گروه بورس| محمد امین خدابخش|
روند صعودی بورس تهران در روزهای گذشته نسبت به هفته قبل از شدت بیشتری برخوردار بوده است. همین امر سبب شد تا بسیاری از نمادهای بازار که در هفته‌های نخست بهمن ماه توجه چندانی را به خود جلب نمی‌کردند، در سه روز گذشته ضمن افزایش تقاضا به سقف قیمت روزانه دست یابند.
به موجب این رویداد در پایان معاملات روز گذشته شاهد افزایش 0.86 درصدی شاخص کل بورس تهران بودیم. در این روز نماگر اصلی بازار سرمایه به میزان 4 هزار و 62 واحد رشد کرد و به سطح 476 هزار و 812 واحد رسید. همسو با این افزایش نماگر کل هموزن نیز ضمن پیشروی 238 واحدی به سطح 152 هزار و 697 واحد برسد. در این روز رشد اندک نماگر هموزن به دلیل افت قیمت در بسیاری از نمادهای کوچک‌تر بازار رخ داد که وزن چندانی در محاسبه شاخص کل بورس ندارند.
اما از اعداد و ارقام کلی شاخص که بگذریم، آنچه در خلال معاملات روز دوشنبه رخ داد تبدیل صف‌های تقاضا به عرضه در بسیاری از نمادها بود که نوعی جو ناپایدار در روزهای منتهی به اسفندماه را به نمایش گذاشت. در این روز افت یک‌باره قیمت که به افت شاخص کل نسبت به رشد ابتدایی آن در روز دوشنبه انجامید، حکایت از نوعی عدم اطمینان در سرمایه‌گذاران داشت. در این روز تغییر جهت قیمت در بسیاری از نمادها مانند «اخابر»، «وبشهر» و «رمپنا» حکایت از آن داشت که اگرچه بازار بی‌مهابا به تزریق نقدینگی در نمادهای بازار سهام پرداخت اما به نوعی برای خروج سرمایه خود دست به ماشه نیز هست.
از این رو «تعادل» برای بازبینی بهتر وضعیت بازار سهام به گفت‌وگو با موسی احمدی کارشناس بازار سهام و دبیر کمیته اجرایی بازار سرمایه پرداخت و ضمن بررسی مسیر طی شده در بازار سهام، نظرات وی را در خصوص حرکت پیش روی قیمت‌ها جویا شد.
این کارشناس بازار سهام در ابتدا به روند طی شده اشاره کرد و گذشته بازار را مورد توجه قرار داد: بازار سرمایه در دو سال اخیر بسیار مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. این توجه همزمان با بازده‌هی اندک و نقدشوندگی پایین‌تر بازارهای موازی رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. شنیدن اخبار مختلف از جمله شکسته شدن پی‌در‌پی رکوردها در بورس و فرابورس نشان از توجه صاحبان نقدینگی به سمت بازار یاد شده دارد. از این رو دانستن اینکه چه عواملی در روند رو به رشد این بازار تأثیر بسزایی داشته در ارزیابی وضعیت آتی آن نقش بسزایی دارد. در ماه‌های اخیر عمده‌ترین دلیل رشد قیمت‌ها در بازار سهام افزایش نرخ ارز و ارزش جایگزینی برخی شرکت‌ها بود که زمینه حرکت بازار سرمایه به سمت ارزش بالقوه دلاری را فراهم کرد. با توجه به ثبات نسبی این بازار و روند بازارهای کالایی بین‌المللی، همچنین گزارش‌های عملکردی مناسب شرکت‌ها نیز عامل دیگری در این زمینه بود که توانست روند صعودی بازار را تسریع کند.
معافیت، محرک رشد بیشتر
دبیر کمیته اجرایی بازار سرمایه افزود: در ماه‌های اخیر نیز با تصویب معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها شاهد تمایل بازار به سمت این سهم‌ها بودیم و این گرایش به نحوی بود که علی‌رغم رخدادهای منفی سیاسی در ماه گذشته و التهاب روابط میان ایران و امریکا، مجدداً شاهد توجه بازار خصوصاً سرمایه‌گذاران خرد به سمت این بازار بودیم. این مساله به نوبه خود موجب شد تا در روزهای گذشته ارزش معاملات خرد رکوردی جدید را ثبت کند. این مساله از اهمیت بسیاری برخوردار است و در صورت استمرار می‌تواند محل بحث باشد. در هفته‌های گذشته شدت هجوم نقدینگی به بازار سرمایه تاحدی بود که در هفته گذشته نیز به رغم اوج‌گیری میزان عرضه در بسیاری از نمادها به دلیل ورود پول‌های حقیقی شاهد تداوم رشد شاخص کل بودیم.این کارشناس بازار سرمایه ضمن مورد توجه قرار دادن اثر نقدینگی بر معاملات، مسیر پیشروی نمادهای دارای پتانسیل بنیادی را از سایرین جدا ارزیابی کرد و افزود: حجم بالای نقدینگی وارد شده به قدری بوده که تداوم رشد سهام شرکت‌های کوچک را نیز در پی داشته است؛ امری که که به نظر می‌رسد در هفته‌های آتی فروکش کند. اما در کنار تمامی اخبار موجود، وجود سهم‌های بنیادی و پرپتانسیل در بازار که مستلزم ارزیابی دقیق هستند، شرایطی را فراهم کرده که این سهم‌ها بتوانند تا پایان سال در مدار صعودی خود باقی بمانند. همچنین شرکت‌هایی که فرصت استفاده از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها را مغتنم می‌شمرند محلی از رشد قیمت و نوسان‌گیری سرمایه‌گذاران خواهند بود.
