گروه بورس|
سهام عدالت با هدف ایجاد عدالت اجتماعی از ثروت بنگاه های تولیدی دولتی از سال 85 با مشمول کردن 35 میلیون نفر از گروه های شغلی و افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی، کار خود را پس از چندین سال تحقیق و بررسی آغاز کرد و قرار بود 10 سال سود حاصل از عملکرد بنگاه ها برای تامین ارزش اوراق سهام عدالت اندوخته شود و پس از 10 سال آزادسازی سهام صورت بگیرد. اما ساز و کاری برای نحوه آزادسازی درآن سال طراحی و تدوین نشد. فارغ از آن که شرکت های سرمایه پذیر در 10 سال مجاز قانونی، نتوانستند مجموعه 1 میلیون تومان سود سازی (سالانه 100 هزار تومان به طور متوسط) بسازند و حدود نیمی از ارزش اسمی سهام عدالت حال شد، اما موضوع مهم تر آن است که اکنون با وجود گذشت 3 سال از پایان عمر 10 سال سهام عدالت گذشته، هنوز دولت و مجلس به رویه ای برای آزاد سازی نرسیده اند. البته مصوبه هیات وزیران مبنی بر آزادسازی این بر اساس صندوق های قابل معامله (ETF) به مجلس رفت است اما مجلس شورای اسلامی علی رغم وعده های این ماه و آن ماه و آخر تابستان و آخر پاییز و آخر سال، هنوز نحوه آزادسازی را مصوب نکرده است. با این حال سازمان بورس و اوراق بهادار و همچنین سازمان خصوصی سازی که متولیان آزادسازی سهام عدالت هستند، با تاکید از ETF شدن سهام عدالت صحبت می کنند. چندی پیش شاپورمحمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در اظهار نظری گفت: هنوز امکان معامله سهام عدالت و اعمال حق رأی وجود ندارد، اما برای حل این موضوع پیشنهاد تازه‌ای را با به‌کارگیری ظرفیت صندوق‌های قابل معامله در بورس مطرح کردیم.
وی ادامه داد: پیشنهادی که سازمان بورس و سازمان خصوصی‌سازی و در نتیجه وزارت امور اقتصادی و دارایی به‌عنوان وزارتخانه‌ای که هر دو حوزه با آن مرتبط است ــ به دولت داده و به سران سه قوه هم ارسال خواهد شد، واگذاری واحدهای ETF یا صندوق‌های قابل معامله در بورس به دارندگان سهام عدالت است.
وی افزود: با این سازوکار، افراد می‌توانند بحث بازار سرمایه را از نزدیک دنبال و ضمن سهامداری حرفه‌ای، در خط تولید کشور سرمایه گذاری کنند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: به هر حال ما می‌دانیم که سهام آیینه‌ای از خط تولید کشور و آیینه‌ای از شرکت‌ها و کارخانه‌ها است، از این جهت پیشنهاد ما این است که صندوق‌های قابل معامله تشکیل شود و مردم «یونیت هلدر» یا دارنده واحدهای سرمایه گذاری شوند. همچنین اسماعیل مختاری، مدیرکل دفتر امور سهام عدالت سازمان خصوصی سازی می گوید: با توجه به پایان مدت ۱۰ ساله مهلت قانونی اجرای این طرح، ساماندهی آن و دستیابی ملموس به اهداف اولیه طرح بیش از هرزمان دیگری مورد توجه است و با اولویت در دستور کار وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان خصوصی سازی و سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفته و در این مدت نشست ها و جلسات تخصصی متعددی برای ساماندهی امر و آزادسازی سهام عدالت برگزار شده است.
مدیرکل دفتر امور سهام عدالت سازمان خصوصی سازی درباره ضوابط قانونی اجرای این طرح افزود: متعاقب همین امر، لایحه ساماندهی سهام عدالت موضوع اصلاح مواد (۳۴) تا (۳۸) قانون اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی به تصویب هیأت وزیران رسیده و برای طی تشریفات قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است.
