گروه بورس| مسعود کریمی|
بازار‌های مالی کشور مدتی است که به نظر اغلب صاحب‌نظران اقتصادی در یک رکود تمام عیار قرار گرفته‌اند. این رکود که ناشی از عوامل متعددی است با خروج امریکا از برجام کلید خورد و در ادامه با کاهش نرخ ارز، تعلل اتحادیه اروپا در راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی، تداوم رکود در بازار مسکن و پیش‌بینی تعمیق آن با توجه به دستورالعمل عرضه املاک مازاد بانک‌ها، از جمله مواردی محسوب می‌شوند که بطور کلی گریبانگیر بخش اقتصادی شده‌اند. در همین حال، با توجه به این موضوع که آثار هر اتفاق مثبت یا منفی در مراحل نخست در بازار سهام هر کشوری متبلور می‌شود و بورس ایران نیز از چنین قاعده‌ای مستثنی نخواهد بود در نتیجه پیش‌بینی می‌شود که با شفاف شدن و به نوعی تعیین تکلیف موضوعات بین‌المللی، سایه ریسک‌های سیستماتیک از بازار سرمایه ایران کاسته شود. از طرفی پتانسیل بالقوه مطلوب بنیادی صنایع و شرکت‌ها همگام با فرصت تازه جذب سرمایه‌های داغ ناشی از تغییر مسیر بانک به بورس در پی اعلام قانون جدید حذف سود روزشمار بانکی می‌تواند عاملی در راستای بهبود عملکرد شرکت‌ها در نظر گرفته شود. به هر روی معضلات موجود در سایر بازار‌های مالی می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که در فضای کلی اقتصاد کشور تمام مسیر‌های سرمایه‌گذاری به ساختمان 192 حافظ که نبض بخش مولد اقتصادی کشور در آن می‌تپد، ختم می‌شود. از سوی دیگر و در غیر این صورت، تداوم شرایط فعلی که مشکلاتی را در بخش صادرات شرکت‌ها و بطور کلی مبادلات بانکی ایجاد کرده است نقدینگی را همچنان در بخش غیر مولد اقتصادی که زمینه‌ساز سفته‌بازی نیز می‌شود نگه خواهد داشت که در نهایت، این موضوع چیزی جز سردرگمی برای قشر سرمایه‌گذار به ارمغان نمی‌‌آورد.
دیدگاه خوشبینانه دولت
در همین رابطه، علیرضا تاجبر عضو هیات‌مدیره کانون کارگزاران با تشریح وضعیت کلی اقتصاد و بازار‌های مالی کشور در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: با نگاهی به بودجه سال 1398 پیرامون موضوعاتی از جمله نفت مشاهده می‌شود که فروش 1.5 میلیون بشکه و مبلغ فروش 54 دلار برای این مهم در نظر گرفته شده که چنین ارقامی حاکی از دیدگاه بسیار خوشبینانه دولت است. به گفته وی تغییر نرخ ارز تنها آیتمی خواهد بود که برای دولت در راستای جلوگیری از کسری بودجه می‌ماند. این در حالی است که، پیش‌بینی می‌شود که تغییر نرخ ارز در مبلغ بالاتری اعمال شود.
بررسی عملکرد بازار‌های موازی
مدیرعامل کارگزاری تامین سرمایه نوین با اشاره به بازار مسکن نیز بیان کرد: در این بازار 2 میلیون و 600 هزار مسکن خالی در کشور وجود دارد که بطور قطع با ارزیابی قیمت‌های فعلی مشاهده می‌شود که بازار مسکن گزینه مناسبی برای
سرمایه‌گذاری نیست.
از طرفی حرکت املاک مازاد بانک‌ها به سمت عرضه در راستای فروش، اتفاق دیگری است که به زودی بازار مسکن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. علیرضا تاجبر در خصوص بازار طلا و ارز نیز تصریح کرد: این بازار‌ها مسائل خاص خود را در امر سرمایه‌گذاری خواهند داشت چرا که روند معاملاتی تا حدودی امنیتی و ساختارمند شده است. همچنین مشکلاتی در زمینه نقدشوندگی از دیگر ریسک‌های این بازار محسوب می‌شود. این تحلیلگر بازار سرمایه، بازار بورس را تنها گزینه مطلوب برای سرمایه‌گذاری معرفی کرد و ابراز داشت: با توجه به نرخ ارز، مبلغ فروش، ارزش جایگزینی شرکت‌ها و سایر پارامترهای اثر‌گذار مثبت از این قبیل مطمئنا بورس گزینه مطلوبی برای سرمایه‌گذاری
محسوب خواهد شد.
