گروه بورس|سمیرا ابراهیمی|
هفته اخیر میلادی، هفته‌ای پر از تلاطم در سطح دیپلماسی بین‌الملل و به تبع آن پر تلاطم در سطح بازارهای فیزیکی و مالی بین‌المللی بود. ابتدا نشست گروه 20 (G-20) برگزار شد که در روزهای منتهی به این نشست در هفته آخر نوامبر تاثیرات پر از ترس و ابهامی را در بورس‌های جهانی ایجاد کرد. اما در نهایت با توافق نسبی چین و امریکا، به نظر می‌رسد که فعلا آتش بس میان این قطب بزرگ اقتصادی جهان شکل گرفته و از این سو، ثبات و آرامش به بازارهای مالی و بازار کالاهای اساسی آمده است. آتش بس 90 روزه میان دو اقتصاد اول جهان به این صورت قرار است اجرایی شود که طبق توافق، امریکا افزایش تعرفه 200 میلیارد دلاری بر واردات کالاهای چینی از 10 درصد به 25 درصد را به مدت 90 روز به تعویق بیندازد. البته به شرطی که چین اقدامات اساسی در خصوص پوشش مازاد تجاری خود با امریکا انجام دهد تا نگرانی‌های امریکا در این خصوص بطور قابل ملاحظه‌ای مرتفع شود. طبق برنامه قبلی قرار بود ایالات متحده از ابتدای سال 2019 تعرفه واردات کالاهای چینی را به 25 درصد افزایش دهد. در مقابل چین نیزتضمین کرد که حجم گسترده‌ای از محصولات امریکا را خریداری کند. خرید محصولات کشاورزی که به گفته مقامات امریکایی از طرف چین باید فورا آغاز شود و همچنین خرید محصولات صنعتی و انرژی که خودرو و نفت در صدر آنها قرار خواهد گرفت. این توافق می‌تواند حداقل در کوتاه‌مدت و بطور کارآمد مانع از تشدید اختلافات اقتصادی دو قدرت اول جهان شود و می‌توان گفت یکی از بهترین سناریو‌های ممکن رخ داد. در هفته اخیر، بخت یار کالاهای اساسی بود و اکثر آنها روند رو به رشد داشتند. بطوری که مشاهده می‌شود روی 1 درصد و مس و آلومینیوم هر یک با نیم درصد افزایش قیمت مواجه بودند. هر چند شاخص بورس‌های مهم جهانی همچون نزدک، S&P، شاخص نفت جهانی، DJIA طلای جهانی، بطور هماهنگ مثبت نبودند، بلکه شاخص نفت، S&P و DJIAبه ترتیب 2.4 درصد، 0.1 درصد و 0.3 درصد ریزش در آخرین روز هفته کاری میلادی را تجربه کردند، در حالی که نزدک و طلای جهانی رو به رشد بودند و به ترتیب 0.4 درصد و 0.06 درصد رشد داشتند. اما تاثیرات این اقدامات در بورس تهران، شاید به اندازه‌ای که می‌تواند برای بازیگران جهانی جذاب و مثبت باشد، روند به جلو را تداعی نکند. دلیل آن هم این است که چین در توافق با امریکا، در خصوص خرید نفت نیز وعده‌هایی داده است که مغایر با عملکرد قبلی این کشور است. پیمان حدادی، کارشناس بازار سرمایه ضمن تشریح این موضوع در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران، حال متعهد شده است که از دشمن دیرینه ایران نفت خریداری کند. بنابراین پس از این توافق، می‌توان عدم تمدید معافیت خرید نفت ایران توسط چین از سوی امریکا را متصور شد. عدم خرید یا کاهش خرید نفت ایران توسط چین، می‌تواند درآمد دولت و توازن بودجه کشور را به‌شدت دچار خدشه کند چرا که بسیار بعید است کشوری با شرایط حجم خرید چین بتواند جایگزین اولین مشتری نفتی ایران شود. عدم توازن بودجه توسط دولت و کسری آن، اتفاق خوبی برای بازار سهام کشور نیست. وی افزود: در چنین شرایطی محتمل است که دولت جهت کسری درآمد خود دست به استقراض بزند یا دست در جیب صنایع کند یا آنکه اعتبارات عمرانی را کاهش دهد که هر سه اقدام برای بازار سرمایه مضر است. اگر دولت بخواهد بودجه خود را منقبض کند، بر رکود اقتصادی خواهد افزود.
