گروه بورس
در هفته گذشته رویدادها و اظهارنظرهای مهمی پیرامون بورس کالای ایران صورت گرفت که معامله نخستین محموله صادراتی زعفران و معامله نخستین گواهی سپرده کالایی صنعت پتروشیمی در بورس کالا، نامه وزارت صنعت به معادن برای عرضه و کشف قیمت سنگ آهن در بورس کالا و امکان عرضه کالاهای قاچاق مکشوفه در بورس کالا از مهم‌ترین آنها بود. این درحالی است که در روز چهارشنبه ۱۶ اسفند ماه تالار محصولات کشاورزی بورس کالای ایران شاهد معامله ۸۱ کیلوگرم زعفران بود. در شرایطی که مدیرعامل سازمان تعاونی روستایی هفته گذشته از عرضه پر حجم زعفران در بورس کالای ایران خبر داده بود، در روز ۱۶ اسفند ماه برای نخستین بار ۸۱کیلوگرم زعفران رشته‌یی درجه یک پوشال مرغوب با قیمت هر کیلوگرم ۵۳ میلیون و ۹۵۴هزار ریال در بورس کالای ایران معامله شد.
معامله گواهی سپرده کالایی پتروشیمی
علاوه بر این در هفته گذشته و در روز ۱۳ اسفند ماه نخستین گواهی سپرده کالایی در صنعت پتروشیمی برای محصول پلی اتیلن سنگین بادی BL۳ تولیدی پتروشیمی جم با نماد «پتر۹۷۰۱ن۰۱» در بورس کالای ایران معامله شد. هر گواهی سپرده کالایی محصول پلی اتیلن سنگین بادی این مجتمع پتروشیمی به قیمت ۵۶ هزار و ۶۰۰ ریال مورد معامله قرار گرفت و ۴۴هزار گواهی معادل ۴۴هزار کیلوگرم(۴۴تن) از این محصول در بازار دادوستد شد و ارزش معاملاتی بیش از 2میلیارد و ۴۹۰میلیون ریال را رقم زد.
بازار مستمر و کشف قیمت‌های روزانه
افزون بر این، مدیرعامل بورس کالای ایران هدف اصلی برای استفاده از این ابزار مالی را در راستای ایجاد یک بازار مستمر برای کالاهای مختلف عنوان کرد. حامد سلطانی‌نژاد درخصوص عرضه نخستین گواهی سپرده کالایی گفت: یکی از اهداف بورس کالای ایران از انتشار گواهی سپرده کالایی این است که برای کالاها یک بازار مستمر شکل بگیرد که روزانه بتوان قیمت کالا را رصد کرد. وی تصریح کرد: با این اقدام مصرف‌کنندگان خرد که به انبارهای تولیدکننده دسترسی ندارند، می‌توانند با خرید گواهی سپرده کالایی از بورس به انبارهایی که نزدیک بازار مصرف است جهت تحویل کالای مورد نیاز خود مراجعه کنند.
کاهش هزینه‌های دولت
مدیرعامل بورس کالای ایران معتقد است، عرضه گندم کل کشور در بورس کالا براساس سیاست قیمت تضمینی هزینه‌های دولت برای خرید گندم را کاهش می‌دهد. حامد سلطانی‌نژاد گفت: از سال آینده گندم تولیدی کشور در بورس کالا عرضه می‌شود که این اتفاق می‌تواند سازوکار معامله این محصول مهم را شفاف کرده و دلالان و واسطه‌ها را از بازار حذف کند، چرا که کشاورزان در این ساختار می‌توانند به‌صورت مستقیم گندم تولیدی خود را به فروشندگان عرضه کنند. وی اذعان داشت: در سال جاری چیزی حدود ۱.۸ میلیون تن از گندم تولیدی کشور در بورس کالا عرضه شد. این درحالی است که میزان تولید گندم ایران رقمی در حدود ٧تا ٨ میلیون تن است و با این حساب نزدیک به یک‌چهارم گندم کشور که در واقع گندم تولیدی ٤ استان کشور است، در ساختار مدرن بورس کالا عرضه شده است.
اجرای طرح عرضه خرما
مدیرعامل بورس کالای ایران درخصوص عرضه خرما نیز در بورس کالا گفت: قرار است از سال آینده طبق توافق صورت گرفته، عرضه خرما در بورس کالای ایران انجام شود. سلطانی نژاد گفت: در مورد خرید خرما، پیشنهاد ما این بود که ابتدا محصول را ما از کشاورز تحویل بگیریم ۳۰درصد پول را دولت در ابتدا پرداخت کند؛ منتهی ۷۰درصد باقیمانده در انبار بورس بنام خود کشاورز ثبت شود که اگر کشاورز توانست، محصول را طی ساز و کار بورس کالا عرضه نماید و اگر نتوانست، دولت به صورت توافقی از کشاورز خرید کند.
