بورس تهران پیشتاز بازار‌های مالی

گروه بورس  مسعود کریمی  

سهامداران بورس تهران طی چند هفته اخیر ریسک‌های سیستماتیک سنگینی را اعم از نشست اضطراری شورای امنیت طی هفته گذشته و تصمیم دونالد ترامپ رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا در خصوص برنامه جامع اقدام مشترک متحمل شدند. وجود چنین ریسک‌های سیاسی و اقتصادی در روند معاملاتی بازار سهام تاثیر بسزایی داشت تا جایی که شاخص کل بورس و اوراق بهادار از کانال 98هزارو 152واحدی به سطح حمایتی 95 هزار واحدی بازگشت.

در همین حال با رفع ریسک‌های موجود شاخص کل بازار سهام که در آخرین روز کاری هفته گذشته در رقم 96 هزارو 627 واحدی قرار داشت، توانست طی معاملات روز دوشنبه با افزایش یک هزارو 759 واحدی (معادل 1.8درصد رشد) رقم 97 هزارو 944 واحد را به خود اختصاص دهد و در آستانه 98 هزار واحد قرار بگیرد. در عین حال حدود 4 روز دیگر به پایان مهلت قانونی ارسال گزارش‌های عملکرد 9ماهه شرکت‌ها فرصت باقی مانده است و از طرفی گزارش‌های منتشر شده در بازار سهام نیز دارای چشم‌انداز مثبتی بودند.

بر این اساس پیش‌بینی می‌شود که مابقی گزارش‌ها هم به همین ترتیب در کدال درج شوند. در این بین، افزایش نماگر‌های بورس تهران با رفع ریسک‌های بین‌المللی و منطقه‌یی می‌تواند به نوعی زمینه‌ساز حضور سرمایه‌گذاران خارجی شود اما برای احقاق این مهم باید تمام نهاد‌ها از جمله دولت و مجلس شورای اسلامی گام‌های مهمی از جمله در موضوع یکسان‌سازی بردارند. از همین رو «تعادل» در گفت‌وگو با 3صاحب‌نظر بازار سرمایه به چرایی افزایش نماگر بورس تهران و چگونگی جذب سرمایه‌گذاران خارجی پرداخته است که آن را در ادامه می‌خوانید.

 لزوم ارتقای سیستم‌های تسویه و پایاپای

رضا‌ عیوض‌لو عضو هیات علمی دانشگاه تهران در خصوص دلایل افزایش شاخص بورس تهران در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: متغیر‌های بنیادی بازار حاکی از این است که بازار سهام روند مثبتی خواهد داشت. طی سال‌های 1392 تا 1396صرف سهام (اختلاف بین بازدهی بازار و بازدهی نرخ بدون ریسک) مثبتی را در بازار مشاهده نکردیم.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به کاهش نرخ سود بانکی، افزایش نرخ برابری دلار و بهبود وضعیت سودآوری شرکت‌ها انتظار می‌رود که بازار سهام برای سال 96 بازدهی بالاتری از نرخ بدون ریسک را به خود اختصاص دهد.

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: عملکرد‌های 9 ماهه شرکت‌ها نیز با توجه به گزارش‌های عملکرد ماهانه مثبت ارزیابی می‌شود. از همین رو، در صورتی که شرایط خاصی ایجاد نشود، با توجه به افزایش قیمت نفت خام امکان افزایش شاخص‌های بازار سهام نیز همچنان وجود خواهد داشت، چرا که بخشی از تولید ناخالص داخلی ارتباط مستقیمی با قیمت نفت دارد. این در حالی است که قیمت محصولات برخی شرکت‌‌های بورسی هم متاثر از قیمت نفت است.

