گروه بورس| مسعود کریمی|
سرمایه‌گذاران بازار سرمایه طی معاملات چند روز اخیر شاهد آب شدن سرمایه‌های خود به واسطه کاهش قیمت جهانی کالاهای اساسی، انفعال اتحادیه اروپا در راستای ارایه بسته حمایتی، غیر شفاف بودن چشم‌انداز معاملاتی صنایع و شرکتهای بورسی توام با ابهامات آینده صادراتی‌ها و چگونگی بازگرداندن ارز ناشی از صادرات به داخل کشور هستند. از همین رو، شاخص بورس اوراق بهادار تهران در واکنش به رفتار معامله‌گران طی داد و ستد‌های 2 روز اخیر کاهش حدود 8 هزارو 500 واحدی (معادل 4.6 درصد افت) را در کارنامه کاری خود به ثبت رساند. در همین حال، کارشناسان بازار سرمایه با توجه به اتفاقات فوق 2 سناریوی متفاوت سرمایه‌گذاری را برای این روزهای تالار شیشه‌ای مطرح می‌کنند که در سناریوی نخست همزمان با تشکیل صف فروش در بازار، خرید سهام شرکتهای بورسی و تشکیل پرتفوی متنوع که به نوعی از تحریم‌های جدید تاثیر چندانی نمی‌پذیرند پیشنهاد می‌شود. در نقطه مقابل دیگر صاحب نظران اقتصادی بر این باورند، سهامداران در شرایط فعلی که به گونه‌ای شاهد تعلل اتحادیه اروپا در جهت همکاری اقتصادی با ایران هستند می‌بایست اقدام به فروش سهام و شناسایی سود کنند. این در حالی است که در سناریوی دوم خرید و فروش سهام تا نرسیدن به ثبات اقتصادی از سوی کارشناسان پیشنهاد نمی‌شود. به هر روی، برخی از فعالان بازار سرمایه گمانه‌زنی‌هایی را در خصوص بسته بودن دست اتحادیه اروپا پس از عدم تصویب جزییات “اف‌ای تی اف “ توسط ایران یا عدم اراده قوی کشور‌های عضو معاهده برجام برای به‌اجرا درآوردن سیاست‌های حمایتی مطرح می‌کنند و آن را از دلایل اساسی افت بورس کشور طی این روز‌ها می‌دانند. بر اساس این گزارش، احتمال بازگشت بورس تهران به مدار صعودی در معاملات امروز با توجه به تغییر جهت مسیر قیمتی دلار وجود خواهد داشت که در این صورت استراتژی ترس و گریز روزهای اخیر سرمایه‌گذاران بطور قطع تغییر محسوسی پیدا می‌کند، در غیر این صورت شاهد تداوم ریزش قیمتی در بازار سهام خواهیم بود.
3 عامل سقوط بورس
در همین رابطه، مهدی طحانی مدیرعامل مشاور سرمایه‌گذاری آوای آگاه در خصوص چرایی ریزش شاخص بورس اوراق بهادار تهران در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: بطور کلی برای تحلیل وضعیت بازار سهام 3 دلیل عمده وجود خواهد داشت. از همین‌رو، کاهش قیمت جهانی نفت به عنوان نخستین دلیل مطرح می‌شود. در همین حال، نفت که اوج قیمتی خود را حدود 2 ماه گذشته به ثبت رسانده بود تاکنون حدود 18 درصد با کاهش قیمت همراه شده است. به هر حال، نگاه اقتصاد کشور و به تبع آن بازار سرمایه و واکنش به این موضوع امری طبیعی محسوب خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که کاهش قیمت برابری دلار به ریال به عنوان دومین دلیل کاهش شاخص‌ها در نظر گرفته می‌شود. این در حالی است که طی معاملات چند روز اخیر بخشی از ریزش‌ها جبران شد بطوری که دلار حدود 14 هزارو 500 تومانی تا رقم 11 هزارو 800 تومان با کاهش همراه شد و طی داد و ستد‌های روز گذشته در بازار آزاد به رقم 13 هزارو 500 تومان بازگشته است.
این تحلیلگر بازار سرمایه درباره چرایی مهم بودن نرخ برابری برای معامله‌گران بازار سرمایه نیز گفت: به دلیل اینکه بزرگان شرکتهای بورسی در بورس کالای ایران اقدام به فروش محصولات خود می‌کنند، در نتیجه این نرخ برای معامله‌گران مهم ارزیابی می‌شود. در همین حال، گمانه‌زنی‌هایی در خصوص اینکه کاهش نرخ دلار باعث کم شدن جذابیت خرید محصولات توسط دلالان و بازرگانان شود نیز در بازار وجود دارد. مهدی طحانی اثر‌گذاری تحریم در روند اقتصاد کشور را سومین عامل کاهش قیمت شرکتها در بورس تهران دانست و ابراز داشت: متاسفانه هنوز مشخص نیست که تحریم‌هایی که به تازگی اجرایی شده است روی اقتصاد چه تغییر و تاثیری می‌تواند ایجاد کند.