رعایت حقوق مصرف‌کنندگان
همچنین، رییس سازمان ملی استاندارد ایران سازوکار بورس کالای ایران را مصداقی در جهت حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده عنوان کرد. نیره پیروزبخت گفت: بورس کالا به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه نقش مهمی در رسیدن کالاهای باکیفیت و استاندارد به دست مصرف‌کنندگان ایفا می‌کند. به گفته وی، براساس قوانین سازمان ملی استاندارد و مولفه ۲۴ اقتصاد مقاومتی، رعایت کیفیت و استاندارد همه کالاها برای رسیدن به دست مصرف‌کننده الزامی است که با توجه به وجود نظارت‌ها و قوانین بورس کالا در جهت دریافت تضامین از طرفین معامله می‌توان گفت، بورس کالا نقش موثری در توسعه حقوق مصرف‌کننده و تولیدکننده دارد. پیروزبخت تاکید کرد: رعایت استاندارد و کیفیت کالا از اولویت‌های رعایت حقوق مصرف‌کنندگان است که بورس نیز یکی از ابزارهای رسیدن به این اولویت در رعایت حقوق مصرف‌کنندگان به شمار می‌رود.
موافقت مجلس
در سویی دیگر، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به عرضه گندم در بورس کالا گفت: موافق آن هستیم که کل عرضه گندم تولیدی کشور در بورس کالا انجام شود؛ چرا که گندم کالای استراتژیکی است که می‌تواند تاثیر خود را در حوزه کلان اقتصادی بگذارد. محمد رضا پورابراهیمی بیان کرد: با توجه به ضایعات گندم خریداری شده در سیاست خرید تضمینی، عرضه این محصول در بورس کالا به روش اجرای سیاست قیمت تضمینی ضمن افزایش کیفیت از سوءاستفاده‌ها و مشکلاتی مانند واردات غیرقانونی این محصول جلوگیری می‌کند. وی افزود: با عرضه کل گندم در بستر بورس کالا از برخی سوءاستفاده‌های احتمالی در خرید این محصول جلوگیری می‌شود. ضمن اینکه دولت هم باید منابع مالی سنگینی برای خرید تضمینی متحمل شود که با اجرای سیاست قیمت تضمینی این بار مالی از دوش دولت برداشته می‌شود.
عرضه کالاهای قاچاق مکشوفه
افزون بر این، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی همچنین از پایان بررسی لایحه اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در کمیسیون متبوعش خبر داد و گفت: در این کمیسیون موضوع عرضه برخی کالاهای قاچاق مکشوفه از طریق بورس کالا ارزیابی شد که در این راستا می‌توان کالاهای را که امکان عرضه در بورس کالا را دارند از طریق سازوکار مذکور عرضه کرد.
نامه وزارت صنعت به معادن
علاوه بر این معاون امورمعادن وصنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: در وزارت صنعت، معدن و تجارت به عرضه و کشف قیمت سنگ آهن در بورس کالا، خوشامد می‌گوییم و طی نامه‌یی به معادن نیز حمایت خود نسبت به این اتفاق را اعلام کرده‌ایم. جعفر سرقینی درخصوص مزایای عرضه سنگ آهن در بورس کالا اظهار کرد: عرضه این محصول در بورس کالا موجب می‌شود از این پس معادن مقیاس کوچک نیز بتوانند قیمت محصول خود را در بورس کشف کنند. همچنین با عرضه در بورس این امکان وجود دارد تا قیمت‌ها چه برای صادرات و چه برای عرضه در داخل، واقعی‌تر کشف شود و تنها به قیمت محصول تولیدی یک مجتمع وابسته نباشد. وی گفت: عرضه محصولات مختلف از جمله سنگ آهن در بورس موجب می‌شود فروشنده زودتر به پول خود برسد و با توجه به شفافیت‌های معاملاتی در بورس، دستگاه‌های مالیاتی راحت‌تر می‌توانند درآمدهای مشمول مالیات را شناسایی کنند زیرا بستر معاملاتی بورس شفافیت معاملات را از هر نظر بیشتر می‌کند.