رضا‌ عیوض‌لو اذعان داشت: بازار برای اینکه تغییر شیوه اطلاع‌رسانی شرکت‌ها را در خصوص عملکرد آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد نیاز به زمان داشت. این در حالی است که مشاهده می‌شود بازار کم‌کم با شیوه جدید گزارشگری شرکت‌ها خود را وفق می‌دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران در خصوص تاثیر رفع ریسک سیستماتیک در جذب سرمایه‌گذاران خارجی نیز تصریح کرد: یکی از عوامل در جذب سرمایه‌گذار خارجی رفع ریسک سیستماتیک محسوب می‌شود اما عوامل دیگری همانند ضرورت یکسان‌سازی نرخ ارز و چند‌گانه نبودن آن نیز در این امر بسیار مهم ارزیابی می‌شود. این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: نزدیک شدن سیستم‌های تسویه و پایاپای با استاندارد‌های جهانی و بین‌المللی هم در جای خود تاثیر بسزایی در جذب سرمایه‌گذاران خارجی دارد.

رضا‌ عیوض‌لو اظهار داشت: سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در بازار ایران از طریق نهاد‌‌های مالی شناخته شده استفاده می‌کنند. در سال جاری نیز بورس توانست، موضوع مشارکت نهاد‌های بین‌المللی را در نهاد‌های مالی داخلی مرتفع کند. به گونه‌یی که شاهد این موضوع بودیم، نهاد‌های مالی داخلی با نهاد‌‌‌های مالی بین‌المللی ارتباط خوبی را برقرار کردند که این عامل در جای خود می‌تواند در صورت تداوم مشارکت منجر به جذب سرمایه‌گذار شود.

وی افزود: چشم‌انداز بازار سهام برای کوتاه‌مدت و بلندمدت مثبت ارزیابی می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران به سهامداران توصیه کرد: برای سرمایه‌گذاری از خدمات نهاد‌های مالی حرفه‌یی استفاده شود. این در حالی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند از مشاوره و خدمات نهاد‌های مالی تحت نظارت سازمان نیز بهره‌مند شوند.

 زیرساخت‌های اقتصادی همچنان دچار مشکل

افزون بر این، هاشم باروتی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رونق دوباره بورس تهران طی چند روز اخیر در گفت‌وگو با «تعادل» اظهار داشت: کاهش نرخ سود بانکی به 16-15 درصد و نرخ 17درصدی اوراق مشارکت عرضه شده در بورس می‌تواند از عوامل تاثیرگذار در افزایش شاخص بازار سهام محسوب شود.

وی گفت: عمده سهم‌ها همانند معدنی‌، فلزی، پتروشیمی و... «P/E» مناسبی ارائه کردند. از طرفی، رشد قیمتی و امکان سود‌آوری بیشتر این صنایع نسبت به نرخ سود بانکی وجود دارد. بنابراین طبیعی است که نقدینگی به این سمت گرایش پیدا کند.

این تحلیلگر بازار سرمایه اذعان داشت: تقویت بازار سرمایه یکی از سیاست‌هایی است که دولت‌ها برای تامین مالی شرکت‌های بزرگ در نظر می‌گیرند. در این بین، حمایت‌های دولت از بازارسهام به نوعی منجر به حرکت نقدینگی‌ها به سمت شرکت‌های بورسی شده است.

هاشم باروتی عنوان کرد: افزایش نرخ دلار از 3 هزارو 700 تومان به بیش از 4 هزارو 300 تومان در شرکت‌های صادرات محور از جمله پتروشیمی‌ها، ورق فولادی‌ها و معدنی‌ها تاثیر مستقیم دارد و به نوعی باعث رشد چشمگیر شاخص شده است.

این کارشناس بازار سرمایه ابراز داشت: پیش‌بینی می‌شود که روند رو به افزایش بازار سهام تا پایان سال ادامه داشته باشد. از طرفی در صورتی که دولت زمینه‌های اعتماد‌سازی را در بازار سهام بیشتر مهیا کند، جذب سرمایه‌گذار خارجی به نوعی تسهیل شود، قرارداد‌های منعقد شده در صنعت خودرو و سایر صنایع قابلیت اجرایی پیدا کند و معضل بانک‌ها که بر اثر تحریم‌ها ایجاد شده است نیز مرتفع شود می‌توان شاهد بازار بهتری بود.

