گروه بورس|
بازار کالاهای پایه در بخش‌های مختلف از جمله بازارهای صنعتی، پتروشیمی و کشاورزی در ایران همواره با محدودیت‌ها و دشواری‌های ساختاری زیادی روبرو بوده که بخش عمده این مشکلات را می‌توان به دلیل استفاده نکردن از ابزارهای نوین مالی و ساختار نامناسب و ناکارآمدی بازار نسبت داد. با این حال و با وجود صرف هزینه‌های بسیار توسط دولت برای تنظیم بازار و تعیین قیمت نهاده‌ها و محصولات، بخش تولید و توزیع و در پی آن مصرف‌کنندگان همواره با مشکلات فراوانی مانند نوسانات کاذب قیمت محصولات ناشی از ارتباط نامشخص و نامناسب میان عرضه و تقاضا، عدم امکان مدیریت ریسک و محافظت از نوسانات آتی قیمت، فقدان یک نظام قیمت‌گذاری شفاف بر پایه تعادل میان عرضه و تقاضا مواجه بود. با این اوصاف شکل‌گیری یک سیستم شفاف اجرایی و ناظر بر حسن انجام تعهدات طرفین معامله در بازارهای کالایی ناگزیر بود.
مدیرعامل ذوب آهن اصفهان در خصوص نقش بورس کالا در توسعه صنایع گفت: با راه‌اندازی بورس کالا، کشور از یک واردکننده فولاد به صادرکننده تبدیل شده است که بطور کامل مرهون واقعی شدن قیمت‌های فروش این واحدها بوده است. در سایر صنایع همچون پتروشیمی هم همین شرایط حاکم است و بطور حتم، وقتی قیمت‌های فروش یک تولیدکننده در بستری شفاف و به صورت واقعی کشف می‌شود، بالاترین انگیزه برای ادامه فعالیت و برنامه‌ریزی آن تولیدکننده است.
به گزارش کالاخبر، امروز بیش از یک دهه از تاسیس بورس کالا می‌گذرد و این بازار به عنوان یک مرجع در زمینه مبادله کالاها شناخته می‌شود و توانسته ابزارهای متنوعی در خصوص معاملات به بازار معرفی کند. حال 15 سال از تاسیس بورس فلزات و 11 سال از راه‌اندازی بورس کالا می‌گذرد. منصور یزدی زاده، مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان در خصوص میزان تاثیرگذاری ابزارهای مالی بورس کالا در صنعت فولاد کشور می‌گوید: از اهداف شکل‌گیری بورس کالا ایجاد شفافیت در معامله و کشف واقعی قیمت‌ها با یک سازوکار مبتنی بر مبانی اقتصادی و بازار بود که به نظر می‌رسد در این کار توفیق خوبی داشته است. ضمن اینکه شاهد تسری یافتن از یک بازار خاص فلزات به سایر کالاهای مهم و استراتژیک هستیم. بدیهی است که وقتی کالای شرکت‌های بورسی به صورت واقعی و شفاف تعیین قیمت می‌شود، نرخ سهام این شرکت‌ها هم از این شرایط تاثیر می‌پذیرد. بنابراین رفته رفته اعتماد به بازار سرمایه افزایش یافته و سرمایه‌گذاری را در این بازار رونق داده و در نتیجه شاهد رشد اقتصادی کشور می‌شویم. از سویی دیگر با حذف رانت و واقعی شدن قیمت‌ها، سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این صنایع تشویق شده‌اند.
کمک‌دهنده به پایین دستی ها
یزدی‌زاده در خصوص نقش بورس کالا در توسعه صنایع پایین دستی نیز گفت: میزان سرمایه‌گذاری و رشد تولید در صنایع معدنی همچون فولاد در فاصله زمانی راه‌اندازی بورس فلزات و پس از آن، بورس کالا تاکنون به وضوح نشان می‌دهد که حداقل دو برابر شده است. همچنان که کشور از یک واردکننده فولاد به صادرکننده تبدیل شده است که بطور کامل مرهون واقعی شدن قیمت‌های فروش این واحدها بوده است. در سایر صنایع همچون پتروشیمی هم همین شرایط حاکم است و بطور حتم، وقتی قیمت‌های فروش یک تولیدکننده در بستری شفاف و به صورت واقعی کشف می‌شود، بالاترین انگیزه برای ادامه فعالیت و برنامه‌ریزی آن تولیدکننده است که با راه‌اندازی بورس فلزات از 15 سال پیش در بازار فلزات شاهد تحقق واقعی شدن قیمت‌ها و توسعه صنایع در این بخش هستیم.
