گروه بورس|
در هفته گذشته رویدادها و اظهارنظرهای مهمی پیرامون بورس کالای ایران صورت گرفت که تلاش برای عرضه زنجیره فولاد در بورس کالا، ۵ راهکار جدید بورس کالا برای تجارت مدرن فولاد، راه‌اندازی معاملات کشف پریمیوم در آینده نزدیک و تضمین پایداری تولید کشور با ورود گندم به بورس کالا از مهم‌ترین آنها بود. طی هفته گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت در هشتمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران از تلاش برای ورود و عرضه زنجیره فولاد از جمله سنگ‌آهن به بورس کالا خبر داد. محمد شریعتمداری با بیان اینکه بورس کالای ایران یک اصل در اقتصاد ملی است، اظهار کرد: در حال حاضر برای ورود و عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا جلساتی برگزار شده و تلاش داریم این محصول را در بورس کالا عرضه کنیم. چرا که این امری ضروری بوده و باید اجرایی شود. وی کشف قیمت در بورس کالا را یکی از بهترین روش‌های ممکن برای حل مشکلات مربوط به قیمت‌گذاری عنوان کرد و گفت: باید قواعد انضباطی بورس‌های کالایی دنیا را در بورس کالای ایران نیز اجرایی کنیم و نظارت‌ها را در این حوزه اعمال کنیم تا کشف قیمتی شفاف برای کلیه محصولات از جمله محصولات حوزه زنجیره فولاد صورت گیرد.
عرضه زنجیره فولاد
شریعتمداری ضمن تاکید بر لزوم عرضه و قیمت‌گذاری زنجیره فولاد در بورس کالا، به لزوم تعیین قیمت پایه طبق نظر جمعی انجمن‌ها و فعالان این حوزه برای محصولات مختلف زنجیره فولاد اشاره کرد و گفت: با تعیین قیمت‌های پایه در بستر بورس کالا می‌توان به نقطه‌یی رسید که بورس کالا به یک تکیه گاه در میان صنایع تبدیل شود.
۵ راهکار تازه
در سویی دیگر، مدیرعامل بورس کالای ایران نیز درخصوص چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران گفت: توسعه بازار مدرن برای تجارت کل زنجیره فولاد با ابزارهای بورس کالای ایران همچون «صندوق‌های کالایی»، «قراردادهای بلندمدت»، «تابلوی مناقصه»، «اوراق خرید دین» و «معاملات تهاتری» قابلیت عملیاتی شدن دارد. حامد سلطانی‌نژاد گفت: قیمت‌گذاری نادرست، تغییرات ساختاری قراردادها و نوسانات قیمت، عدم توازن در زنجیره فولاد را موجب شده است که برای ایجاد توازن باید به سمت ایجاد بازارهای منسجم، شفاف و مدرن حرکت کرد.
وی تاکید کرد: بنابراین با ورود کلیه محصولات زنجیره فولاد به بورس کالا می‌توانیم از افزایش شفافیت، کشف نرخ منصفانه، ارائه ابزارهای تامین مالی و مدیریت ریسک، تضمین تعهدات طرفین معامله، انسجام بازار و ایجاد مرجعیت قیمتی بهره‌مند شویم که با بهره‌مندی از این موارد تخصیص بهینه منابع، افزایش بهره‌وری، افزایش ارزش افزوده و بهبود توازن در زنجیره فولاد رخ می‌دهد.
تحقق اقتصاد مقاومتی
مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: بورس کالا برای محقق شدن اقتصاد مقاومتی کمک ویژه‌یی کرده است ازجمله اینکه صنایع بالا دستی با کمک بورس کالا توانستند بخشی از درآمدشان را پس‌انداز و برای طرح‌های توسعه‌یی سرمایه‌گذاری کنند و صنایع پایین‌دستی نیز توسعه یافتند و شاهد افزایش تعداد و ظرفیتشان هستیم.
حامد سلطانی‌نژاد با اشاره به اینکه بورس کالا از بین برنده رانت است و شرایطی را فراهم می‌کند تا فروشنده به‌طور مستقیم کالای خود را به خریدار بفروشد، اظهار داشت: بورس کالا سبب شده قیمت‌ها منطقی‌تر و نیز مابه تفاوت قیمت میان مصرفه‌کننده و تولیدکننده کمتر شود و چنانچه کالای موردنظر با قیمت بالاتری فروش رود این قیمت نصیب تولید‌کنندگان شود.
ضرورت عرضه در بورس‌کالا
افزون بر این، رییس انجمن سنگ‌آهن ایران گفت: معاملات تمام اجزای ارزش افزوده زنجیره فولاد، از سنگ‌آهن گرفته تا کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی باید برای ایجاد زبان مشترک بین تولیدکننده و مصرف‌کنندها از بستر بورس کالا انجام شود. مهرداد اکبریان با بیان اینکه بورس یکی از بهترین روش‌ها برای کشف قیمت محصولات مختلف ازجمله سنگ‌آهن است، گفت: به‌طور کلی بورس کالا همواره برای کشف قیمت انواع کالا تجویز می‌شود و بهترین سازوکار را برای ایجاد شفافیت قیمت و انجام معاملات صحیح بین تولیدکننده و مصرف‌کننده ایرانی و حتی خریدار خارجی فراهم می‌سازد. وی عرضه در بورس کالا را برای حل مشکلات قیمت‌گذاری راهگشا خواند و افزود: بورس کالا در حوزه معدن می‌تواند زبان مشترک بین تولیدکننده و مصرف‌کننده سنگ‌آهن باشد تا به‌عنوان مبنای واقعی حاکم در مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سنگ‌آهن عادلانه تعیین شود.
