گروه بورس |سمیرا ابراهیمی|
در هفته‌های اخیر، پس از فراز و نشیب‌هایی که شاخص‌ها را بر مبنای افزایش قیمت ارز بالا می‌برد، بازار در آرامشی فرو رفته بود که البته شاکله ریزشی در آن غالب بود، بازار کالاهای اساسی در سطح جهانی نیز روند کم و بیش ریزشی گرفت. این موضوع در کنار آغاز دور دوم تحریم‌ها، مزید بر علت شد که بسیاری از سهم‌ها با تهدید ریزش ارزش مواجه شوند. سردمدار ریزش قیمت‌ها در بازار جهانی، کاهش قیمت نفت بود که بیش از 10 روز ریزش قیمت، می‌توانیم نمود آن در بورس را در شاخص گروه فرآورده‌های نفتی مشاهده کنیم که از روزهای انتهایی مهرماه باعث ریزش شاخص این گروه که شامل شرکت‌های پالایشگاهی می‌شوند، شد.
البته در یکی دو روز اخیر، برخی از سهم‌های این گروه روند متعادل و آرام افزایشی داشتند اما به گفته تحلیلگران این موضوع هنوز به دلیل تنظیم ارزش بازار سهام این گروه با ارزش جایگزینی دلاری آنهاست.
محصولات پتروشیمی نیز معامله گران خود در بورس کالا را با مشکلات متعددی در تصمیم‌گیری مواجه کردند. اولین موضوع این است که اخبار غیر‌رسمی حاکی از تعیین قیمت پایه این محصولات با دلار نیمایی است. در صورتی که این اتفاق رخ دهد، عمده محصولات پتروشیمی به خصوص در بخش معاملات سلف با کاهش تقاضا مواجه می‌شوند. در همین حال موضوع اعتصاب رانندگان و عدم حمل و نقل محموله‌های پتروشیمی نیز برای بازار دردسرساز شده است، این در حالی است که مبالغ بالایی از سوی رانندگان برای حمل محموله‌های پتروشیمی درخواست می‌شود که گفته می‌شود شکسته شدن اعتصاب رانندگان، می‌تواند به واقعی قیمت محصولات پتروشیمی بینجامد.
متانول و متانول‌سازان یکی از مهم‌ترین محصولات پتروشیمی در میان شرکت‌های ایران است که در ماه‌های اخیر به دلیل افزایش نرخ جهانی متانول، توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده بود. اما قیمت متانول در معاملات هفته گذشته بازار جهانی نیز نزولی بود. هر تن متانول در هفته گذشته با افت بیش از 10 درصدی به سطح 360 دلاری رسید. علت افت قیمتی این محصول پتروشیمی در بازار آسیا دلایل متعددی دارد. در فروردین سال جاری به احتمال عدم تکرار الگوی سنتی متانول و ادامه رشد قیمتی در فصل سرما اشاره شده بود. در این میان افت قیمت محصولات پلیمری نیز مزید بر علت شده تا زیان احتمالی در واحدهای متانول‌سازی اوج بگیرد. این اساس ضعف سمت تقاضا محسوس است. در سمت عرضه نیز ایران و دیگر کشورها مانند امریکا بر میزان تولیدات خود افزوده‌اند و ادامه افزایش ظرفیت‌ها می‌تواند بر قیمت متانول فشار وارد کند. در این میان متانول‌سازان ایران ممکن است برای به دست آوردن سهم بازار بیشتر با توجه به افزایش ظرفیت داخلی و همچنین مصایب تحریمی با افزایش تخفیف به دنبال فروش محصولات خود باشند.
همچنین برای بررسی سهام شرکت‌های پتروشیمی به خصوص پی وی سی سازها، توجه به این نکته ضروری است که قیمت پی وی سی در بازار ایران با افزایش در ماه‌های اخیر مواجه بوده اما همچنان کاتالیست مصرفی پی وی سی سازها با مشکل حمل از امارات به دلیل تحریم‌ها روبه رو است. همچنین در لیست تحریم‌ها، مشاهده می‌شود که امور بین‌الملل شرکت ملی نفت، پتروشیمی بندر امام، شرکت بازرگانی پتروشیمی، شرکت کالای نفت، مپنا، پتروشیمی مرجان، پتروشیمی پارس، پتروپارس، پتروشیمی صدف، پتروشیمی شهید تندگویان نیز قرار دارند.