وی ادامه داد: تاکنون جلسات متعددی در کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی با حضور نمایندگان خانه ملت، صاحبنظران و نمایندگان سازمان خصوصی سازی و سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل شده و با توجه به اهمیت موضوع و ارزش پرتفوی سهام عدالت، لایحه دولت چندین بار مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
سود تقسیم شده سهام عدالت
به گفته این مسئول سازمان خصوصی سازی، تاکنون سود عملکرد شرکت های پرتفوی سهام عدالت بالغ بر ٥،٧٥٠ میلیارد تومان بوده و این مبلغ بین مشمولان توزیع شده است. مختاری دولت آبادی با بیان اینکه از ٥،٧٥٠ میلیارد تومان مبلغ ٣،٣٢٢ میلیارد تومان بابت عملکرد ٩٥ و مبلغ ٢،٤٢٩ میلیارد تومان سود عملکرد سال ٩٦ برای سه گروه مددجویان نهادهای حمایتی، روستاییان و عشایر و کارگران فصلی و ساختمانی توزیع شده است، گفت: سایر گروه ها نیز تا پایان امسال، سود مربوط به عملکرد ٩٦ را دریافت خواهند کرد.
وی با اشاره به آزادسازی سهام عدالت و تصمیمات اتخاذ شده در این باره خاطرنشان کرد: طرح توزیع سهام عدالت به عنوان یکی از پرمخاطب ترین طرح های دولت از دیرباز مورد توجه جدی قرار گرفته است.
ارزش روز سهام عدالت
دولت آبادی ارزش روز سبد سهام عدالت را بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرد و گفت: آزاد سازی این حجم از سرمایه که دارندگان آنها عمدتا از اقشار کم درآمد جامعه بوده و در صورت آزاد سازی احتمالا اکثرا فروشنده باشند نیاز به بررسی بیشتر و کار کارشناسی دارد تا خدای نکرده بازار سرمایه و بورس را تهدید نکند و فرصتی برای تقویت این بازار باشد.
این مقام مسئول با تاکید بر این که هدف نهایی طرح توزیع سهام عدالت، آزاد سازی آن است یادآور شد: در این طرح اصلاح احکام قانونی و فراهم کردن بستر آزادسازی سهام عدالت مد نظر است.
وی تاکید کرد: اکنون ایجاد صندوق های صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله و انتقال سهام شرکت های سرمایه پذیر به این صندوق ها و سپس واگذاری سهام صندوق ها به مردم، بر اساس پیشنهاد سازمان خصوصی سازی و سازمان بورس و اوراق بهادار در دستور کار دولت قرارگرفته و تحت عنوان لایحه به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است.
زمان آزاد سازی در ابهام
مدیرکل دفتر امور سهام عدالت سازمان خصوصی سازی نقش سازمان بورس در آزادسازی سهام عدالت را پررنگ خواند و یادآور شد: سازمان بورس و اوراق بهادار بیشترین نقش در این فرآیند را برعهده دارد و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله سهام عدالت تنها در بازار سرمایه قابلیت خرید و فروش دارد.
وی خاطرنشان کرد:صندوق های سرمایه گذاری سهام عدالت به استناد بند (ه) ماده (۱) قانون ابزارها و نهادهای مالی موجود به منظور تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی در قالب صندوق های سرمایه‌گذاری که واحدهای سرمایه گذاری آنها در بورس یا بازارهای خارج از بورس قابل معامله هستند، تشکیل می شود.
دولت آبادی گفت: برای رسیدن به هدف اصلی طرح یعنی برخورداری اقشار کم درآمد از منافع حاصل از آن، تشکیل صندوق ها در دستور کار سازمان بورس قرار گرفته است، اما زمان قطعی آزاد سازی سهام عدالت مشخص نیست و به تصمیم مراجع قانونی بستگی دارد.
دولت آبادی با اشاره به این که احتمال عرضه سهام عدالت در بدو آزادسازی وجود دارد، گفت: مقدمات و ترتیبات لازم برای کنترل عرضه واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط دارندگان سهام عدالت صورت گرفته و در پی ایجاد فرهنگ سهامداری در بین مشمولان سهام عدالت هستیم تا از حجم فروش‌های هیجانی کم شود. از سویی در اساسنامه و دستور العمل‌های صندوق های یادشده حضور بازارگردان در نظر گرفته شده که می توانند در تامین نقدینگی این تقاضاها کمک کنند.
