گروه بورس
یکی از تغییرات با اهمیت در دستورالعمل افشا پس از اصلاحات اخیر، جایگزین شدن گزارش تفسیری مدیریت به جای گزارش پیش‌بینی عملکرد سالانه شرکت‌های بورسی است. گزارش تفسیری مدیریت، تحلیل مدیریت از صورت‌های مالی و دیگر داده‌های آماری ناشر است که به فهم و درک بیشتر سهامداران شرکت از وضعیت مالی فعلی و آینده، تغییرات در وضعیت مالی و نتایج عملیات شرکت کمک خواهد کرد. بر این اساس در نخستین نشست بررسی چالش‌های 6 دستورالعمل اصلاحی سازمان بورس و اوراق بهادار که به همت کانون نهادهای سرمایه‌گذاری برگزار شد، جمعی از سرمایه‌گذاران حقیقی و نمایندگان شرکت‌های حقوقی با حضور مدیرانی از سازمان بورس به مزایا و نقدهای موجود در اصلاحات اخیر پرداختند. در همین حال وحید روشن‌قلب، رییس اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس با اشاره به تغییرات رخ داده در 6 دستورالعمل اخیر سازمان بورس گفت: این تغییرات ناشی از ضرورت‌هایی ازجمله حذف پیش‌بینی سود هر سهم پس از کسر مالیات به دلایل مختلفی ازجمله نبود ارقام واقعی نرخ ارز یا قیمت جهانی کالاها در آینده بود که باعث می‌شد، هیات‌مدیره شرکت با اعلام EPS ارقامی را به طور فرضی اعلام کند درحالی که اختیاری در این زمینه نداشت و باعث می‌شد تا در طول دوره مالی این پیش‌بینی‌ها با تغییرات زیادی مواجه باشند. وی افزود: به طور متوسط تغییر EPS شرکت‌ها در سال 95 با انحراف 466درصدی نسبت به ارقام واقعی همراه بود که ناشی از دستکاری EPS یا ارائه تعدیل سود به بازار در زمان‌های مورد نیاز بود. این مقام مسوول با بیان اینکه در گزارش‌های پیش‌بینی سود تنها به موارد محدودی از فرآیند عملکردی شرکت اتکا می‌شد، گفت: در چنین گزارش‌هایی مواردی همچون استراتژی کلی شرکت یا اهداف آن مورد بحث قرار نمی‌گرفت و در تصمیم‌گیری‌ها مغفول می‌ماند. بر همین اساس هیات‌مدیره سازمان بورس تصمیم گرفت تا در این روند اصلاحاتی را داشته باشد.
روشن‌قلب از ارائه گزارش تفسیری مدیریت از سوی ناشران بازار سهام گفت و افزود: سازمان بورس مبنای گزارش‌های تفسیری مدیریت را براساس استانداردهای بین‌المللی تبیین کرده و از طریق نظرخواهی و دریافت نظرات فعال بازار طی یک پروسه یک ساله همچنین بررسی امکان جایگزینی گزارش تفسیری به جای EPS در نهایت دستورالعمل‌های اصلاحی را نهایی و برای اجرا ابلاغ کرده است. به گزارش سنا، وی گفت: در دستورالعمل افشای اطلاعات با اهمیت نیز علاوه بر انتشار گزارش‌های صورت‌های مالی که مبنای ارائه گزارش‌های تفسیری مدیریت قرار می‌گیرد باید اطلاعات با اهمیت به محض وقوع به سهامداران اعلام شود و اطلاعات واقعی به جای پیش‌بینی مبنای تصمیم سرمایه‌گذار باشد.
توقف سلیقه‌ای
رییس اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس به فرآیند توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی و تغییرات ایجاد شده پس از اصلاح دستورالعمل نحوه انجام معاملات در بازار اشاره کرد و گفت: توقف نماد معاملاتی درحالی به دلیل وجود اطلاعات با اهمیت رخ می‌داد که با سازوکارهای جدید مقرر شد براساس اطلاعات سامانه کدال اطلاعات با اهمیت شرکت‌ها منتشر و در عین حال مکانیسم توقف بازگشایی نمادهای معاملاتی کوتاه‌تر شود. بر این اساس اگر به طور مثال مزایده‌یی برای ناشر شرکت به نتیجه رسید از وی خواسته می‌شود تا آثار سود و زیانی به علاوه پیوست‌های اجرایی قرارداد را ارائه دهد تا بدین‌ترتیب فرآیندی پیش‌کنترلی برای انتشار اطلاعات صحیح و واقعی در کدال وجود داشته باشد. وی افزود: پیش از این درحالی نسبت به توقف نمادهای معاملاتی با تعدیل سود 20درصدی و 50 درصدی انتقادهایی ازجمله سلیقه‌یی بودن توقف نمادها وجود داشت که در دستورالعمل جدید زمان بازگشایی نمادها تبیین شده است. در عین حال با افزایش اختیارات بورس‌ها در زمینه نظارت بر ناشران امکان بررسی آن دسته از شرکت‌هایی که دستورالعمل افشا و پذیرش را رعایت نکرده‌اند، فراهم شده است. عدم رعایت این دستورالعمل در دوره‌های زمانی متمادی و به طور پیوسته می‌تواند در نهایت به لغو پذیرش ناشر در بورس و فرابورس بینجامد و بر این اساس مقرر شده تا روزانه نسبت به الزاماتی که از سوی ناشر رعایت نشده به بازار سهام هشدار داده شود.
