گروه بورس| مسعود کریمی|
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات روز گذشته 4 هزارو 764 واحد افزایش پیدا کرد و توانست برای نخستین‌بار دقایقی وارد کانال 147 هزار واحدی شود اما در پایان داد و ستد‌ها، این نماگر رقم 146 هزارو 998 واحدی را به خود اختصاص داد. از همین رو، با نگاهی به جریان خرید و فروش‌ها مشاهده می‌شود که شاخص کل طی 3 روز معاملاتی اخیر 9 هزارو 247 واحد رشد (معادل 6.7 درصد) افزایش را در کارنامه کاری خود به ثبت رساند و توانست از 10 کانال بورسی عبور کند. در همین حال، روز گذشته در پی رکورد شکنی نماگر اصلی بازار سهام روزنامه «تعادل» در خصوص چرایی افزایش قابل توجه و به یک باره پارامتر‌‌های بورسی، برنامه‌ها و اهداف بورس تهران در راستای تعمیق بازار سهام، جذب نقدینگی تازه وارد، عرضه‌های اولیه و سایر موارد مرتبط با بازار از جمله توصیه مقامات بورسی به سهامداران تازه وارد، با حسن قالیباف اصل مدیرعامل شرکت بورس تهران، روح‌الله حسینی‌مقدم معاون ناشران و اعضاء شرکت بورس، علی صحرایی معاون بازار شرکت بورس تهران و حمید روح بخش سرپرست روابط عمومی و امور بین‌الملل این شرکت تماس حاصل کرد اما متاسفانه پاسخ‌هایی از جمله اظهار بی‌اطلاعی از روند بازار سهام حتی طی چند روز اخیر، ارجاع به روابط عمومی جهت پاسخگویی به سوالات، عدم پاسخ به تماس تلفنی و بهانه‌هایی از جمله حضور در جلسه مواجه شدیم. در این میان، ذکر این موضوع که نهاد سیاست‌گذار نمی‌تواند وارد موضوعاتی از قبیل تحلیل بازار شود ضروری به نظر می‌رسد اما ایجاد چشم‌انداز و اظهارنظر در خصوص برنامه‌های آتی و اهداف به هیچ عنوان در حوزه تحلیل بازار سهام قرار نمی‌گیرد و خارج از قوانین هم نیست. به هر روی، افزایش شفافیت به واسطه سیاست‌گذاران و سکانداران می‌تواند نقش مفید و موثری را در راستای تعمیق تمام بازار‌های مالی ایفا کند. این در حالی است که در نقطه مقابل عدم شفافیت و اظهارنظر در خصوص استراتژی‌های شرکتی و سازمانی نیز می‌تواند به ابهام و تاریک‌شدن فضای معاملاتی منجر شود که متاسفانه مشاهده می‌شود بورس اوراق بهادار تهران این روز‌ها سیاستی غیر شفافیت و رفتار گزینشی نسبت به رسانه‌های کشور را در دستور کار خود قرار داده است. از سویی دیگر، با توجه به روند معاملاتی بازار‌های موازی بورس از جمله ارز و سکه مشاهده می‌شود که طی چند روز اخیر این بازارها با کاهش قیمتی قابل توجهی همراه شده‌اند. از همین رو، در بازار روز دوشنبه دلار با رقم 13 هزارو 620 تومان و سکه طرح جدید با رقم 4 میلیون و 352 هزار تومان مورد معامله قرار گرفتند و در مقابل سهامداران تالار شیشه‌ای شاهد افزایش قیمتی سهم‌های خود بودند. این در حالی است که، ایجاد ثبات و کاهش قیمت در این بازارها می‌تواند پالس مثبتی را به سرمایه‌گذاران جهت ضرورت تغییر بازار هدف ارسال کند، چرا‌که به عقیده برخی از فعالان اقتصادی بازار سهام همچنان از پتانسیل افزایشی برخوردار است و بازار ارز با توجه به رشد‌های چند وقت اخیر، در صورت ثبات شرایط فعلی چشم‌انداز افزایش قیمتی برای آن قابل تصور نخواهد بود. بر این اساس، برداشت مثبت سهامداران تالار شیشه‌ای حافظ از دستورالعمل جدیدی که تاکنون از سمت وزارت صمت در خصوص قیمت‌گذاری‌های محصولات پتروشیمی و فلزی اعلام نشده است یکی از دلایل صعود بورس در معاملات روز گذشته در نظر گرفته می‌شود.
