رییس اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر اینکه امروز بخش خصوصی در حال سپری کردن دوران تکاملی خود برای ورود جدی‌تر به بازار نفت است، گفت: بخش خصوصی در فروش فرآورده نفتی در یک سال گذشته موفق عمل کرد.
به گزارش فارس، محمدعلی خطیبی رییس اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران درباره کارنامه عرضه نفت و فرآورده‌های نفتی در بورس در یک سال گذشته گفت: آنچه در این مدت تجربه شد، کارنامه بدی نبود و دیدیم که بخش خصوصی در فروش فرآورده نفتی موفق عمل کرد. در واقع بورس سازوکاری برای شفاف‌سازی قیمت و فروش است. ضمن آنکه ما در تحریم های قبلی و حتی فعلی باید فرصتی فراهم کنیم که بخش خصوصی وارد میدان شود. وی تصریح کرد: در واقع، مشکلات فروش فرآورده‌ها در مقایسه با نفت خام کمتر بوده و هست زیرا خام فروشی در هر زمینه ای سخت تر از فروش محصولات تولیدی است. بورس هم یکی از روش‌های فروش است ولی معمولا در دنیا از این مکانیسم برای دور زدن تحریم استفاده نمی شود؛ بلکه برای کشف قیمت، شفاف سازی فروش، ایجاد رقابت سالم و جلوگیری از رانت مورد استفاده قرار می گیرد. بورس باعث می شود زد و بندها برای ایجاد انحصار در یک کالا شکل نگیرد و همه بتوانند در آن رقابت کنند و در نتیجه قیمتی هم که کشف می شود مورد قبول همه است.
باید قدم به قدم به سمت راه‌اندازی بازار کاغذی در بورس حرکت کنیم خطیبی با اشاره به اینکه تعریف ما از بورس نفت با تعریف رایج در دنیا فرق دارد تصریح کرد: در بورس هایی مانند لندن، توکیو و سنگاپور هدف کشف قیمت است. بورس دنیا بیشتر کاغذی است و لذا در اثر رقابت خریدار و فروشنده، قیمت مشخص می‌شود. ولی ما دنبال این هستم که در کنار کشف قیمت، جنس‌مان را هم بفروشیم. رییس سابق امور بین الملل شرکت ملی نفت ادامه داد: انتظار ما از بورس باید کشف قیمت باشد چه به صورت فیزیکال چه به صورت کاغذی. البته اینکه در شرایط کنونی از این سازوکار انتظار گشایش در صادرات داریم، ایراد ندارد ولی باید قدم به قدم به سمت راه‌اندازی بازار کاغذی در بورس حرکت کنیم.
بورس نفت ایران در حال تکامل است
وی با تاکید بر میدان دادن به بخش خصوصی در بحث صادرات نفت گفت: در تمام دنیا جز چند کشور معدود، تجارت نفت و پایین‌دستی آن در اختیار بخش خصوصی است. دولتها فقط در حوزه اکتشاف و تولید ورود می‌‌کنند و پتروشیمی و پالایشگاه را به بخش خصوصی سپرده اند. بنابراین اگر دولت در این زمینه‌‌ها حضور دارد، اشتباه است. البته برخی دولتها حتی حوزه اکتشاف را هم واگذار کرده‌اند. اما قانون اساسی ایران این اجازه را به ما نمی‌‌دهد و کار درستی هم است. خطیبی خاطر نشان کرد: بخش خصوصی در زمینه‌های مختلف من جمله پایین‌دستی نفت نشان داده است کارایی بیشتری نسبت به دولت دارد. راندمان آن بالاتر و هزینه هایش کمتر است. بنابراین از دید من حوزه پایین دستی نفت در حیطه کار بخش‌خصوصی است نه اینکه فکر کنیم ما به آنها مجوز ورود داده‌ایم بلکه این عرف دنیا است. رییس اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت افزود: نکته مهم آنکه نباید انتظار داشته باشیم بورس ایران یک شبه مشابه بورس لندن، نیویورک و سنگاپور عمل کند. بورس نفت ایران در حال تکامل است. حتی بورس دوبی علی‌رغم حمایت‌های بین المللی زیادی که از آن می‌شود، هنوز چندان موفق نیست و جانیفتاده است. بنابراین ما نباید عجله کنیم تا روند تکاملی سپری شود. در این مسیر لازم است ایرادات را رفع کنیم و دولت هم باید کمک کند. پس از عبور از روند تکاملی، باید منتظر بهتر شدن آن باشیم؛ کم کم بازیگران خارجی وارد شوند تا جایگاه بین‌‌المللی خود را پیدا کند.