سوءاستفاده از اطلاعات نهانی
در این نشست رییس اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس در پاسخ به این انتقاد که چه مکانیسمی برای جلوگیری از معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی با توجه به اینکه شرکت‌ها از این پس پیش‌بینی سود را ارائه نخواهند کرد در دستور کار نهاد ناظر بازار سرمایه قرار گرفته است، گفت: زمینه استفاده از اطلاعات نهانی با توجه به گزارش‌های قبلی و کنونی منتشر شده از سوی شرکت‌ها نشان می‌دهد که در گزارش‌های پیش‌بینی امکان سوءاستفاده از اطلاعات نهانی بیشتر بوده و درحال حاضر با حذف پیش‌بینی سود چنین امکانی از بین رفته است. به گفته وی حداقل اتفاقی که در این زمینه رخ داده، این است که امکان پیگیری و بررسی گزارش‌های جدید براساس گزارش تفسیری مدیریت افزایش یافته و بر این اساس رسیدگی به تخلفات احتمالی نیز افزایش یافته است. این اتفاق تنها در شرکت‌های کوچک بازار سهام نبوده و بسیاری از شرکت‌های بزرگی که تا قبل از این با درصدهای بالایی پیش‌بینی سود خود را محقق می‌کردند نیز رخ داده است.
اصلاحات در کدال
وی با استقبال از پیشنهاد امکان تفکیک و طبقه‌بندی تابلو معاملات بازارهای مختلف بورس و فرابورس در سامانه مدیریت فناوری بورس در پاسخ به این انتقاد که چرا مولفه‌هایی همچون قیمت تمام شده خرید مواد اولیه و فروش یا موجودی انبارها در گزارش‌های تفسیری مدیریت ارائه نمی‌شود، گفت: گزارش‌های تفسیری مدیریت نه تنها تحلیل بیشتری را برای تحلیلگر فراهم می‌کند بلکه مانع از وقوع انحراف در پیش‌بینی‌ها می‌شود. هر چند گزارش‌های تفسیری مدیریت فعلی را نمی‌توان به عنوان گزارش‌های کامل و مدونی در نظر گرفت و نمی‌توان انتظار داشت که به طور 100درصد با دستورالعمل‌های جدید مطابقت داشته باشد و بتواند نیازها را برطرف کند اما سازمان بورس به طور مداوم برای بهتر شدن سازوکارها درحال پیگیری است. به گفته وی در سامانه کدال احتمال ایجاد برخی تغییرات و افزایش مجموعه‌یی از اقدام‌ها برای شرکت‌ها درحال انجام بوده و روندهای اصلاحی درحال انجام است.
گزارش‌ها بر اساس بودجه
روشن‌قلب با بیان اینکه نباید موضوع گزارش تفسیری مدیریت را به کل موضوع اصلاح دستورالعمل‌های اصلاحی نحوه انجام معاملات در بازار سهام تعمیم داد، گفت: با پیگیری سازمان بورس و درخواست فعالان بازار سهام می‌توان گزارش تفسیری بهتری به بازار ارائه داد. رییس اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس تاکید کرد: گزارش‌های با اهمیت درحال حاضر بر مبنای بودجه شرکت‌هاست و مقرر شده، شرکت‌ها تا پایان سال مالی چنانچه تغییری نسبت به پیش‌بینی سود خود داشته باشند به صورت موازی با گزارش تفسیری مدیریت اعلام کنند. وی افزود: با توجه به انتشار اطلاعات 9ماهه شرکت‌ها به طور طبیعی فراوانی تعدیل سود شرکت‌ها بیشتر بوده و این درحالی است که عدم آگاهی کافی مدیران شرکت‌ها برای ارائه گزارش تفسیر مدیریت ایجاب می‌کند که این گزارش‌ها به تدریج تکمیل و موثر واقع شود. در عین حال نمی‌توان انتظار داشت برای کارشناس بورس وقتی همزمان 20 گزارش 20صفحه‌یی ارسال می‌شود در همان نگاه اول متوجه وجود تعدیل با اهمیت سود در گزارش شود و این درحالی است که مسوولیت انتشار اطلاعات با اهمیت برای سهامی که درحال معامله است برعهده مدیران شرکت است. اما اینکه چرا دوره توقف نماد معاملاتی طولانی شده، مساله‌یی قابل درک است.
روشن‌قلب با اشاره به زمان بازگشایی نمادهای شرکت‌های نوع الف و ب از محدودیت سیستم معاملات برای بازگشایی نمادهای معاملاتی سخن گفت و افزود: با برچیده شدن حجم مبنا و دامنه نوسان باز مشکل انتشار اطلاعات با اهمیت پس از ساعت معاملات و بازگشایی در روز بعد برداشته خواهد شد.
