گروه بورس|سمیرا ابراهیمی|
«ارز» شاه بیت ادبیات اقتصادی کشور از ابتدای سال جاری بوده و آثار آن به اندازه‌ای زیاد بوده که نمی‌توان هیچ عاملی را در هیچ بازار خرد و کلانی به اندازه نوسانات ارزی در ماه‌های گذشته، تاثیرگذار دانست. نوسانات ارز در بازار سرمایه نیز به دلیل آنکه عمده شرکت‌های بزرگ این بازار، صادرات محور هستند، از این نوسانات تاثیرات منطقی پذیرفته اما نکته‌ای که این بازار را در روزهای گذشته جذاب نشان می‌داد، ابتدا آمدن شایعه و خبر تایید نشده ورود ارز پتروشیمی‌ها و صادرات‌محورها به بازار ثانویه بود که یکشنبه شب توسط عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی تایید و به صورت رسمی اعلام شد. پس از این اعلام در روز گذشته فعالان بورس واکنش مثبتی نسبت به این موضوع نشان دادند و صف‌های خرید طولانی‌تر از روزهای قبل در سهم‌های پتروشیمی، پالایشگاهی و فولادی، توانست شاخص کل بورس و اوراق بهادار تا 5 هزار و 200 واحد بالا ببرد که در ادامه مسیر رکورد‌شکنی‌های شاخص کل، قله 133 هزار واحدی نیز فتح شود. این روزها اگر پای گفت و شنوهای فعالان بورس بنشینیم، صحبت از رسیدن شاخص به 150 هزار واحد و حتی فراتر از آن است. کارگزاران می‌گویند که هجوم مردم برای گرفتن کد سهامداری افزایش داشته و پول‌های جدید در حال ورود به بورس است. پول جدیدی که فقط در روز گذشته بالغ بر 450 میلیارد تومان بود و در دو هفته اخیر بیش از 50 هزار میلیارد تومان نقدینگی را به سمت این بازار آورده است. البته مورد اقبال قرار گرفتن بازار در این روزها، علاوه بر این موضوعات ارزی، مبنای تورمی هم دارد که به‌دلیل جا ماندن تورم در بازار پر نوسان سکه، ارز و سهام بسیاری از سرمایه‌گذاران در صندوق‌های درآمد ثابت و حتی سپرده گذاران بانکی را به سمت این بازار کشانده است، به‌طوری که خالص ارزش دارایی‌ها در هفته اخیر بیش از 2.5 درصد از منابع خود را از دست داده است.
کاهش حاشیه سود پتروشیمی‌ها و افزایش مقدار سود آنها
مصطفی امید قایمی در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: ابعاد مختلاف بسته پیشنهادی دولت باید بررسی شود. همواره وقتی که در سطح کلان اقتصاد، تصمیم ارزی گرفته می‌شود، شرکت‌های درگیر با ارز بیشتر واکنش نشان می‌دهند. به هر حال هنوز ابعاد دقیق محاسبات ارزی شرکت‌های پتروشیمی از جهت اینکه ارز خود را در چه بازاری عرضه کنند و در چه حوزه‌ای بفروشند، هنوز مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد این سیاست که ارز خود را در بازار ثانویه بفروشند و فروش ارز خود را در خارج از سامانه نیما ببرندکه مشکلات خاص خود را داشت حل شده و طبعا بر سودآوری آنها موثر است. نرخ ارز هم این روزها تغییرات قابل ملاحظه‌ای داشت و اثر سودآوری بر شرکت‌های پتروشیمی داشته است.
عضو هیات‌مدیره شرکت پتروشیمی مارون در ادامه افزود: این سیاست‌هایی که بانک مرکزی اعلام کرده، قطعا اجرایی می‌شود و به همین دلیل می‌توانیم خوشبین باشیم که این سودها تحقق پیدا می‌کند و ما در عملکردهای 6 ماهه و 9 ماهه شرکت‌های پتروشیمی، اثر آنها را خواهیم دید. البته باید توجه داشته باشیم که قیمت‌گذاری نرخ خوراک در وزارت نفت به چه شکل خواهد بود. اگر نرخ خوراک با ارز آزاد باشد، حاشیه سودآوری را کم می‌کند، اما به نظر می‌رسد که برای بازار، حتی این موضوع هم مثبت است.
مدیرعامل سابق فرابورس همچنین در خصوص فرآیند حاشیه سود پتروشیمی‌ها گفت: اگر خوراک گران شود و به همان نسبت دلار هم گران شود، حاشیه سود در کل کوچک می‌شود، اما مقدار و مبلغ سود افزایش خواهد داشت و بازار نیز با توجه به افرایش مبلغ سود برای این شرکت‌ها تصمیم می‌گیرد که قطعا تصمیم مثبتی است.