از قوهای سیاه غافل نشویم
احمدی در ادامه ضمن اشاره به اهمیت رویدادهای غیر منتظره اظهار کرد: همیشه در بازارهای مالی شاهد وقوع رخدادهایی هستیم که ممکن است بعضا غیر منتظره باشند. برخی دیگر نیز به گونه‌ای هستند که ممکن است نتوان قبل از وقوع احتمال وقوع آنها را به درستی ارزیابی کرد. در ادبیات مالی مورد اول را قوی سیاه و مورد اخیر را با عنوان کرگدن خاکستری نام‌گذاری کرده‌اند. دلیل این نام‌گذاری‌ها توجه دادن سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران به رخدادهای محتمل در فضای سرمایه‌گذاری و لزوم اتخاذ راهکارهای مناسب برای آنها است.
با انتشار خبر به شهادت رسیدن سردار قاسم سلیمانی توسط نیروهای امریکایی و فضای عدم‌اطمینان ایجاد شده پس از آن موجب شد تا طبیعتاً سرمایه‌گذاران با احساس فضای ناامن ناشی از آن به فکر حرکت سرمایه خود به فضای امن‌تر از بازار سرمایه و عمدتاً بازارهای موازی بیفتند که موجب کاهش شاخص‌های بازار سرمایه و افزایش شاخص‌های بازارهای موازی شد. این موضوع در هفته اول پس از خبر فوق بازار سرمایه را درگیر کرده بود و مقام ناظر به همراه سازوکارهای حمایتی بازار و حقوقی‌ها تلاش زیادی را در به اصطلاح حمایت مالی از بازار کردند که در موثربودن آن مباحث گوناگونی میان تحلیلگران بازار وجود دارد.
وی ادامه داد: عکس العمل شاخص‌ها و روند بازارهای مالی جهانی نیز پس از انتشار خبر بسیار شدید بود اما عکس‌العمل و جهش مجدد شاخص‌های بازارهای مالی جهان پس از پاسخ موشکی ایران به امریکا نشان می‌دهد که بازارهای مالی از احتمال رخداد کشمکش نظامی بیشتر میان ایران و امریکا چشم‌پوشی کرده است. پس از این حمله و عکس‌العمل‌های بعد از آن از سوی دو کشور این تنش‌ها فروکش کرد و به تبع آن شاهد کاهش قیمت نفت خام و بهبود شاخص بازارهای سهام بودیم. اما آیا این موضوع به این معناست که ریسک دیگری در این خصوص وجود ندارد؟ به نظر می‌آید که چنین مسائلی جای بررسی‌های تحلیلی بیشتر و اقدامات مدیریت ریسک دارد.
جبران تورمی تحریم‌ها
این کارشناس بازار سرمایه ضمن مورد توجه قرار دادن کاهش ریسک‌های سیاسی گفت: با برطرف‌شدن مقطعی موضوع فوق، دغدغه موجود بازار سرمایه بر گزارش‌های شرکت‌ها و اخبار مربوط به افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها متمرکز شده است. همچنین بهبود جو روانی و بهبود سطح ریسک در اقتصاد جهانی مربوط به توافقاتی در زمینه کشمکش تجاری میان امریکا و چین و روند صعودی بازارهای کالایی فلزات و مس نیز بازارهای مالی را تحت تأثیر قرار داده است. به نظر می‌رسد اعلام دوباره تحریم‌های جدید برای شرکت‌های گروه معدنی و فولادی تأثیر کمتری را داشته است چراکه این شرکت‌ها خود را در زمان اعلام تحریم‌های قبلی تطبیق داده‌اند و بازار نیز عکس‌العمل منفی به این نشان نداده است. تاثیر اندک چنین رویدادی تا آنجا بوده که شاهد افزایش قابل ملاحظه شاخص گروه‌های فلزات و بعد پتروشیمی بوده‌ایم. در این میان، به نظر می‌رسد فعال‌شدن مکانیزم ماشه، آثار و تبعات منفی بر تجارت خارجی کشور داشته و محدودیت‌های بیشتری را بر تراکنش پولی و مالی با شرکای کنونی در پی داشته باشد اما از سوی دیگر در صورت داشتن آثار دلاری در برخی نمادها می‌تواند اثر افزایشی هم داشته باشد.
موسی احمدی در پایان به اهمیت توجه به مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی‌ها اشاره کرد و ضمن ناپایدار خواندن جو فعلی بازار گفت: در این میان با توجه به روند مثبت اکثریت سهم‌ها تلقی دایمی بودن این روند را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده و از این‌رو استفاده از خدمات تخصصی صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی‌ها را کاهش داده است. باید توجه داشت که این رویه با تغییر روند احتمالی بازار ممکن است آثار نامناسبی را برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به همراه داشته باشد. از این رو فرهنگسازی و جلب‌توجه این گروه از سرمایه‌گذاران به خدمات یاد شده مهم است. از سوی دیگر، بازار برای حرکت رو به جلوی خود نیازمند وجود منابع مالی پایدار خواهد بود. که حفظ پایداری منابع و حضور بلندمدت آن، علاوه بر خدمات ذکر شده مستلزم بهره‌گیری از ابزارهای مختلف با درآمد ثابت و انواع سازوکارهای جدید متناسب با ذائقه و سلایق مشتریان و فرهنگسازی مناسب آن است تا در صورت تغییر روندهای موجود در بازار به جای خارج شدن پول از این بازار، تنها شاهد تغییر پول در طبقات مختلف دارایی در درون بازار سرمایه باشیم.