پایانی بر قیمت‌گذاری دستوری
همچنین، عضو هیات‌مدیره انجمن سنگ آهن گفت: گندله و کنسانتره سنگ آهن گل‌گهر درحالی در بورس کالا پذیرش شده که عرضه محصولات سنگ آهنی از چند سال گذشته مطرح بوده و انجمن سنگ آهن ایران موضوع ورود و تکمیل زنجیره ارزش تولید فولاد در بورس را پیشنهاد داده بود. قدیر قیافه در بیان مزایای عرضه سنگ آهن در بورس کالا اظهار کرد: نخستین اتفاق مثبتی که در عرضه محصولات سنگ آهنی و سایر محصولات زنجیره ارزش تولید در بورس کالا وجود دارد، کشف قیمت واقعی و منصفانه است. همچنین با توجه به سازوکارهای موجود در بورس کالا مکانیسم تسویه معاملات برای فروش‌های انجام شده در رینگ داخلی و صادراتی بورس کالا، عرضه‌کنندگان می‌توانند در سریع‌ترین زمان ممکن وجه ناشی از ارزش کالای فروخته شده خود را دریافت کنند. وی گفت: نکته دوم کشف قیمت منصفانه و خروج از شرایط یک طرفه‌یی که بر اساس آن قیمت پایه محصول نیم ساخته یکی از کارخانجات ملاک نرخ‌گذاری دستوری بود تا از این پس روند قیمت‌ها برگرفته از نرخ‌های جهانی تعیین شود.
شناسنامه زعفران
افزون بر این، مدیرعامل یک شرکت مباشر رسمی در طرح خرید توافقی گفت: کشاورزان و زعفرانکاران از اجرای سیاست خرید توافقی که برای نخستین بار در کشور اجرایی شد، استقبال کردند و زعفرانکاران از نحوه پرداخت پول محصول خود رضایت کامل داشتند. کریمی اظهار کرد: ما به عنوان یکی از مباشران رسمی در اجرای این طرح بیش از ۲تن و ۸۰۰کیلوگرم زعفران را به روش معامله قطعی از کشاورزان خریداری کردیم و بیش از یک تن و ۳۰۰کیلوگرم زعفران نیز در قالب گواهی سپرده کالایی در بورس کالا مورد معامله قرار دادیم. این مباشر رسمی زعفران با تاکید بر اینکه با اجرای این سیاست، زعفران ایرانی برای نخستین بار شناسنامه‌دار شد، عنوان کرد: با این اقدام و تداوم اجرای این سیاست در سال‌های آتی می‌توان برند زعفران ایرانی را در دنیا مطرح کرد و حجم صادرات مستقیم این محصول ارزآور را افزایش داد. همچنین، مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی گفت: هدف از عرضه زعفران در بورس کالا استفاده از ظرفیت ملی برای کسب موقعیت متناسب با تولید است تا دیگران برای محصول ما تعیین‌کننده قیمت نباشند؛ در واقع با این حجم از تولید زعفران، این حق مسلم ما است که پایه‌گذار بورس جهانی زعفران باشیم و قیمت پایه جهانی این محصول را تعیین کنیم علی اوسط هاشمی گفت: با عرضه زعفران در بورس کالا به دنبال آن هستیم که همه افرادی که تا به امروز موضع فعالی در راه تجارت و صادرات داشتند؛ حضور پررنگ‌تری در بازارهای هدف داشته باشند. وی با اشاره به اینکه ایران تامین‌کننده ۹۰درصد زعفران دنیاست، افزود: با این حجم از تولید زعفران، این حق مسلم ماست که پایه‌گذار بورس جهانی زعفران باشیم و قیمت پایه جهانی این محصول را تعیین کنیم.
عرضه خودرو در بورس
بر این اساس، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا در مراسم آغاز عرضه خودرو کوئیک گفت: برخی از خودروهای تولیدی ما و دیگر خودروسازان داخلی اختلاف قیمت با بازار پیدا کرده‌اند، بنابراین اگر بتوانیم این محصولات را در بورس کالا عرضه کنیم، این اختلاف قیمت به جای وضعیت فعلی و رسیدن به دلالان و واسطه‌ها به خودروسازان می‌رسد. محسن جهرودی درباره هدف خودروسازان از عرضه خودرو در بورس کالا گفت: به طور کلی عرضه و تقاضا است که قیمت یک محصول را تعیین می‌کند و بورس کالا در این زمینه مناسب است.
خروج از معاملات سنتی
در سویی دیگر، رییس انجمن جوجه یکروزه گفت: ما فقط برای کشف قیمت به بورس کالا مراجعه نکرده‌ایم بلکه از بورس برای خروج عرضه جوجه یکروزه از حالت سنتی و شفاف‌سازی معاملات کمک گرفته‌ایم. درخصوص اینکه عرضه جوجه‌یک‌روزه در بورس کالا چه تاثیری در کشف قیمت آن داشته است، گفت: براساس قانون ابزارهای مالی اگر محصولی به طور مستمر در بورس عرضه شود از شمول قیمت‌گذاری خارج می‌شود. وی اضافه کرد: بورس فقط برای کشف قیمت نیست بلکه برای خروج عرضه جوجه یکروزه از حالت سنتی و شفاف‌سازی برای معاملات است.
