در جریان معاملات دومین ماه پاییز امسال حقیقی‌ها 49.2درصد و حقوقی‌ها 50.8درصد سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها فروشنده 50.4درصد و حقوقی‌ها 49.6درصد کل معاملات در بورس بوده‌اند. به گزارش سنا، در جریان معاملات آبان‌ماه پاییز امسال حقیقی‌ها 16هزار و 683میلیارد ریال (49.2درصد) و حقوقی‌ها 17هزار و 233میلیارد ریال (50.8درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 17هزار و 94میلیارد ریال (59.7درصد) و حقوقی‌ها 16هزار و 822میلیارد ریال (49.6درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند.
همچنین در جریان معاملات نخستین ماه پاییز امسال حقیقی‌ها 16هزار و 479میلیارد ریال (54.6درصد) و حقوقی‌ها 13 هزار و 725میلیارد ریال (45.4درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 18هزار و 30 میلیارد ریال (59.7درصد) و حقوقی‌ها 12هزار و 174میلیارد ریال (40.3درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند. در آخرین ماه تابستان امسال حقیقی‌ها 14هزار و 826میلیارد ریال (44درصد) و حقوقی‌ها 18هزار و 838میلیارد ریال (56درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 14هزار و 530میلیارد ریال (43.2درصد) و حقوقی‌ها 19هزار و 133میلیارد ریال (56.8درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند. در مردادماه امسال حقیقی‌ها 17هزار و 872میلیارد ریال (50.2 درصد) و حقوقی‌ها 17هزار و 737میلیارد ریال (49.8 درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 17هزار و 922میلیارد ریال (50.3درصد) و حقوقی‌ها 17هزار و 686میلیارد ریال (49.7درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند. در تیرماه گذشته نیز حقیقی‌ها 14هزار و 177میلیارد ریال (46 درصد) و حقوقی‌ها 16هزار و 675میلیارد ریال (54 درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 13هزار و 461میلیارد ریال (43.6درصد) و حقوقی‌ها 17هزار و 391میلیارد ریال (56.4درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند. در خردادماه امسال حقیقی‌ها 12هزار و 771میلیارد ریال (46.3درصد) و حقوقی‌ها 14هزار و 783 میلیارد ریال (53.7درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 14هزار و 596میلیارد ریال (53درصد) و حقوقی‌ها 12هزار و 958میلیارد ریال (47درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند. در جریان معاملات اردیبهشت ماه نیز حقیقی‌ها 25هزار و 509میلیارد ریال (52.3درصد) و حقوقی‌ها 23هزار و 279 میلیارد ریال (47.7درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 26هزار و 771میلیارد ریال (54.9درصد) و حقوقی‌ها 22هزار و 16میلیارد ریال (45.1درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند. در نخستین ماه امسال نیز حقیقی‌ها 21هزار و 22میلیارد ریال (68.7درصد) و حقوقی‌ها 9هزار و 569میلیارد ریال (31.3درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 20هزار و 562میلیارد ریال (67.2 درصد) و حقوقی‌ها 10هزار و 28میلیارد ریال (32.8درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند. این گزارش می‌افزاید: در 8ماه گذشته نیز حقیقی‌ها 139هزار و 3385میلیارد ریال (51درصد) و حقوقی‌ها 131هزار و 839میلیارد ریال (49درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها 142هزار و 968میلیارد ریال (53درصد) و حقوقی‌ها 128هزار و 210میلیارد ریال (47درصد) سهم و حق تقدم در بورس فروخته‌اند.
بهبود بازار سرمایه با ورود ابزارهای جدید
از سویی سیاوش صبور کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: ابزارهای جدید، نظارت دقیق بر ناشران و قوانین ساده، بهبود شرایط اوراق بهادار و رونق بازار بورس و فرابورس را تضمین می‌کند. وی اظهار داشت: بازار سرمایه ایران طی سال‌های اخیر متحول شده است و از یک بازار تک قطبی (بازار بورس) به چند وجهی تغییر ماهیت داده و ابزارهای گوناگون ارائه شده در آن نیز به سرعت در حال تغییر و تحول است.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به بازار فرابورس ایران که شامل چند بازار الف، ب و ج است، از این بازار به عنوان بازاری نام برد که به تنهایی رقیب قدری برای بازار بورس در جذب سرمایه در سال‌های گذشته بوده است. ضمن اینکه بازارهای جذاب بورس کالا و انرژی نیز در حال رشد و توسعه هستند. وی همچنین از معاملات آتی سکه، اوراق بدهی گوناگون اعم از خزانه تا صکوک و مشارکت، تسهیلات مسکن، انواع محصولات پتروشیمی و فلزی و کشاورزی و حتی مشتقات نفتی و برق به صورت معاملات نقد و فیوچر به همراه آپشن‌های خرید و فروش به عنوان ابزارهای جدیدی نام برد که بازار سرمایه ایران را بیش از پیش متحول کرده‌اند. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: کارمزدهای اخذ شده از معاملات به عنوان عمده درآمد شرکت‌های بورس، فرابورس، انرژی و کالا هستند که هرچه جذابیت سهام و ابزار این بازارهای بیشتر باشد، معاملات بیشتر و در نتیجه کارمزد و درآمد شرکت‌های مذکور افزایش خواهد یافت که این موضوع خود را در قیمت سهام این شرکت‌ها و سود خالص نشان خواهد داد.