وی خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌شود که روند بازار سهام تا اسفندماه به صورت مثبت ادامه پیدا کند. این در حالی است که پس از آن ممکن است بازار حدود 3یا 4 ماه وارد فاز استراحت شود و مجددا دوباره استارت رشد بازار زده شود.

این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح کرد: رفع ریسک سیستماتیک زمینه را برای جذب سرمایه‌گذار خارجی ایجاد کرده است اما بورس به تنهایی نمی‌تواند شرایط را برای ورود سرمایه‌گذار خارجی مهیا کند، چرا که زیرساخت‌های اقتصادی همچنان دچار مشکل هستند. در صورتی که دولت گام‌های موثر و مثبتی در این راستا بردارد، می‌توان اذعان داشت که بورس هم می‌تواند نقش اساسی و مهمی را در این مهم ایفا کند، در غیر این صورت با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی خیلی نمی‌توان چشم‌انداز روشنی را برای این موضوع متصور شد.

هاشم باروتی عنوان کرد: در موضوع جذب سرمایه‌گذار خارجی نیاز بر این است که شرکت‌ها شفافیت مالی در حوزه‌هایی اعم از «IFRS»، پولشویی، استاندارد‌‌های حسابداری و حسابرسی داشته باشند. بر این اساس شفافیت مالی به این معنی است که صورت‌های مالی بر اساس استاندارد‌های جهانی و به صورتی قابل اعتنا ارائه شود. همچنین با رفع تنش‌های منطقه‌یی و بین‌المللی می‌توان به آینده جذب سرمایه خارجی امیدوار بود. وی توصیه کرد: سهامداران با نگاه بلندمدت اقدام به خرید سهامی می‌کنند که بتوانند به صورت بنیادی آن را تحلیل کنند.

 در هر افتی خرید کنید

پژمان شعبان‌پور‌فرد مدیر‌عامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی درباره تاثیر رفع ریسک‌های سیاسی و اقتصادی بورس تهران در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: کمرنگ شدن ریسک سیستماتیک بازار سهام به واسطه‌ تایید مجدد تعلیق تحریم‌ها، افزایش نرخ دلار و رشد قیمت نفت در مرز 70 دلار از عوامل افزایش شاخص بورس محسوب می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه درباره جذب سرمایه‌گذاران خارجی نیز عنوان کرد: رفع ریسک‌ها می‌تواند منجر به جذب سرمایه‌گذار خارجی شود. در حال حاضر، ابزار‌ها و نهاد‌هایی برای این مهم در بازار سرمایه کشور طراحی شده است اما به دلیل اینکه در واقعیت ریسک سیستماتیک همچنان باقی مانده است، در شرایط فعلی و در عمل به صورت گسترده این موضوع قابل مشاهده نیست.

پژمان شعبان‌پور‌فرد تصریح کرد: زیرساخت‌ها برای این فرآیند تا حدودی آماده است اما در چنین موضوعی نمی‌توان از قطعیت استفاده کرد، چرا که تاکنون حجم ورود سرمایه‌گذار خارجی قابل ملاحظه نبوده است. به همین دلیل مشخص نیست در صورتی که این ورود با حجم بالایی صورت بگیرد آیا زیرساخت‌های فعلی و موجود توانایی پاسخگویی به چنین ورودی را دارند یا خیر. وی اذعان داشت: بازار سهام برای کوتاه‌مدت و بلندمدت به‌طور قطع روند صعودی را تجربه خواهد کرد.

مدیر‌عامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی توصیه کرد: سهامداران در هر افتی با استفاده از فرصت‌های بازار اقدام به خرید سهام کنند.