گروه بورس| مسعود کریمی|
مدت‌هاست که شاهد تعلل در راه‌اندازی سازوکار مالی ویژه تجارت با ایران از سوی اتحادیه اروپا هستیم و به نوعی اقتصاد کشور تحت تاثیر این مهم واکنش‌های متفاوتی را به خصوص در حوزه بازار سرمایه از خود نشان داده است. از همین رو مطابق با آخرین اخبار منتشر شده، فردا احتمالا از سازوکار مالی ویژه رونمایی خواهد شد اما این مهم فقط در حد گمانه‌زنی قرار دارد و با توجه به سابقه اتحادیه اروپا در این زمینه نمی‌توان روی این موضوع تاکید زیادی داشت. به هر حال، بازار سهام کشور بطور معمول نسبت به شنیده‌ها و اخبار پیش از ورود آن واکنش‌هایی را از خود نشان می‌دهد و به اصطلاح اثر احتمالی مثبت یا منفی را به نوعی در روند معاملاتی خود پیش‌خور می‌کند اما در این زمینه شاهدیم که شاخص کل بورس تهران و فرابورس در مدار نزولی به داد و ستد‌های خود پایان دادند و تغییر چندانی را نسبت به گذشته تجربه نکردند. در همین حال، برخی از صاحب‌نظران بازار سرمایه واکنش سهامداران را محافظه‌کارانه عنوان کردند و برخی دیگر گمانه‌زنی‌های منفی در حوزه SPV را با توجه به مشخص نبودن چگونگی سازوکار آن، از دلایل عدم توجه بازار به این مهم معرفی می‌کنند. این درحالی است که هر دو طرف ایرانی و اروپایی تلاش کده‌اند به دلیل حساسیت بالای چگونگی ارتباط مالی با ایران از سوی اتحادیه اروپا، از انتشار جزییات SPV خودداری کنند. گفتنی است، لایحه پالرمو در جلسه روز شنبه مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در نهایت اعضای مجمع تصمیم نهایی درباره این لایحه را به جلسه بعد موکول کردند که این مهم هم در جای خود می‌تواند به تداوم روند احتیاطی معامله‌گران بورسی تا زمان رسیدن به نقطه شفافیت منجر شود.
گمانه‌زنی‌های منفی SPV
در این ارتباط، فردین آقا‌بزرگی کارشناس بازار سرمایه در خصوص چرایی واکنش منفی سهامداران با توجه به اخبار مثبت در حوزه اقتصاد و سیاست بین‌الملل، در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: بطور معمول اخبار مثبت قبل از ورود به بازار مورد تحلیل قرار می‌گیرد و پیشاپیش آثار خود را در قیمت سهام و به نوعی در فضای اقتصادی کسب و کار نشان می‌دهد. این در حالی است که این نوع اخبار وزن خاص خود را در داد و ستد‌های سهامی دارند. وی خاطرنشان کرد: تجربه گذشته در بازار سرمایه و اقتصاد کل دنیا نشان می‌دهد که اخبار منفی به مدت زمان بیشتری نیاز دارد تا خاصیت و اثر منفی خود را خنثی یا تبدیل به موضوعات مثبت کند.
این تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است، طی چند وقت گذشته عواملی از جمله قیمت نفت و حملات نظامی در کشور‌‌های همسایه به عنوان ریسک و به نوعی دغدغه برای اقتصاد و بازار سرمایه در کل منطقه و نه فقط ایران، تبدیل شده است. در همین حال، این موضوع به عنوان یک مقوله منفی، به مدت زمان بیشتری نیاز دارد تا آثار منفی آن خنثی شود. فردین آقا بزرگی تصریح کرد: با وجود اینکه گفته می‌شود SPV روز دوشنبه رونمایی خواهد شد اما مختصات این مهم با ابهامات زیادی همراه است. بنابراین به صورت قاطع و مشخص نمی‌توان تحلیلی بر این موضوع داشت که مراودات مالی ایران به شکل مورد انتظار برآورده می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به بعد روانی موضوع نیز اذعان داشت: عوامل منفی را با تکرار چند موضوع مثبت می‌توان به حد صفر رساند یا آن را تبدیل به مثبت کرد.