2 عامل صعود بازار
عضو هیات‌مدیره کانون کارگزاران با اشاره به چشم‌انداز بازار سرمایه نیز تصریح کرد: بطور قطع تا پایان سال صعود شهریور ماه را مجددا نخواهیم داشت اما با انتشار گزارش‌های 9 ماهه پیش‌بینی می‌شود که بازار مسیر خود را به درستی پیدا کند. مدیرعامل کارگزاری تامین سرمایه نوین گفت: از 2 جنبه بازار سهام قابلیت صعود پیدا می‌کند. نخست موضوع مبلغ فروش شرکت‌هاست که به دلیل تورم، افزایش مبلغ صادرات و افزایش نرخ دلار بیشتر خواهد بود. موضوع دیگر نیز ارزش جایگزینی و افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی است. بر این اساس، پیش بینی می‌شود که این 2 عامل در بهمن ماه محقق خواهند شد. علیرضا تاجبر اظهار داشت: حقیقی‌های بسیار زیادی در تابستان امسال با دریافت کد اول وارد جریان معاملاتی بازار شده‌اند. بنابراین ضروری است که ارکان بازار در راستای حفظ این دست از سرمایه‌گذاران به خصوص در حوزه فرهنگ‌سازی تلاش بیشتری انجام دهند.
وی با اشاره به ابزارهای معاملاتی نیز خاطرنشان کرد: در گذشته ابزارهای معاملاتی از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری به عنوان مسیر درست برای سرمایه‌گذاری این دست از سرمایه‌گذاران راه‌اندازی شده است، اما به دلیل اینکه این صندوق‌ها به شکل مناسبی از سوی ارکان بازار معرفی نمی‌شوند و به نوعی مورد حمایت هم قرار نمی‌گیرند، غالبا سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند با دریافت کد آنلاین شروع به خرید و فروش سهام کنند. به گفته عضو هیات‌مدیره کانون کارگزاران، بازار سرمایه ایران در زمینه ابزار فقیر نیست اما از لحاظ معرفی با کمبود‌هایی مواجه است.
در انتظار ثبات پارامترها
از سوی دیگر، سعید خدایی کارشناس بازار سرمایه با تشریح وضعیت و عملکرد بازار‌های مالی کشور در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: بلاتکلیفی و ترس از جمله عوامل اثر‌گذاری است که روند ورود سرمایه‌گذاران به تمام بازار‌های مالی را در حال حاضر متوقف کرده است. وی معتقد است که در بازار‌های مالی به واسطه ریسک‌های سیاسی، ریسک‌های سرمایه‌گذاری کلان و تغییرات اقتصادی از جمله برنامه بانک مرکزی برای حذف 4صفر از واحد پولی سرمایه‌گذاران را به مسیر صبر و انتظار برای مشاهده میزان اثر‌گذاری موارد مذکور در آینده سوق داده است. این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به بازار پول نیز عنوان کرد: کاهش نرخ سود بانکی از جذابیت این بازار کاسته است. اما با توجه به توقف بازار‌های موازی سهام مشاهده می‌شود که نقدینگی مجددا به سمت بازار سرمایه حرکت نکرده است.
سعید خدایی با ارایه 2 دلیل در این زمینه خاطرنشان کرد: نخست رکود حاکم بر فضای کلی اقتصاد تمام فعالیت‌های اقتصادی را در بر گرفته است و دیگر اینکه، در حال حاضر سرمایه‌گذاران به واسطه وجود ریسک‌های سرمایه‌گذاری و سیاسی در انتظار مشاهده عملکرد شرکت‌ها با توجه به وضعیت اقتصادی که رکود و تحریم گریبانگیر آن شده است، هستند. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه تمام پارامترهای اقتصادی با رکود مواجه هستند، عنوان کرد: اکنون سرمایه‌گذاران در انتظار ثبات در این پارامترها هستند. از سویی، اتفاقات آینده و تاثیر‌پذیری از آنها به صورت عملی در انواع نهاده‌های تولید از جمله بهای تمام شده، تقاضای موجود در جامعه و... برای فعالان بازار در راستای انتخاب گروه‌ها و صنایع برای سرمایه‌گذاری بسیار مهم ارزیابی می‌شود. وی با ارزیابی چشم‌انداز بازار سرمایه نیز تصریح کرد: تداوم جو فعلی در کنار بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران همگام با حجم‌های کمتر و معامله‌هایی با افق زمانی کوتاه‌مدت تا پایان سال ارزیابی می‌شود.