وی افزود: بنابراین به جرات می‌توان گفت بدون راه‌اندازی بورس کالا امکان دستیابی به این توفیق ناشدنی بود. شاید رشد متصور از راه نیافتادن بورس کالا تنها ۲۵ درصد افزایش تولید را رقم می‌زد. به عبارت دیگر اعتماد به مکانیسم عرضه و تقاضا بهترین روش برای ایجاد تعادل در بازار فولاد است. همانطور که می‌دانید در بازه زمانی با ایجاد برخی محدودیت‌ها در روند عرضه و تقاضا و قیمت فولاد در بورس کالا، اثرات دلخواه به دست نیامد اما هنگامی که محدودیت‌های قیمت‌گذاری در بورس کالا رفع شد، شاهد بهبود شرایط بازار و قیمت‌ها بودیم.
مکانیسم صحیح عرضه و تقاضا
به گفته یزدی زاده، پس از رفع محدودیت‌های قیمت‌گذاری و برداشتن سقف رقابت، دیده شد که قیمت محصولات فولادی در بازار آزاد با وجود افزایش نرخ ارز کاهش یافت؛ در نتیجه قیمت بین بورس کالا و بازار آزاد به یکدیگر نزدیک شد و این نتیجه مطلوب حاصل اعتماد به مکانیسم عرضه و تقاضا و سازوکار بورس کالاست.
چالش‌های صنعت فولاد
مدیرعامل ذوب آهن اصفهان در خصوص چالش‌های پیش روی صنعت فولاد نیز گفت: در حال حاضر بزرگ‌ترین چالش صنعت فولاد دنیا عدم توازن در تولید و مصرف است، بطوری که چین برخلاف محدودیت‌های زیست محیطی، تولید خود را حفظ کرد. کاهش تقاضا در بازارهای جهانی، افزایش تولید در چین، جنگ تجاری، کاهش رشد اقتصادی چین، آغاز و ادامه کاهش قیمت فولاد که از ماه جولای آغاز شده است از جمله دیگر تهدیدات صنعت فولاد به شمار می‌روند.
منصور یزدی‌زاده همچنین اظهار کرد: در حوزه ابزارهای مالی خوشبختانه طی ۵ سال گذشته اقدامات خوبی در بورس کالا آغاز شد که در سال گذشته به اوج خود رسید. ابزاری همچون معاملات آتی، آپشن، گواهی سپرده کالایی، صندوق‌های کالایی و... توانست آغاز به‌کار کند که البته به‌کارگیری و رونق این ابزارهای مالی در میان فعالان صنایع زمانبر است. اما به هر حال اگر این ابزارهای مالی امروز در شرایط نوسانی بازار از رونق قابل توجهی برخوردار بود، ریسک نوسانات قیمت‌ها و تامین نیاز مواد اولیه در آینده می‌توانست با این بازارهای مالی پوشش داده شود که امیدواریم این مهم در چند سال آینده محقق شود.
وی افزود: با این وجود به نظر می‌رسد که به دلیل اینکه دولت و سیاست‌گذاران و قانون گذاران به‌شدت هوشمند هستند و موانع لازم را برای کسانی که منافع خود را در مشکل تراشی برای بازارهای متشکل و رسمی می‌بینند، ایجاد خواهند کرد، از این رو حرکت رو به جلوی بورس کالا در مسیر توسعه ادامه می‌یابد.بورس کالای ایران به دلیل اینکه روند معاملات بین عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان را ضابطه مند و تسهیل کرده است، موجب فراغ بال شرکت‌های صنعتی شده است و بازوی مهم و موثری در اقتصاد ملی است.