لزوم راه‌اندازی معاملات کشف پریمیوم
در همین حال، مدیر مطالعات اقتصادی بورس کالا از راه‌اندازی معاملات قرارداد کشف پریمیوم تا ۲ هفته آینده خبر داد و گفت: برای کمک به تامین مالی بازیگران بازار امکان معاملات اوراق خرید دین در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس در دست بررسی است. جواد فلاح گفت: معاملات کشف پریمیوم معاملاتی هستند که بر مبنای قراردادهای بلندمدت شکل می‌گیرد و برمبنای قیمت روز کالا، خریدار می‌تواند براساس فرمول قیمت توافق شده در آینده با حد نوسان مشخصی با فروشنده کالا معامله کند. وی افزود: در معاملات کشف پریمیوم مقدار معینی از مابه‌التفاوت قیمت مبنای کالا مورد توافق طرفین معامله قرار می‌گیرد و طرفین متعهد می‌شوند که کالا را در زمان مشخصی براساس قیمت نهایی که فرمولی از قیمت مبنا به‌علاوه مابه‌التفاوت توافق شده است، معامله کنند.
تضمین پایداری تولید
علاوه بر این، مدیرعامل مجمع نخبگان کشاورزی گفت: با ورود گندم به بورس کالا علاوه بر تضمین پایداری تولید در کشور، کشاورز نیز با دریافت پول خود در زمان مناسب می‌تواند برای تولید آتی خود برنامه‌ریزی کند. علی خان‌محمدی عرضه گندم از طریق بورس کالا را روش مناسبی ارزیابی کرد و اظهار داشت: باید این اتفاق در کشور رخ دهد تا سرگردانی موجود در بخش تولید از بین برود که در این خصوص بهتر است وزیر جهاد کشاورزی بخشنامه‌یی به تمام استان‌ها ابلاغ کند تا کشاورزان به‌دنبال افزایش کیفیت محصول خود بروند. وی در خصوص عرضه گندم در بورس کالا به‌صورت قیمت تضمینی گفت: در تمام دنیا بورس پیشقدم می‌شود و ثبت سفارش انجام می‌دهد؛ بنابراین زمانی که بورس برای برقراری نظام عرضه و تقاضای واقعی وارد عمل می‌شود، دولت می‌تواند نقش خود را به بورس واگذار کند تا کیفیت تولید افزایش یابد.
مازاد نیاز داخلی و قیمت محصولات معدنی
همچنین، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به لزوم اجرای ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید، گفت: اگر تحت شرایط خاص در بحث صادرات قرار بر خام‌فروشی در محصولات معدنی باشد به‌طور یقین باید از کانال بورس کالا میزان مازاد داخلی و قیمت واقعی آن تعیین شود.
محسن کوهکن گفت: در مورد محصولات معدنی به‌ویژه سنگ‌آهن نباید خام‌فروشی صورت گیرد و این خلاف قانون است اما آنچه مسلم است اگر تحت شرایط خاص همچون مازاد نیاز داخل به ناچار بخواهیم خام‌فروشی انجام دهیم به‌طور یقین در بحث صادرات باید منافع کلان کشور درنظر گرفته شود که این اتفاق در گرو قیمت واقعی است؛ از این رو قیمت به هر جهت باید در قالب بورس کالا تعیین شود. وی با اشاره به اینکه تابلوی بورس یعنی شفافیت، افزود: به لحاظ فنی بورس کالا بازاری شفاف و نقطه مقابل بازار رانتی و اقتصاد زیرزمینی است و تمام سفارش‌ها و معامله‌ها در بورس قابل رهگیری و مدیریت بوده و براساس تجربه جهانی، بورس کالا یک اساس برای ایجاد بازار عادلانه، شفاف و قابل مدیریتِ کلان اقتصادی است.
دلگرمی به کشاورزان
افزون بر این، یک نماینده مجلس گفت: باتوجه به مشکلاتی که طرح خرید تضمینی گندم برای کشاورزان دارد، به نظر می‌رسد که سیاست قیمت تضمینی که به عرضه گندم در بورس کالا مرتبط است می‌تواند به مشکلات کشاورزان به‌خصوص تاخیر در پرداخت مطالبات آنها پایان دهد. سیدحمزه امینی به مزایای عرضه گندم در بورس کالا اشاره کرد و گفت: گندم یک کالای استراتژیک بوده و عرضه این محصول به‌صورت قیمت تضمینی در بورس کالای ایران به نفع گندمکاران است.
وی افزود: این در حالی است که عرضه گندم به روش قیمت تضمینی در بورس کالای ایران می‌تواند به نفع کشاورزان باشد و دغدغه و نگرانی آنها را رفع کند زیرا در این روش کشاورزان ظرف ۳ روز کاری عمده پول خود را دریافت می‌کنند و تنها مابه‌التفاوت قیمت کشف شده در بورس کالا با خرید تضمینی ازسوی دولت پرداخت می‌شود؛ به این ترتیب کشاورزان با دریافت حدود ۷۰درصد وجه خود می‌توانند علاوه بر جبران هزینه‌های خود، برای کشت بعد آماده شوند.