تاریک و روشن صادرات محصولات پتروشیمی
امیدقائمی در ادامه به آینده بازارهای صادراتی شرکت‌های پتروشیمی در صورت اعمال تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: طبیعتا در صورت وقوع این شرایط، مشکلاتی در بازارهای صادراتی حتما اتفاق می‌افتد. ممکن است مشکلاتی در بیمه حمل و نقل و صادرات ایجاد شود، اما در هر صورت برخی از محصولات را صادر می‌کنند اما در عین حال می‌توانند این مشکلات را با هزینه‌های بیشتری حل کنند و شاید مجبور شوند مشتریان جدید را جایگزین قبلی‌ها کنند. در دوره تحریم‌های قبلی هم این تجربه وجود داشت و به هرحال مشکلاتی را در پیش پای شرکت‌های پتروشیمی خواهد گذاشت.
البته دیروز خبرگزاری رویترز خبری منتشر کرد که بر اساس آن اتحادیه اروپا اعلام کرد: به‌شدت از وضع دوباره تحریم‌های امریکا علیه ایران متاسف است و این نهاد به همراه دیگر امضاکنندگان برجام تلاش می‌کنند که مسیرهای مالی با ایران را باز نگه دارند. ضمنا نهاد سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای اعلام کرد که اعضای باقیمانده برجام متعهد شده‌اند به همراه هم برای حفظ و نگهداری مسیرهای موثر مالی با ایران و استمرار صادرات نفت و گاز ایران تلاش کنند.
همچنین باید به این موضوع نیز توجه داشت که جنگ تجاری چین و امریکا، با توجه به اینکه چین بزرگ‌ترین مشتری محصولات صادراتی ایران است، فرصت طلایی را در میان خیل عظیم تحریم‌های امریکایی برای ایران فراهم می‌آورد. چین به عنوان یکی از شرکای مهم تجاری پتروشیمی ایران حتی قبل از برجام نقش بسیار مهمی را در صادرات این محصولات برای ایران ایفا می‌کرد. چین تا پیش از جنگ تجاری با امریکا سالانه ۶۰۰ هزار تن پلی‌اتیلن از امریکا وارد می‌کرد و قرار بود این رقم به ۲ میلیون تن تا سال ۲۰۲۰ برسد اما وضعیت کنونی که با ترامپ در پیش دارد مانع از آن شده تا این روابط به ثمر برسند، در نتیجه باید گفت کشورهای خاورمیانه از جمله ایران نقش مهمی بر عهده دارند. برخی از فعالان صنعت پتروشیمی معتقدند که ایران بطور خاص از این جنگ تعرفه‌ای نفع می‌برد، زیرا می‌تواند علاوه بر محصولات متنوع دیگر، مثلا گاز پروپان را نیز پایین‌تر از قیمت‌های قراردادی منطقه به چین بفروشد. بنابراین به نظر می‌رسد که ایران گزینه جذابی خواهد بود و شرکت‌های چینی باید با روی آوردن به آن، منابع تامین محصولات پتروشیمی خود را متنوع‌سازی کنند. متانول دیگر محصول صادراتی ایران است که چین به‌شدت نیازمند آن است و تمام این مسائل نشان می‌دهند ایران از ظرفیت‌های خوبی در دوره جدید برای تداوم همکاری با چین برخوردار است.
نگاهی به وضعیت صادرات پتروشیمی‌ها
در پایان سال ۱۳۹۶ به رقم ۲۲.۴ میلیون تن رسید که افزایش ۷۵ درصدی را به نسبت سال ۱۳۹۲ رقم زده است. در عین حال فروش محصولات نهایی مجتمع‌های پتروشیمی شامل فروش داخلی خالص (بدون احتساب فروش داخلی بین مجتمعی) و صادرات در سال ۱۳۹۶ ۳۰,۷ میلیون تن بوده که نسبت به سال پیش از آن چیزی حدود ۳.۱ میلیون تن افزایش داشته که برابر رشد ۱۱ درصدی است.
بر اساس تازه‌ترین گزارش‌های رسمی، در سه ماه بهار امسال میزان تولید صنعت پتروشیمی کشور از مرز ۱۳,۲ میلیون تن عبور کرده و بالغ بر ۳.۱۵ میلیارد دلار ارزش صادرات این صنعت بوده است. کل ارزش صادرات پتروشیمی در سال ۱۳۹۶، ۱۲.۰۱۲ میلیارد دلار اعلام شده که به نسبت رقم ۹.۵۴ میلیارد دلار سال ۱۳۹۵، ۲۵ درصد افزایش درآمدهای صادراتی مشاهده می‌شود.
