران (موضوع جزو الف بند ۳ پیوست بند ۸ پانصد و بیست و ششمین صورتجلسه مورخ سوم مرداد ۹۷ هیات مدیره سازمان)، ۳۵ درصد قیمت پایانی؛ ضرایب تعدیل تعیین شده در خصوص حق تقدم خرید سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بازار اول و دوم فرابورس ایران و سهام و حق تقدم سهام درج شده در هر یک از بازارهای پایه فرابورس ایران و نیز واحدهای سرمایه‌گذاری سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (موضوع جزو هـ بند ۳ پیوست بند ۸ پانصد و بیست و ششمین صورتجلسه مورخ سوم مرداد ۹۷ هیات مدیره سازمان) به موجب ابلاغیه‌های قبلی مدیریت نظارت بر کارگزاران در این خصوص نیز متناسباً افزایش خواهند یافت.
درست است که وضعیت بورس ایران خوش نیست اما بورس‌های جهانی به اغلب اتفاقات واکنش مثبت نشان می‌دهند و پس از خبر کشف واکسن کرونا اغلب بورس‌های جهانی سبزپوش شدند اما پس از گذر یک روز از این کشف با توجه به اخبار انتخابات امریکا و میزان تلفات جهان بورس‌های جهانی نیز سرخ پوش شدند. در بورس امریکا . وال استریت، همه شاخص‌ها نزولی بودند تا جایی که دو شاخص از سه شاخص اصلی بورسی در سطح پایین‌تری از روز قبل خود بسته شدند. شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با ۰.۷۷ درصد افزایش نسبت به روز قبل و در سطح ۲۹ هزار و ۴۵۹.۲۳ واحد بسته شد. شاخص «اس‌اند پی ۵۰۰» با ۰.۱۱ درصد کاهش تا سطح ۳۵۴۱.۳۴ واحدی پایین رفت و دیگر شاخص مهم بورسی امریکا یعنی «نزدک کامپوزیت» با ۱.۵۲ درصد ریزش در سطح ۱۱ هزار و ۵۶۸.۳۳ واحدی بسته شد.
در معاملات بازارهای بورس در اروپا، شاخص «فوتسی ۱۰۰» بورس لندن با ۱.۷۹ درصد صعود نسبت به روز قبل و در سطح ۶۲۹۶.۸۵ واحد بسته شد. شاخص «دکس ۳۰» بورس فرانکفورت در آلمان با جهش ۰.۵۱ درصدی و ایستادن در سطح ۱۳ هزار و ۱۶۳.۱۱ واحدی به کار خود خاتمه داد و شاخص «کک ۴۰» بورس پاریس با صعود ۱.۵۵ درصدی در سطح ۵۴۱۸.۹۷ واحد بسته شد.
در مادرید شاخص «ایبکس ۳۵» ۳.۳۸ درصد بالا رفت و به ۷۷۱۱.۴۰ واحد رسید. در معاملات بورس‌های آسیا، شاخص‌ها عملکرد خوبی داشتند؛ تا جایی که شاخص «نیک کی ۲۲۵» بورس توکیو ژاپن با صعود ۰.۲۶ درصدی تا سطح ۲۴ هزار و ۹۰۵.۵۹ واحدی بالا رفت. شاخص «هانگ سنگ» بورس هنگ کنگ ۱.۱ درصد بالا رفت و در سطح ۲۶ هزار و ۳۰۱.۴۸ واحد بسته شد. در چین شاخص «شانگهای کامپوزیت» افت ۰.۵۵ درصدی را تجربه کرد و در سطح ۴۹۵۳.۸۸ واحد بسته شد.
در استرالیا شاخص «اس‌اند پی اس‌اند ایکس ۲۰۰» بورس سیدنی با ۰.۶۶ درصد افزایش و ایستادن در سطح ۶۳۴۰.۵۸ واحدی به کار خود خاتمه داد. در بین دیگر شاخص‌های مهم آسیایی، شاخص «تاپیکس» ژاپن صعودی بود.
