گروه بورس|محمد امین خدابخش|
بازارهای سهام چه شرقی باشند، چه غربی، چه بزرگ باشند و چه کوچک همواره با نوسان‌ها و فراز و فرودهای غیر منتظره خود شناخته می‌شوند. این بازارها که به دلیل تنوع بسیار بالا دارایی‌های مورد معامله همواره تفاوت فاحشی با سایر بازارها دارند به مراتب آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به تغییرات گوناگون فضای سیاسی و اقتصادی می‌پذیرند. دلیل این امر نیز ریسک‌های سیستماتیک و غیر سیستماتیک پر تعدادی است که به هر یک از سهام مورد معامله در این بازارها اثر می‌گذارد.
بر این اساس هر ریسکی به فراخور زمان بروز و سایر عوامل محیطی تاثیر خود را بر روند معاملات بازار سهام می‌گذارد. هر قدر که این ریسک ناشناخته‌تر باشد و تاثیرات ثانویه آن نیز برای فعالان بازارها مبهم‌تر باشد، ممکن است که نوسانات شکل گرفته پس از بروز مخاطرات یاد شده بیشتر باشد.
در همین چند هفته اخیر نیز بروز ریسک‌های غیر منتظره، بازارهای مطرح سهام در سراسر دنیا را با خطر مواجه کرده و موجب شده تا بار دیگر پس از فروخفتن آتش جنگ تجاری میان دو قدرت اقتصادی عمده جهان یعنی چین و امریکا شاهد بروز تغییرات هیجانی در بازارهای سهام باشیم. چند وقتی است که ویروس تازه وارد چینی به جان بازارها افتاده و پیامدها ناشناخته آن به همراه سرعت بالای شیوع به عاملی منفی برای سرمایه‌گذاران بدل شده است. در این میان اگرچه نوسانات روزهای ابتدایی بازارها به خصوص در بورس‌های شرق آسیا رنگ و بویی اضطراب گونه داشته، با این حال مشخص شدن ابعاد آسیب وارده به اقتصاد جهان موجب شده تا در روزهای گذشته این تحولات سمت و سوی منطقی‌تری به خود بگیرد.
از هیجان تا کاستن درآمد شرکت‌ها
بنا بر آنچه در روزهای گذشته در این زمینه نقل شده است، آسیبی که ویروس کرونای جدید به اقتصاد جهانی وارد می‌کند تاکنون در حدود 1.5 تریلیون دلار ارزیابی شده است. همین امر موجب شده تا بسیاری از شرکت‌ها نه تنها در چین بلکه در بیشتر کشورها با افت بهای سهام مواجه شوند. چنین امری سبب شده تا به راحتی نتوان خسارت وارده به دارایی سهامداران در کشورهای مختلف را ارزیابی کرد. عوامل اینچنینی در کنار مبهم بودن آینده ویروس و همه‌گیری آن به ترس سرمایه‌گذاران نیز افزوده و نتوانسته از شدت هیجانات در بازارهای جهانی بکاهد.
در این میان منابع خبری نیز تنها به گزارش افت شاخص‌ها در بازارهای مطرحی همچون بورس نیویورک یا لندن اکتفا کرده‌اند. برای مثال شاخص داوجونز که روز جمعه را با افت 600 واحدی به اتمام رسانده بود در حالی معاملات روز دوشنبه را آغاز کرد که در همان ساعات اولیه 150 واحد دیگر از ارتفاع خود را از دست داد.
پایان ناخوشایند تعطیلات
روز گذشته بازارهای سهام در شرق آسیا با افت قابل توجهی رو به رو شدند. در این روز بازگشایی بورس‌های چین پس از تعطیلات طولانی سال نو در این کشور موجب شد تا در واکنش به کاهش تقاضا و افت چشم‌انداز اقتصادی این کشور، نماگرهای «کامپوزیت شانگهای» و «کامپوزیت شنزن» سقوط دور از انتظاری را تجربه کردند و به ترتیب 7.72 و 8.45 درصد از ارتفاع خود را از دست دادند.
این ریزش در حالی رخ می‌دهد که دولت جمهوری خلق چین تعطیلات سال نو در این کشور را به منظور مهار بهتر بیماری و جلوگیری از شیوع آن برای چند روز تمدید کرده بود و طی این مدت نیز از به کنترل درآمدن بیماری یاد شده خبر داده بود. اخباری از این دست اگرچه در ابتدا دلگرم‌کننده به نظر می‌آمد اما شروع معاملات در بازارهای چینی نشان داد که گوش سرمایه‌گذاران به این حرف‌ها بدهکار نیست و آنها هیچ قصدی برای صبر پیشه کردن در این بازار پر استرس ندارند. بر اساس آمار‌های ثبت شده در این روز تمامی شاخص‌های سهام در چین طی روز گذشته سقوط تقریبا 9 درصدی را شاهد بودند و همین امر سبب شد تا ترس از شیوع کرونا 420 میلیارد دلار را از ارزش دارایی سرمایه‌گذاران چینی در این روز بکاهد.
