امروز اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام سبک داخلی توسط وزارت امور اقتصاد و دارایی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران در بازار مشتقه بورس انرژی ایران در نماد «سنفت 971» عرضه خواهد شد. سیدعلی حسینی مدیرعامل بورس انرژی ایران با اعلام این خبر عنوان کرد: امروز، مجموعا یک‌میلیون و 711 هزار و 87 قرارداد با هدف تامین مالی فعالیت‌های دولت عرضه اولیه خواهد شد. به گفته این مقام مسوول، «سنفت971» به روش عرضه گسترده با قیمت ثابت به عموم سرمایه‌گذاران عرضه می‌شود. وی درباره مراحل این عرضه اذعان داشت: شروع مرحله عرضه اولیه، راس ساعت 9:30 امروز، چهارم بهمن ماه خواهد بود و پس از ثبت سفارش‌های خرید از سوی کارگزاران، معاملات از ساعت 10 آغاز خواهد شد و تا معامله کامل قراردادها ادامه خواهد داشت. سیدعلی حسینی افزود: مهلت تسویه در دوره عرضه اولیه و معاملات ثانویه یک روز کاری پس از انجام معامله و تسویه نقدی در سررسید حداکثر 5 روز کاری پس از آخرین روز معاملاتی خواهد بود.
عرضه ۵۰۰ میلیارد تومانی
در سویی دیگر، محمودرضا خواجه‌نصیری مدیرعامل تامین سرمایه تمدن با اشاره به انتشار اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام به میزان ۵ هزار میلیارد ریال خبر داد و گفت: این میزان اوراق در قالب ۲میلیون قرارداد و در یک مرحله امروز (چهارشنبه) در بورس انرژی ایران عرضه خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه با اعلام این خبر اذعان داشت: این حجم اوراق برای تامین مالی فعالیت‌های دولت توسط وزارت اقتصاد و دارایی عرضه خواهد شد و سازمان برنامه و بودجه به‌عنوان متعهد تامین و تخصیص اعتبار و همچنین شرکت تامین سرمایه تمدن به‌عنوان متعهد خرید در عرضه اولیه و بازارگردان، دیگر ارکان این عرضه خواهند بود. خواجه‌نصیری با اشاره به اینکه قیمت پایه به‌عنوان مبنای محاسبات قیمت اعمال در اختیار فروش تبعی، قیمت اعمال اختیار خرید تبعی و همچنین قیمت خرید بازارگردان در معاملات ثانویه قرار خواهد گرفت، گفت: قیمت اعمال دراختیار خرید تبعی، قیمت دارایی پایه اوراق در عرضه اولیه به علاوه سود معادل 17.1درصد سالانه و قیمت اعمال دراختیار فروش تبعی، قیمت دارایی پایه اوراق در عرضه اولیه به‌علاوه سود معادل ۱۷درصد سالانه است. به گزارش سنا، خواجه‌نصیری در زمینه بازده این اوراق تصریح کرد: در صورتی که قیمت دارایی پایه در سررسید بیشتر از 1.171 ضرب در قیمت دارایی پایه در عرضه اولیه باشد ناشر می‌تواند از اختیار خرید استفاده کرده و نسبت به خرید قرارداد نفت خام اقدام کند که در این صورت بازدهی سالانه اوراق سلف حداکثر 17.1درصد خواهد بود اما در صورتی که قیمت دارایی پایه در سررسید کمتر از 1.17 ضربدر قیمت دارایی پایه در عرضه اولیه باشد سرمایه‌گذاران می‌توانند از اختیار فروش استفاده کرده و در نتیجه بازدهی سالانه اوراق سلف حداقل ۱۷درصد خواهد بود.
سود بین دوره‌ای
به گفته وی مدت قرارداد یک سال از تاریخ شروع عرضه اولیه خواهد بود و دوره عرضه اولیه نیز به مدت ۵ روز کاری از زمان عرضه در تاریخ ۴بهمن ماه ۹۶ خواهد بود. مدیرعامل تامین سرمایه درباره چگونگی پرداخت سود این اوراق گفت: اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام سود بین دوره‌یی ندارد و بازارگردان براساس مدل بازارگردانی تضمین حداقل قیمت، نقدشوندگی اوراق را قبل از سررسید تعهد می‌کند و اوراق سلف را طی دوره معاملاتی با نرخ سود 16.5درصد سالانه به‌صورت روزشمار به‌علاوه قیمت پایه اوراق در عرضه اولیه، بازخرید خواهد کرد.