امروز؛ فرصت مناسب خرید
مدیرعامل مشاور سرمایه‌گذاری آوای آگاه در خصوص چشم‌انداز بازار سهام نیز تصریح کرد: خرید در قیمت‌های منفی و قیمت‌هایی که امروز در معاملات سهام وجود خواهد داشت به نوعی مثبت ارزیابی می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: متاسفانه در بازار سرمایه رفتار‌های توده‌وار به وفور دیده می‌شود و به نوعی عادت شده است که سرمایه‌گذاران یا در صف خرید اقدام به خرید سهام، یا در صف فروش دست به فروش سهام شرکتها بزنند. به گفته وی، با توجه به تورمی که در پیش است و تاکنون نیز حدود 33 درصد آن محقق شده، ماندن در بازار سرمایه می‌تواند منفعت بیشتری را برای قشر سرمایه‌گذار ایجاد کند. مهدی طحانی تاکید کرد: هر عاملی که باعث شود روابط بانکی ایران زود‌تر با سایر کشور‌ها صورت بگیرد بطور قطع در روند اقتصادی کشور تاثیر مطلوبی خواهد داشت.
رفتار غیرمنطقی بازار
از سویی دیگر، کامل ابراهیمیان مدیر معاملات کارگزاری بانک توسعه صادرات با اشاره به دلایل سقوط قیمت سهام شرکتهای بورسی در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: ریزش این روزهای بازار سرمایه بیش از اندازه حالت رفتاری و روانی به خود گرفته است و متاسفانه روند منطقی در معاملات سهام دیده نمی‌شود. وی خاطرنشان کرد: با نگاهی به وضعیت عملکرد شرکتها در گزارشات 6 ماهه و آمار فروش آنها در مهرماه مشاهده می‌شود که برای رشد قیمتی سهام، روندی منطقی و با پشتوانه بنیادی رخ‌داده است و خیلی از شرکتها در گزارشات 6 ماهه خود با تعدیل سود مثبت همراه بودند. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که طی چند وقت اخیر در برخی از گروه‌ها و صنایع، رشد قیمت بسیار بیشتر از وضعیت بنیادی آنها رخ داد که شروع ریزش بازار هم در شرایط فعلی از همان گروه‌ها به نوعی آغاز شده است.
کامل ابراهیمیان با اشاره به روند معاملاتی بازار سهام نیز تصریح کرد: از ابتدای آبان ماه برخی از سهامداران محافظه‌کار در راستای پوشش ریسک معاملاتی خود در برابر شروع تحریم‌ها اقدام به شناسایی سود کردند. این در حالی است که، طی دو هفته اخیر و پس از 13 آبان ماه، هر چند اصلاح قیمتی سهام به اصطلاح پیش‌خور شده بود اما افت قیمت جهانی نفت به دلیل عرضه بیش از حد در بازارهای جهانی و عدم توانایی امریکا در به صفر رساندن فروش نفت، منجر به کاهش قیمتی سایر مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی شد. به گفته مدیر معاملات کارگزاری بانک توسعه صادرات، مجموع عوامل فوق در کنار روند کاهشی قیمت دلار در بازار آزاد منجر به اصلاح بیشتر سهام و شاخص بورس طی معاملات چند روز اخیر شد.
تحمیل زیان‌های سنگین
این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: بطور کلی عدم تصویب “اف‌ای تی اف “ تاثیر مستقیمی بر عملکرد اقتصاد کشور و برخی از گروه‌های پیشرو بازار نظیر گروه بانکی دارد. این در حالی است که، انتظار فعالان بازار مبنی بر شناسایی سود تسعیر ارز بانکی‌ها و به‌روز شدن دارایی آنها، همچنین افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها در کوتاه‌مدت محقق نشد. مدیر معاملات کارگزاری بانک توسعه صادرات در ادامه تصریح کرد: تاخیر چند باره افزایش نرخ خودروسازان و قطعه‌سازان و تحمیل زیان‌های سنگین به این گروه از دیگر عوامل منجر به ریزش بازار و بیش رفتاری سهامداران در فروش سهام شده است. وی در خصوص رفتار معامله‌گران پیرامون موضوعات بین‌المللی نیز گفت: تاخیر اتحادیه اروپا در عمل به وعده‌های خود و بازگشایی کانال تبادلات مالی که ریسک کاهش فروش شرکتها را بدنبال دارد و همچنین امکان ورود ارز ناشی از صادرات، منجر به احتیاط بیشتر سهامداران شده است. کامل ابراهیمیان به سهامداران توصیه کرد: با توجه به اصلاح قیمتی که در اکثر سهام بنیادی شرکتها رخ داده است و اینکه هنوز بخش عمده‌ای از پتانسیل ناشی از افزایشی که در نرخ ارز اتفاق افتاده است در کنار رشد مبالغ فروش شرکتها و تعمیم آن به سال مالی 98، انتظار بازدهی مناسبی از بازار سرمایه وجود خواهد داشت، بنابراین به سهامداران توصیه می‌شود که در فروش سهام خود عجولانه رفتار نکنند.