مسکنی که اثر نداشت
تمامی این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که روز گذشته بانک مرکزی جمهوری خلق چین (PBOC) اعلام کرده بود هزار و 200 میلیارد یوان را برای حمایت از بازارها اختصاص خواهد داد. مبلغ یاد شده ارزشی برابر با 173 میلیارد دلار دارد. آنطور که از عکس العمل سرمایه‌گذاران چینی پیداست حتی این کمک نیز نتوانسته آنها را برای ماندگاری در بازار راضی کند. تمامی این عوامل سبب شده تا بازار سهام در چین سنگین‌ترین ریزش خود از سال 2015 را شاهد باشد.
به نظر می‌رسد که در حال حاضر میزان هیجانات شکل گرفته پیرامون ویروس کرونا و ترس از ممنوع شدن صادرات شرکت‌ها به حدی بالا است که حتی کاهش برابری یوان در مقابل دلار امریکا را نیز به عنوان یک عامل مهم در جهت افزایش مزیت صادراتی در نظر نمی‌گیرند. در واقع این روزها سرمایه‌گذاران چینی تنها به یک عدد توجه می‌کنند و آن هم چیزی نیست جز تعداد تلفات ویروس کرونا که به نقل از بلومبرگ تاکنون به 362 نفر رسیده است. این در حالی است که میزان مبتلایان نیز با شیبی فزاینده در حال افزایش است و چیزی نمانده که تعداد مبتلایان تایید شده به 20 هزار نفر برسد.
3 هزار شرکت در کف مجاز قیمتی
از اعداد ارقام کلی به ثبت رسیده در چین طی روز گذشته که بگذریم، بررسی بیشتر جزییات خالی از لطف نیست. در خلال معاملات روز گذشته در بازارهای سهام چین، قیمت سهام 3 هزار شرکت تا حدی کاهش یافت که به کف قیمت مجاز روزانه رسید. چنین امری حکایت از آن دارد که رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران چینی در صورت نبود دامنه نوسان برای شرکت‌های این بازار می‌توانست خسارتی سنگین‌تر را موجب شود.
طی روز گذشته سیتی‌بانک امریکا اعلام کرد که انتظار می‌رود کرونا رشد سه ماهه نخست سال جاری را در اقتصاد چین از 6 درصد تخمینی به 4.8 درصد کاهش دهد. چنین تخمینی حکایت از آن دارد که به احتمال بسیار زیاد تقاضا برای کالاهای اساسی در نواحی صنعتی چین کاهش چشمگیری را تجربه خواهد کرد. همین امر سبب شده تا به رغم تمدید تعطیلی کارخانجات مهم تولید‌کننده فولاد و مس چین تا 10 فوریه کاهش چشمگیر قیمت محصولات فلزی همچنان ادامه یابد. دلیل این امر قرارگیری واحدهای تولیدی یاد شده در استان‌های «هوبی» و «شنگدون» است که بیشترین تعداد مبتلایان به ویروس جدید را در خود جای داده‌اند. گفتنی است، این نواحی 60 درصد تولید فولاد چین، 90 درصد تولید مس، 65 درصد ظرفیت پالایشگاهی و 40 درصد تولید زغال سنگ این کشور را در خود جای داده‌اند.
چنین تعطیلی بزرگی می‌تواند در صورت فروکش نکردن شیب شیوع کرونا تاثیری جدی بر آمار فروش شرکت‌های فلزی و معدنی در سراسر جهان داشته باشد. دلیل این امر کاهش تقاضای موثر در چین است که ضمن کاهش تولید تاثیری جدی بر افت قیمت کالاهای اساسی در بازارهای جهانی داشته است. فقط در روز یکشنبه قیمت سنگ آهن در بورس دالیان به میزان 8 درصد کاهش یافته است. همچنین بهای میلگرد، مس و آلومینیوم به ترتیب 8، 7، 3.5 درصد افت کرد. قیمت روی و سرب نیز به میزان 5 درصد نزول را تجربه کرد.
شنای هنگ‌کنگ بر خلاف جهت
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، افت بهای سهام و عقبگرد قیمت‌ها در شرق آسیا تنها به چین محدود نبوده است. طی روز گذشته تقریبا تمامی شاخص‌های آسیایی بیش از یک درصد از ارزش خود را از دست دادند. با این حال یک شاخص توانست با دلگرمی از تقویت تمهیدات داخلی در مبارزه با کرونا، هرچند ضعیف اما مسیری صعودی در پیش بگیرد. در این روز نماگر «هنگ سنگ» که تغییرات قیمت در بورس هنگ کنگ را نشان می‌دهد به دلیل اعمال محدودیت در رفت و آمد اتباع سرزمین اصلی چین، با رشد مواجه شد. پیشروی «هنگ سنگ» در این روز اگرچه از 0.35 درصد فراتر نرفت اما موجب شد تا تاثیر تدابیر حفاظتی از شهروندان به خوبی در رفتار سرمایه‌گذاران نمایان شود و با برگرداندن آرامش به فضای معاملات، ارزش سرمایه فعالان بازار به خوبی حفظ شود.