دوگانه سود و ضرر تصمیمات گروه 20
در تهران
حدادی اظهار کرد: البته اگر فرض کنیم کاهش فروش نفت باعث افزایش قیمت ارز شود، می‌توان متصور بود بازار سهام بر اساس افزایش قیمت ارز مجدد شاهد افزایش مقطعی قیمت‌ها باشد. این مورد در خصوص تاثیر توافق نفتی روسیه و عربستان نیز صدق می‌کند چرا که هر دو کشور اعلام کرده‌اند از قیمت‌های کنونی نفت راضی هستند. به گفته این کارشناس اقتصادی، خرید نفت ایران توسط چین عمدتا با واردات کالاهای مختلف چینی توسط ایران تهاتر می‌شود. با در نظر گرفتن کاهش خرید نفت ایران توسط چین، می‌توان این انتظار را داشت که واردات کالاهای چینی به ایران کاهش یابد. البته بعید است چین بازار خوبی مثل ایران را به راحتی از دست بدهد. فرض کاهش واردات کالاهای چینی می‌تواند باعث رشد برخی صنایعی شوند که تا پیش از این در اثر وجود کالاهای چینی، تولید خود را کاهش داده بودند. حدادی خاطرنشان کرد: به هر حال نتیجه جلسات گروه 20 برای بازارهای جهانی خوب بوده است. رشد قیمت فلزات پایه و اساسی، برای برخی صنایع بورسی خبر خوبی است. توقف کاهش قیمت نفت نیز در کوتاه‌مدت می‌تواند برای صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی مثبت ارزیابی شود. با این حال توافق اقتصادی کوتاه‌مدت چین با امریکا، می‌تواند گرایش یکی از متعهدان سیاسی ایران یعنی چین را تا حدودی نسبت به غرب تلطیف کند که این موضوع می‌تواند در ادامه ریسک سیاست خارجی را افزایش دهد که به هیچ‌وجه نمی‌تواند خبر خوبی برای بورس تهران باشد.
در اوپک چه می‌گذرد
طی روزهای اخیر، نشست اعضا و غیراعضای اوپک در وین برای دستیابی به توافقی که بتواند کاهش تولید نفت را پیش روی تولیدکنندگان قرار دهد، در حال برگزاری است. اما آنطور که خبرهای خروجی این اجلاس بیان می‌کند، روسیه تمایلی برای کاهش تولید ندارد. از سوی دیگر، بی‍ژن زنگنه، وزیر نفت به دلیل آنکه ایران در شرایط تحریمی است، معافیت ایران از کاهش تولید را طبیعی قلمداد و اعلام کرده است که ایران نمی‌تواند کاهش تولید داشته باشد، اما با کاهش تولید اوپک مشکلی ندارد و این مساله به تصمیم اکثریت اعضا وابسته است. با این حال ایران تا زمان رفع کامل تحریمها به هیچ توافقی برای کاهش تولید ملحق نمیشود. با این حال، هرچند پس از اولین روز اجلاس اوپک قیمت نفتی اندکی رو به بالا رشد کرد، اما اکنون قیمت نفت نزولی بوده و به زیر 60 دلار رسیده است. بنابراین اکنون تمام بازیگران بورس‌های جهانی برای تصمیمات خرید و فروش خود، چشم به تصمیمات نهایی اعضا و غیراعضای اوپک دوخته‌اند که نه تنها بطور مستقیم در قیمت نفت تاثیر می‌گذارد، بلکه در ادامه در بازار محصولات پتروشیمی و سایر کالاهای اساسی نیز تاثیرگذار خواهد بود.