به گفته صبور شرکت‌های بورس و فرابورس که در اوراق بهادار فعال هستند، با یکدیگر رقابت نزدیکی دارند اما طی سال‌های اخیر فرابورس از همتای خود سبقت گرفته است. به گزارش تسنیم وی گفت: به عنوان مثال شاید تا چند سال پیش، بازار فرابورس کوچک و محدود بود اما امروزه در بیشتر روزهای معاملاتی حتی ارزش معاملاتی بالاتر از بورس روی تابلو درج می‌کند. این کارشناس بازار سرمایه این توجه و جذابیت را در گام نخست به ابزار متنوع و سهام پذیرش شده در این بازار نسبت داد و افزود: به عبارتی سهامی که در بازار بورس پذیرش شده‌اند عموما شامل شرکت‌های بزرگی هستند که به دلایل گوناگون از جمله شناوری نامتوازن نسبت به نقدینگی بازار، توانایی رشد قیمتی چندانی ندارند. وی ادامه داد: این شناوری ناشی از اعطای مجوزهای افزایش سرمایه بی‌رویه طی سال‌های اخیر است که در شرایط کنونی رمق رشد قیمتی را از سهام گرفته و طبیعی است که توجه سهامداران خرد به سهام بزرگ با شناوری نامتعارف کم خواهد بود.
کاهش تمایل سرمایه‌گذاری
صبور تصریح کرد: نباید فراموش کرد که وجود ابزاری چون حجم مبنا مزید بر علت خواهد شد تا دامنه نوسانات محدود شده و تمایل برای سرمایه‌گذاری در سهام پذیرش شده در بازار بورس کاهش یابد. به گفته صبور، در چنین شرایطی است که شرکت‌های فرابورسی به خصوص در زمان کاهش نقدینگی در بازار از توجهی دوچندان برخوردار خواهند شد و درآمدزایی شرکت بورس افت خواهد کرد. ضمن اینکه تمام این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که هر دو شرکت بورس و فرابورس مدعی شده‌اند کاهش اخیر نرخ کارمزدها اثر قابل توجهی بر بودجه این شرکت‌ها نخواهد داشت. وی اذعان داشت: فارغ از موضوع کاهش نرخ کارمزدها، تعدیلات منفی برای بودجه سال 97 دو شرکت بورس و فرابورس با توجه به روند نزولی سود عملیاتی این شرکت مختل به نظر می‌رسد؛ چرا که سودآوری دو شرکت بورس و فرابورس در 6 ماهه اول سال 96 نسبت به دو دوره 6 ماهه سال 95 از افت قابل توجهی برخوردار بوده است و این کاهش برای بورس اوراق بیش از فرابورس است.
صبور تصریح کرد: این در حالی است که بورس کالا و بورس انرژی روندی با ثبات و صعودی در درآمدزایی گزارش کرده‌اند. وی در خصوص نسبت درآمد و ارزش بازار سهام شرکت‌های 4گانه بازار سرمایه عنوان کرد: ارزش بازار 67میلیارد تومانی بورس انرژی با سود عملیاتی کمتر از یک میلیارد تومانی و سود غیرعملیاتی حدود 9میلیارد تومانی 6ماهه نخست اندکی سازگار نیست اما می‌توان آن را به چشم‌انداز مثبت شرکت نسبت داد. وی ادامه داد: در سوی دیگر بورس کالا با مجموع درآمد 19 میلیارد تومانی در 6 ماهه نخست ارزشی بالغ بر 83 میلیارد تومان در بازار دارد که کاملا منطقی و جذاب به نظر می‌رسد. وی همچنین در خصوص فرابورس نیز گفت: برای فرابورس ارزش‌گذاری 203میلیارد تومانی در نتیجه سود 13میلیارد تومانی در نیمه نخست سال برآورد شده است و اگر این مقایسه با بازار بورس صورت گیرد، خواهیم دید به ازای سود کمتر از 6 میلیارد تومانی نیمه نسخت سال، ارزش بازار سهام شرکت بورس بیش از 465میلیارد تومان است که در مقایسه با فرابورس و دو بازار دیگر جسورانه به نظر می‌رسد.
این کارشناس بازار سرمایه در نهایت این‌گونه نتیجه‌گیری کرد: آنچه ارزش سهام شرکت‌های بورس، فرابورس، کالا و انرژی را می‌تواند دستخوش تغییرات کند، سیاست‌های این مجموعه‌ها برای استفاده از ابزار و جذب نقدینگی در کنار تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری ست. وی ادامه داد: بر این اساس به نظر می‌رسد، بورس کالا و انرژی به شرط آموزش بیشتر در این خصوص، راهی روشن و طولانی پیش‌رو خواهند داشت و احتمالا ابزار جدید، نظارت دقیق بر ناشران و قوانین ساده بتواند شرایط اوراق بهادار و رونق بازار بورس و فرابورس را تضمین کند.