تنوع ابزارهای تامین مالی بورس
افزون بر این، یک فعال بازار برق نیز گفت: قراردادهای دوجانبه‌یی که اخیرا بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ برق بسته شده، اتفاق مثبتی برای طرفین این قراردادهاست. وی درباره جایگاه بورس انرژی در چرخه صنعت برق گفت: از آنجا که مصرف‌کنندگان بزرگ برق همیشه برق خود را از دولت خریداری می‌کردند، در گام اول به دلیل عدم آشنایی با این بازار و مکانیسم آن نگران بودند چون اطمینان لازم به بخش خصوصی وجود نداشت. محمدرضا اسلامیان افزود: به کمک بورس انرژی و مذاکراتی که با مصرف‌کنندگان بزرگ طی چند نوبت صورت پذیرفت، مقاومت‌ها از بین رفت و تولیدکنندگان متوجه محسنات و ویژگی‌های این شیوه از خرید برق شدند. در بیشتر کشورها بیش از 80درصد برق تولیدی از طریق قراردادهای دوجانبه فروخته می‌شود و اصلا برق تولیدی به بورس انرژی نمی‌رسد. این فعال بازار برق تصریح کرد: برق از این طریق به‌طور مستقیم فروخته می‌شود بنابراین وقتی مصرف‌کننده با نرخ‌های مناسب‌تر برق را خریداری می‌کند، هزینه شرکتش پایین می‌آید و همین امر زمینه رفع نگرانی مصرف‌کنندگان بزرگ برق را ایجاد کرد. وی ادامه داد: علاوه بر محسنات این شیوه معامله برق برای خریداران، تولیدکنندگان به‌دلیل اینکه پیشاپیش از بخشی از میزان فروش خود مطلع هستند و بهای آن را نقدی دریافت می‌کنند از این قراردادها استقبال کردند. اسلامیان با بیان اینکه اگر این روند ادامه پیدا کند چشم‌انداز خوبی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ برق وجود دارد، گفت: کمک وزارت نیرو در این راستا، ایجاد ظرفیت‌های جدید قابل ارائه به بورس انرژی و رفع برخی محدودیت‌ها می‌تواند بسترساز اتفاقات خوبی برای این صنعت باشد.
فضای رقابتی
وی درباره جایگاه بورس در تامین مالی نیروگاه‌ها گفت: بورس ابزارهای متنوعی برای تامین مالی دارد که تمایل به استفاده از آن وجود دارد. وی افزود: تامین مالی از طریق روش‌های دیگر چون اوراق سلف موازی استاندارد یا صندوق‌های پروژه فعلا برای نیروگاه‌ها مقرون به‌صرفه نیست چون قیمت تمام شده آن بالاست بنابراین در حال حاضر یکی از آخرین گزینه‌ها برای تامین مالی نیروگاه‌هاست که باید به کمک بورس انرژی و سازمان بورس راهکارهای برون‌رفت از این شرایط پیدا شود. اسلامیان با بیان اینکه نیروگاه‌ها از وجود یک بورس کالایی در بخش برق استقبال می‌کنند، گفت: بورس انرژی از زمان تولد معاملات بخش انرژی کشور را عهده‌دار شد اما نکته مهم در معاملات برق این است که اقتصاد برق در سطح کلان به‌دلیل آنکه به آن یارانه تعلق می‌گیرد با مشکلات جدی مواجه است.
این فعال بازار برق اظهار داشت: قیمت تمام شده برق تا زمانی که به دست مصرف‌کننده برسد حدود
100 تومان است اما متوسط قیمتی که وزارت نیرو از مصرف‌کنندگان می‌گیرد 30درصد کمتر از این رقم است. بنابراین لازمه اینکه اقتصاد این صنعت درست شود، رسیدن به قیمت‌های واقعی است که آگاهی عموم مردم از جایگاه صنعت برق در زندگی روزمره در این مهم نقش بسیاری دارد. وی ادامه داد: بورس یک فضای رقابتی است. همه نهادهای ناظر در این بازار به‌دنبال این هستند که معاملات در بورس‌ها از شفافیت و رقابت ویژه برخوردار باشند اما از آنجا که بیشترین شرکت‌های خریدار برق، دولتی هستند و بودجه مشخصی برای خرید برق به آنها تزریق می‌شود، قیمت‌ها نیز کم و بیش مشخص و غیررقابتی است.
اسلامیان با بیان اینکه سازمان بورس می‌تواند برای برون‌رفت از این شرایط ساز و کارهای جدیدی را تعیین کند، گفت: همه فعالان صنعت برق از یک بورس رقابتی استقبال می‌کنند چون بورس محیط شفافی است که می‌تواند زمینه کشف نرخ‌های واقعی را پیدا کند. وی در این باره توضیح داد: از آنجا که خریداران برق دولتی هستند و مقدار خریدی که می‌کنند، کنترل شده است و از سوی دیگر در کنار این بازار یک بازار دیگری مثل بازار برق وجود دارد، بورس انرژی نمی‌تواند در حد و اندازه ظرفیت‌هایش بروز و ظهور داشته باشد. این فعال بازار برق تصریح کرد: اگر خریداران دولتی مجبور به تامین کل برق موردنیاز از طریق بورس انرژی می‌شدند یا اگر محدودیت‌های بودجه‌یی وجود نداشته باشد یا در تعیین قیمت نظارت‌های لازم به پیشنهاد‌دهندگان شود، قطعا بورس انرژی به یکی از قوی‌ترین بورس‌های منطقه تبدیل می‌شود.
نهاد ناظر بی‌طرف
وی در ادامه درباره اینکه چرا بازار برق در چنین شرایطی در بورس انرژی معامله می‌شود، گفت: وقتی صنعتی دچار تجدید ساختار می‌شود به عبارتی از دولتی به خصوصی تغییر مسیر می‌دهد معاملات آن در هر بازاری ازجمله بورس انرژی می‌تواند تحت‌الشعاع قرار بگیرد بنابراین در چنین شرایطی به یک ناظر بی‌طرف به نام رگولاتوری نیاز است. وی با بیان اینکه بازار برق نیاز به یک نهاد ناظر بی‌طرف دارد، گفت: از سال‌های گذشته نهادی به‌نام هیات تنظیم بازار برق وجود دارد که قوانین را برای تولیدکنندگان و خریداران تصویب می‌کند که همه آن هیات، دولتی هستند در حالی که 50درصد برق کشور توسط بخش خصوصی تولید می‌شود. بنابراین بخش خصوصی از جایگاه لازم در تدوین قوانین برخوردار نیست و همین امر باعث بی‌انگیزگی در تولیدکنندگان می‌شود.