مبنای قیمت‌گذاری بر حسب بازار ثانویه
در همین حال، فردین آقا‌بزرگی مدیرعامل کارگزاری بانک دی درباره چرایی صعود شاخص بورس تهران در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: بازار بورس به عنوان یکی از موجه‌ترین بازارها و موقعیت‌‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. این در حالی است که بورس تهران طی چند وقت اخیر رشدی را به مراتب کمتر از سایر بازارها تجربه کرد. بر همین اساس، ابلاغیه‌های مکرر و بعضا ضد و نقیض وزارتخانه‌هایی همانند صمت، نفت یا مقامات ناظر در خصوص ملاک قیمت‌گذاری در بورس کالا ابهاماتی را ایجاد کرد و در نهایت باعث شد تا تداوم در رشد شاخص و قیمت‌هایی برای چند هفته به تعویق افتد. به هر روی، ابلاغیه روز یک‌شنبه بانک مرکزی در مورد تعیین تکلیف اعطای ارز مسافرتی با نرخی که مورد تایید بانک مرکزی و دولت است، رفع ابهامات نرخ‌گذاری در بورس کالا از جمله دلایل مهم رشد بازار سهام محسوب می‌شوند. وی افزود: ارز مسافرتی در حال حاضر با نرخ یورو در رقم 14 هزارو 800 تومان قرار دارد که نرخ برابری آن با دلار حدود 1280 تا 1290 تومان برآورد می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است کم‌رنگ شدن ابهامات در بورس کالای ایران همگام با پیگیری شرکت‌ها و فعالان اقتصادی کلیت بازار را در آستانه چنین ابلاغیه‌ای قرار داده است. از طرفی، این مهم بر اساس ابلاغیه و شماره نامه رسمی از جانب بورس کالا یا وزارت صمت تاکنون ابلاغ نشده است اما بطور کلی در فضای معاملات گفته‌ها و شنیده‌ها حاکی از این موضوع است که مبنای قیمت‌گذاری بر اساس نرخ ارز بازار ثانویه محاسبه خواهد شد. فردین آقا‌بزرگی تاکید کرد: شنیده‌ها از جانب یکی از مسوولان کمیسیون اقتصادی مجلس مبنی بر این موضوع است که در 3 ماهه پایانی سال 96 مبلغ 30 میلیارد دلار به نحوی از کشور خارج شده است. این میزان از دلار بطور تقریبی نسبت به نرخ روز فعلی، با ارزش کل بازار بورس برابری می‌کند. بنابراین چنین مقیاسی نشان‌دهنده این موضوع است که بورس کشور نسبت به سایر بازارها از اندازه کوچک‌تری برخوردار است بر همین اساس، این بازار پتانسیل افزایشی بیش از شرایط فعلی را در معاملات سهام خواهد داشت.
ضرورت آگاهی بخشی به فعالان
مدیرعامل کارگزاری بانک دی درباره ضرورت افزایش عرضه‌های اولیه در برنامه‌های آتی بورس تهران نیز گفت: سرعت در جریان و فرآیند پذیرش شرکت‌ها در این مقاطع با در نظر گرفتن دقت و ملاحظات خاص خود، می‌بایست به‌شدت و حداکثر ممکن صورت بگیرد. وی بر این باور است هیات‌های پذیرش در بورس و فرابورس باید محصولات و شرکت‌های جدید را به سرعت مورد پذیرش قرار دهند. این در حالی است که، این مهم می‌تواند به عنوان اولین قدم همکاری شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا تلقی شود و ارکان باید در این حوزه نسبت به گذشته فعال‌تر عمل کنند. وی درباره ضرورت اظهارنظر‌های مقامات بورسی و شفاف‌سازی شرایط فعلی نیز ابراز داشت: ممکن است هر گونه اظهارنظری از سمت مقام ناظر یا متولی‌ها به عنوان جانبداری تلقی شود. این در حالی است که در عرف بین‌الملل‌همچنین موضوعی مطرح است اما بیان استراتژی‌ها و برنامه‌های آتی می‌تواند به صورت شفاف و کامل از طرف نهاد ناظر یا سیاست‌گذار صورت بگیرد، چرا‌که فعالان بازار باید آگاهی نسبت به چشم‌انداز و برنامه‌های آتی متولیان، مقامات ناظر و شرکت‌های بورس داشته باشند که این موضوع کاملا طبیعی محسوب می‌شود. فردین آقا‌بزرگی در پایان استفاده از اظهارنظر‌های کارشناسان دارای مجوز، اتکا به تحلیل‌های بنیادی و متعاقبا تحلیل‌های تکنیکی را بهترین راه برای حفظ ارزش پول، سرمایه‌گذاری در بورس عنوان کرد.
