گروه بورس |محمدامین خدابخش|
بازار سرمایه همچنان روزهای پر رونقی را سپری می‌کند. بورس و فرابورس که در ماه‌های اخیر رشدی دور از انتظار را در قیمت سهام این بازارها شاهد بوده‌اند، در حالی شهریور ماه را کم کم به پایان می‌برند که طی آخرین ماه تابستان تقریبا هر روز یک درصد رشد را در کارنامه خود به ثبت رسانده‌اند. افزایش قیمت‌ها که از ابتدای اسفندماه سال گذشته و تحت تاثیر متغیرهای بنیادی آغاز شد این روزها در حالی ادامه یافته است که چشم‌انداز مناسب سودسازی در صنایعی نظیر فلزی-معدنی، بانکی و شیمیایی سبب شده تا موج جدیدی از نقدینگی وارد معاملات گروه‌های مختلف بازار شود و به دنبال خود سایر خریداران احتمالی را برای ورود به بازار ترغیب کند.
لبخند بورس تهران به شعله‌های «بقیق»
با این حال آنچه در روز دوشنبه به رشد شاخص بورس تهران منتهی شد و در میانه معاملات سطح این نماگر را با رشد بیش از 4 هزار و 500 واحدی وارد کانال 307 هزار واحدی کرد، رونق معاملات در نمادهای پالایشی بود. بر این اساس معاملات گروه پالایشی روز گذشته در حالی آغاز شد که رشد 10 دلاری قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال علاوه بر آنکه تاثیر روانی شگرف بر بازارهای جهانی داشت، توانست میزان تقاضا در نمادهای پالایشی را نیز با رشدی چشمگیر رو به رو کند.
پالایشی‌ها برنده آتش‌بازی یمن
رشد یک‌باره تقاضا پس از آن اتفاق افتاد که در پایان روز جمعه در هفته گذشته و پس از آنکه بازارهای جهانی تعطیلات آخر هفته را آغاز کرده بودند، تاسیسات نفتی شرکت ملی نفت عربستان (آرامکو) به دام آتش افتاد و به موجب آن 5.7 میلیون بشکه از ظرفیت تولیدی عربستان قطع شد. این سانحه که به علت حمله پهپادی گروه انصارلله یمن به تاسیسات نفتی «بقیق» رخ داد توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرد و موجب شد تا بسیاری از مفسران بازارهای مالی را روی تحولات سیاسی خاورمیانه حساس کند. دلیل این حساسیت توجه بسیار زیاد بازارهای جهانی به تحولات حوزه انرژی است که تاثیر مستقیم و با اهمیتی روی قیمت تمام شده محصولات تولیدی در سراسر جهان دارد.
با این حال حمله یاد شده توانست فشار روانی سنگینی را بر جریان تقاضا وارد کند. بطوری که در همان ساعات اولیه با تضمین عربستان در پاسخگویی که جبران کاهش عرضه احتمالی همراه بود، تاثیر سنگینی بر جریان قیمت در معاملات بازارهای جهانی نداشت. در واقع این عامل در کنار تعطیلی آخر هفته بازارهای بین‌المللی سبب شد تا آغار به کار این بازارها با هیجان تقاضا همراه نشود و تنها شرکت‌های پالایشگاهی که از این طریق با افزایش حداکثری کرک اسپرد رو به رو می‌شوند، از قبل بحران تولید در عربستان منتفع شوند. اما از عکس العمل بازارهای مالی به پیروزی پهپادی جنبش انصارالله که بگذریم در روی دیگر سکه یعنی عربستان، اثرات این حمله سخت و سهمگین بود.
«آرامکو» حتی بالاتر از «اپل»
«آرامکو» در شرایطی روزهای اخیر را با اعلام خبر عرضه 5 درصد از سهام این شرکت در بورس نیویورک سپری می‌کرد که در هفته جاری حتی معلوم نیست چه بلایی بر سر ارزشگذاری این شرکت در جریان عرضه اولیه خواهد آمد. بزرگ‌ترین غول نفتی جهان که در سال میلادی گذشته بیش از 111 میلیارد دلار سودآوری داشته است که بنا بر ارزیابی بلومبرگ، سود این شرکت در سال مالی 2018 برابر با سود ساخته شده در صورت‌های مالی سه شرکت
«EXXON MOBIL»، «APPLE» و «ALPHABET» بوده است. شرکت‌های یاد شده که در این برررسی از آنها نام برده شده است پس از «آرامکو» در رتبه‌های بعدی درآمدزایی در شرکت‌های جهان قرار دارند.
دست سعودی زیر ساطور ریسک
در همین رابطه و به منظور چگونگی تاثیر رویداد مورد نظر بر ورود آرامکو به بازار سهام ایالات متحده به مصاحبه با پیمان مولوی، کارشناس بازار سهام پرداختیم و نظر وی را در خصوص کم و کیف رویداد مورد نظر جویا شدیم.