مس و آلومینیوم، یوان و تقاضا
از سوی دیگر بازار جهانی فلزات اساسی روندهای متضادی را در پیش گرفته است. طی هفته اخیر آلومینیوم فوب استرالیا در مدار نزولی قرار داشت و حتی به کاهش قیمت 7 درصدی هم رسید. قیمت آلومینیوم در انگلستان نیز نزولی بود اما میزان ریزش آن کمتر از محصول استرالیایی بود. در امریکا نیز این محصول روند رو به نزول داشت که البته میزان ریزش قیمت آلومینیوم در بازار امریکا از انگلستان و استرالیا کمتر بود. نگاهی به عملکرد 7 ماهه تجارت داخلی آلومینیوم نیز حاکی از آن است که ارزش صادراتی آلومینیوم ایران، 40 درصد افت داشته اما ارزش واردات این محصول نیز 27 درصد افت داشته است. برخی می‌گویند دلیل کاهش ارزش صادرات، عطش تقاضا در بازار داخلی است.
در این زنجیره، کالای مس به لحاظ تناژ صادراتی کاهش چشمگیر 47 درصدی داشته اما ارزش ریالی صادراتی آن در 7 ماه ابتدایی سال 16 درصد رشد کرده است. واردات این محصول نیز به لحاظ تناژ و ارزش کاهش بیش از 90 درصدی را تجربه کرده است. این موضوع به منزله آن است که تولید داخلی افزایش داشته و جهش قیمتی آن توانسته است کاهش صادرات را بپوشاند. در ابتدای ماه نوامبر (ماه جاری میلادی) این محصول جهش قیمت حدود 2 درصدی در بازارهای جهانی داشت، این جهش 2 درصدی توانست حدود 5 درصد به رشد سهام تولیدکنندگان مس در بورس لندن کمک کند که این اختلاف میزان رشد سهام و کالا، می‌تواند این سیگنال را به خریداران بدهد که رشد قیمتی این کالا ادامه دارد. البته تضعیف شاخص دلار در مقابل دلار نیز موضوع مهمی در روند رشد قیمتی این محصول است زیرا تولیدکنندگان چینی را به صرافت پرکردن انبارها انداخته و این یعنی رشد تقاضا.
از فولاد جهانی تا جلسه وزارت صنعت
کالای فولاد به تنهایی 48 درصد از ارزش زنجیره تولید و صادرات محصولات معدنی کشور را به خود اختصاص داده است. در نگاهی به روند تجاری 7 ماه ابتدایی سال جاری، شاهد آن هستیم که رشد 56 درصدی در ارزش و 22 درصدی در تناژ صادراتی این کالا رخ داده است.
در بازارهای جهانی نیز که چین به عنوان بازیگر اصلی صنعت فولاد شناخته می‌شود، شاهد آن هستیم که هزینه تولید هرتن بیلت چین در هفته گذشته 1.7 درصد افزایش و به 481 دلار در هر تن رسیده است. روند افزایشی هزینه‌ها از اوایل سال 2016 شروع شده و ادامه‌دار بوده، با توجه به تقاضای بالای فولاد چین، به احتمال زیاد عامل محرک قیمت‌ها در هفته‌های آینده خواهد بود.
همچنین دو روز پیش تولیدکنندگان فولادی، نماینده بورس کالا و مسوولان وزارت صنعت در محل این وزارتخانه جلسه‌ای داشتند که دلیل اصلی این جلسه، تغییر قیمت پایه فولاد و محصولات فولادی است. از این جلسه هنوز خبری منتشر نشده اما طبق پیگیری‌های خبرنگار «تعادل»، قرار شده است که کمیته‌ای متشکل از عرضه، تقاضا و بستر بازار که همان بورس کالاست، مشکلات را بررسی کرده و به نتیجه برسند. همچنین به گوش می‌رسد که احیای قراردادهای بلندمدت در بورس کالا، یکی از پیشنهادات ارایه شده در این جلسه است. گفته می‌شود نتایج بررسی کمیته مشترک فوق‌الذکر در روزهای آتی ماحصل بررسی‌ها و تصمیمات خود را منتشر خواهند کرد.