تغییر مبنای معاملات
از سویی دیگر، محمد دارستانی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به دلایل صعود بورس طی روز‌‌های اخیر در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: مصوبات بورس انرژی و بورس کالا مبنی بر بازکردن سقف رقابت محصولات یکی از دلایل رشد بازار سهام محسوب می‌شود چرا‌که در پی این موضوع و با افزایش فروش بطور قطع انتظار سود‌دهی در شرکت‌ها بالا می‌رود. وی خاطرنشان کرد: رشد چند برابری سایر دارایی‌ها از جمله ارز، سکه، مسکن، خودرو و... طی یک سال اخیر رخ داد و در این بین سهام شرکت‌ها به نوعی مغفول مانده بود. بر این اساس، رویکردی مبنی بر جا ماندن قیمت سهام نسبت به قیمت مابقی دارایی‌های در دسترس از دیگر دلایل رشد بورس است. این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به ضرورت حفظ ارزش پول ملی نیز تصریح کرد: پناه بردن مردم به سهام در راستای حفظ ارزش پول ملی سومین عامل صعود بورس در نظر گرفته می‌شود. این در حالی است که برخی دیگر از افراد به بازار‌‌هایی همانند خودرو، شمش طلا، ارز و... در جهت حفظ ارزش پول ملی روی می‌برند. به گفته وی، فاصله گرفتن قیمت ارز آزاد با ارز بازار ثانویه دلیل دیگر رشد بورس خواهد بود. محمد دارستانی تاکید کرد: تاکنون وزارت صمت بخشنامه جدید تغییر قیمتی را منتشر نکرده است اما در بورس کالا و بورس انرژی به نوعی سقف رقابت در برخی از محصولات به صورت باز لحاظ شده است. این در حالی است که در معاملات دیروز کاتد 44 میلیون تومان به ازای هر پوند مورد معامله قرار گرفت و در صورت تقسیم این رقم بر نرخ LME که در حدود 5 هزارو 800 دلار برآورد می‌شود بطور قطع به دلار 7 هزارو 800 تومان که در بازار ثانویه معامله می‌شود، خواهیم رسید. به این معنی که بدون اینکه وزارت صمت بخشنامه‌ای را صادر کند مبنای معاملات تک تک محصولات تغییر پیدا می‌کند. این کارشناس بازار معتقد است، قیمت‌گذاری فلزی‌ها با توجه به معاملات روز دوشنبه پیش‌بینی می‌شود که در آینده نزدیک به سمت بازار ثانویه تغییر مسیر دهد. وی در خصوص نقدینگی‌های تازه وارد نیز گفت: نقدینگی در بورس حدود یک هزار میلیارد تومان و فرابورس حدود 600 میلیارد تومان معامله می‌شود و در مجموع می‌توان گفت عمق بازار جوابگوی جذب نقدینگی جدید را خواهد داشت.
وظایف اساسی بورس تهران
محمد دارستانی در خصوص ایجاد شفافیت و نقش مقام ناظر شرکت بورس عنوان کرد: شرکت بورس تهران باید در حوزه مسوولیت‌های خود و نقشی که قانون بازار سرمایه برای آنها تعیین کرده است پاسخگو باشد. وی گفت: عرضه اولیه در بازار علاوه بر جذابیت بازار به رشد شاخص‌ها و جذب نقدینگی کمک زیادی خواهد کرد. بر همین اساس، مدیریت بورس می‌تواند با اعلام شرکت‌هایی که آمادگی عرضه در شرایط فعلی را دارند در حوزه مسوولیت‌ها و وظایف اساسی خود در راستای افزایش شفافیت جامعه سهامداری گام بردارند. این درحالی است که ارایه برنامه‌های شرکت برای تعمیق و افزایش جذابیت بازار ضروری است و پیشنهاد می‌شود که چنین روندی را در دستور کار بورس تهران قرار بگیرد.