وی در خصوص ابعاد فنی و اقتصادی نیز تاکید کرد: این موضوع به دلیل نامشخص بودن نحوه برقراری سیستم با وجود تاخیر 3 الی 4 ماهه با توجه به اینکه سازوکار مراودات موضوعی پیچیده نبوده که مشمول مرور زمان شود، پیش‌بینی می‌شود که اگر این مهم یک مکانیسم قابل قبولی بود و می‌توانست موارد مورد نظر کشور را تامین کند بطور قطع کلیات آن خیلی پیش‌تر به‌صورت شفاف مورد بیان قرار می‌گرفت. این کارشناس بازار سرمایه بر این باور است، کلیات ساز وکار مالی ویژه علاوه بر تاخیر زیادی که داشت، به‌نظر می‌رسد که برطرف‌کننده نیاز‌ها و خواسته‌های کشور نیست. بر همین اساس، بعد منفی این مهم را می‌بایست مرور زمان مشخص کند و امیدواریم اتفاقات آتی مطابق با برآورد‌‌‌های مثبت رخ دهند.
فردین آقا بزرگی مطرح کرد: در صورتی که سازوکار مالی ویژه تجارت با ایران از ابعاد مثبتی برخوردار بود بطور قطع با مشخصات کامل‌تری مورد بیان قرار می‌گرفت. وی با بیان اینکه اگر سازوکار مالی اتحادیه اروپا مطابق با خواسته‌های ایران نباشد، وضعیت اقتصاد و بازار سرمایه را ترسیم کرد و گفت: در چنین شرایطی بطور قطع شاهد اتفاق جدیدی نخواهیم بود و وضعیت فعلی بورس کشور تداوم پیدا می‌کند. به این معنی که عطش و اشتیاق خاصی برای خرید و سرمایه‌گذاری سهام در مقطع فعلی به وجود نخواهد آمد. در حقیقت مطالب مذکور اطلاعاتی است که پیشاپیش مورد تحلیل قرار می‌گیرد. این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار داشت: از آنجا که معمولا سیستم‌های مالی و ارتباطی همانند سوییفت بطور کامل و شفاف شناخته شده هستند می‌توان چگونگی کارکرد‌های آن را مورد بررسی قرار دارد. سوییفت در زمان مدیریت سیف در بانک مرکزی راه‌اندازی شد و در نهایت شاهد هیچ اتفاق خاصی هم در این زمینه نبودیم. بنابراین اگر سازوکار مالی ویژه اروپا SPV مصداق کاملی از یک سازوکار شفاف، قابل اتکا و اجرا بود، بطور قطع با بیان مختصات فنی مورد اشاره قرار می‌گرفت اما به دلیل اینکه دارای مشخصات لازم نیست اغلب تحلیلگران بازار سرمایه وزن خاصی به این موضوع نخواهند داد.
واکنش‌های محافظه‌کارانه
از سویی دیگر، سیدیاسر شریعت معاون سرمایه‌گذاری شرکت ارزش‌آفرینان فدک نیز با تحلیل رفتار معامله‌گران بورس تهران در گفت‌وگو با «تعادل» اظهار داشت: به‌طور معمول پیش‌خور شدن اخبار مثبت در روند‌های صعودی صورت می‌گیرد. بر این اساس، با توجه به اینکه جریان معاملاتی بازار سهام طی یک ماه اخیر مثبت نبوده، بنابراین طبیعی است که معامله‌گران نسبت به هر موضوعی تا زمانی که روند صعودی بطور مجدد شکل بگیرد، بدبین باشند. وی خاطرنشان کرد: واکنش‌های فعلی تا حدی محافظه‌کارانه ارزیابی می‌شود چرا‌که بدقولی‌های صورت گرفته در این امر باعث تداوم بدبینی‌ها تا زمان اعلام رسمی شده است. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است در صورت نهایی شدن سازوکار مالی ویژه طی روز‌‌های آینده می‌تواند اثر مثبتی در روند معاملاتی بازار سرمایه داشته باشد. سیدیاسر شریعت عنوان کرد: اگر در حال حاضر بازار سهام در روند مثبت قرار داشت، طبیعتا نسبت به چنین موضوعاتی واکنش مثبت نشان می‌داد و به نوعی اثر این مهم را پیش‌خور می‌کرد.