مولوی در این باره به «تعادل» گفت: آرامکو در چند دهه گدشته رشد بسیار زیادی را نسبت به شرکت ملی نفت شاهد بوده و با وجود آنکه در سال های پایانی دهه هفتاد میلادی اختلاف تولید چندانی با ایران نداشته در حال حاضر نزدیک به چهار برابر ایران تولید نفت دارد. دلیل این امر امکاناتی بوده که صنعت نفت این کشور طی دهه‌ها از آن بهره برده است. در واقع طرح‌های عربستان در شرایطی سال‌های گذشته را با انتشار اوراق بلندمدت بین‌المللی سپری کرده‌اند که صنعت نفت ایران از آن بی‌بهره بوده است. یکی از آخرین امکاناتی که آرامکو در مسیر تامین مالی بین‌المللی از آن بهره خواهد برد عرضه پیش روی 5 درصد سهام آن در بورس نیویورک است که حجم وسیعی از نقدینگی را برای این شرکت مهیا خواهد کرد.
با این وجود آتش سوزی گسترده در تاسیسات نفتی این شرکت که 5.7 میلیون بشکه از تولید این کشور را از مدار خارج کرده است، نگرانی‌ها در خصوص عرضه احتمالی را که به نظر می‌آید حالا در مرحله ارزشیابی و ریسک سنجی است، برانگیخته است. آن‌طور که از شواهد بر می‌آید حالا یک سوال مهم پیش‌روی خریداران احتمالی سهام مطرح است. چطور می‌توان به آینده شرکتی دل بست که توان تامین امنیت فرآیند تولید خود در مقابل چند پهپاد را نیز ندارد. رویداد مورد نظر از این حیث اهمیت دارد که با افت رتبه اعتباری «آرامکو» نه تنها ارزش شرکت برای عرضه در بازار سهام کاهش می‌یابد بلکه هزینه تامین مالی برای پروژه‌های آتی این شرکت نیز بیشتر خواهد شد.
بازار همچنان بی‌توجه به عوامل بنیادی
اما همانطور که اشاره شد، در بازار داخل معامله‌گران نگاهی مثبت به اثرات حمله یاد شده داشتند و نمادهای پالایش مخصوصا در ساعات نخست معاملات رشد قیمت خوبی را شاهد بودند. بسیاری از سرمایه‌گذاران دلیل این امر را رشد قیمت نفت عنوان کردند و افزایش 11 درصدی بهای طلای سیاه در بازارهای بین‌المللی را دلیل اصلی افزایش تقاضا روی سهم‌های پالایشی در نظر گرفتند. با این حال آنچه از چشم بسیاری از تحلیلگران خبره بازار دور نمانده است، پر رنگ بودن عامل روانی و خوشبینی بیش از حد به نحوه تاثیرپذیری نمادهای پالایشی از تغییرات قیمت نفت است.
در واقع بازار در حالی رشد قیمت نفت را به منزله رشد سودآوری شرکت‌های پالایشگاهی در نظر می‌گیرد که این صنعت بیش از هر چیز از تغییرات تفاوت حاصل از خرید قیمت نفت با محصولات تولیدی اثر می‌پذیرد. همین امر سبب شده تا سرمایه‌گذاران و بسیاری از فعالان بازار مبنای معاملات غلطی را برای ورود و خروج از معاملات سهام این گروه در نظر بگیرند که همان قیمت نفت است. در همین رابطه «تعادل» به مصاحبه با حمید مرتضی کوشکی کارشناس بازار سهام پرداخت و نظر وی را در خصوص رویداد موردنظر جویا شد.
کوشکی در این رابطه گفت: اگرچه وقوع انفجار در تاسیسات نفتی بقیق در عربستان می‌تواند، عرضه نفت را در بازار جهانی با مشکل مواجه کند، با این حال این واقعه تاثیری بر صنعت پالایشی در ایران نخواهد داشت، چراکه اولا؛ پالایشگاه‌های ما خوراک خود را از منبع داخلی می‌گیرند و ثانیا تاثیر افزایش قیمت نفت بر کرک اسپرد پالایشگاه‌ها همچنان مشخص نشده است. از این رو افزایش تقاضا در نمادهای مربوطه در روز گذشته ناشی از دیدگاه منطقی نبوده است و تنها به دلیل جو روانی شکل گرفته بر بازار بوده است.
وی افزود: بر اساس آخرین برآوردهایی که ما از سودآوری صنعت یاد شده داریم، پالایشگاه‌ها در حال حاضر وضعیت خوبی را در گزارش‌های ماهانه داشته‌اند و انتظار می‌رود که در نیمه اول مهرماه گزارش‌های خوبی را روانه کدال کنند. بنابراین انتظار می‌رود با توجه به رشد قیمت دلار نیمایی و افزایش 70 درصدی آن نسبت به سال 97 سود خوبی را در صورت‌های مالی سال جاری رونمایی کنند.
این کارشناس بازار سهام ادامه داد: در حال حاضر دیدگاهی که وزن زیادی به قیمت نفت برای داد و ستد نمادهای پالایشی می‌دهد از توجیه منطقی چندانی برخوردار نیست؛ دیدگاهی که برای تغییر آن باید تلاش کرد تا تحلیل سرمایه‌گذاران خرد از واقعیت بیشتری برخوردار شود.
