گروه بورس|
فرابورس ایران امروز میزبان عرضه اسناد خزانه اسلامی با نماد «سخاب5» در بازار ابزارهای نوین مالی خواهد بود. این موضوع بلافاصله پس از دستور مسعود کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت دوازدهم مبنی بر اینکه نباید هیچ اوراقی خارج از بورس و فرابورس منتشر شود و با هماهنگی وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سازمان بورس در حال رقم خوردن است. به گزارش «تعادل»، سخاب نوعی اوراق بدهی به شمار می‌رود که بر اساس آن، دولت برای پرداخت بدهی خود به پیمانکاران به جای پول این اوراق را واگذار می‌کند. از مهرماه 94 و با ورود اسناد خزانه اسلامی به بازار سرمایه از آنجا که دولت تعهدات خود را در سررسید این اوراق به موقع ایفا کرد، شاهد استقبال سرمایه‌گذاران و رونق بازار بدهی بودیم؛ به‌طوری که سهم معاملات بازار تا 20برابر رشد کرد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن بیش از انتظارات و پیش‌بینی‌های قبلی، این بازار خریداران و فروشندگان گسترده‌یی پیدا کرد.
اما در انتهای سال قبل، این اوراق کارکردهای دیگری نیز پیدا کرد و حتی برخی وزارتخانه‌ها برای هزینه‌های جاری خود که غیرقابل بازگشت است، از این ابزار استفاده کردند که این موضوع باعث شد بازار مبادلات اسناد خزانه برای اوراق سخاب خارج از بورس تشکیل شود و مشکلات زیادی را به دلیل تشکیل بازار غیررسمی و معاملات آن در فضای غیرشفاف به وجود آورد. بررسی‌ها نشان می‌دهد، تاکنون دارندگان اوراق سخاب به سبب نیاز به نقدینگی با کسر ۳۰ تا ۵۰ درصد از مبلغ اسمی اوراق، اوراقی را که سررسید آنها چند ماه دیگر است، می‌فروختند.
معامله این اوراق در بازار غیرشفاف خارج از بورس که سود ۳۰ تا ۵۰ درصد را عاید خریداران می‌کرد، با انتقادهایی روبه‌رو شده بود.
بر این اساس پس از حاشیه‌های عرضه این اوراق در خارج از بورس، وزارت امور اقتصادی و دارایی تصمیم گرفت، معاملات ثانویه این اوراق را به بازار سرمایه (فرابورس) منتقل کند.
«شاپور محمدی» رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره حجم اوراق بدهی سخاب در فرابورس به ایرنا گفت: میزان اوراق سخاب حدود ۱۰۰هزار میلیارد ریال است که بخشی از این اوراق در بانک‌ها معامله شده‌اند. وی با یادآوری اینکه بیشتر این اوراق تا ۶ ماه آینده سررسید می‌شود، اضافه کرد: پیش‌بینی ما این است که این اوراق به ایجاد نظم در بازار کمک کرده و نرخ سود را تا حد زیادی متعادل کند. محمدی درباره زمان آغاز معاملات این اوراق بیان کرد: یک هفته دیگر باید این معاملات انجام شود، اکنون کارهای مربوط به بازار سرمایه تمام شده و بانک ملی باید اقدام‌های لازم را انجام دهد.
در همین رابطه امیر هامونی مدیرعامل فرابورس ایران در گفت‌وگو با سنا با تاکید بر اینکه این اتفاق حاصل تلاش جمعی و انجام هماهنگی و برنامه‌ریزی‌های لازم میان وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سازمان بورس بوده است، همزمانی این اتفاق را با دستور کاهش نرخ سود بانکی از سوی شورای پول و اعتبار به عنوان یک سیاست مکمل ذکر کرد که منجر به توسعه و عمق‌بخشی بازار بدهی خواهد شد. مدیرعامل فرابورس ایران ورود دوباره اسناد خزانه اسلامی در نمادهای سخاب 2 تا 7 به بازار سرمایه را نتیجه یک اجماع جمعی از سوی نهادهای تصمیم‌گیر و کارشناسان و فعالان بازار سرمایه برای مدیریت بازار غیررسمی این اوراق به دلیل معاملات غیرشفاف و نرخ‌های سودهای نجومی آن ذکر کرد و ادامه داد: فرابورس ایران سخاب 2 تا 7 را پذیرش کرده است و دلیل عرضه اولیه «سخاب5» پیش از سایر اوراق، این بود که اطلاعات آن برای سپرده کردن آماده‌تر از بقیه بود.
به گفته هامونی، هفته آینده شاهد آگهی عرضه برخی دیگر از نمادهای سخاب به محض سپرده‌گذاری حجم بیشتری از این اوراق خواهیم بود. بر این اساس، اسناد خزانه اسلامی با نماد «سخاب5» در تاریخ 28 اسفندماه 95 انتشار یافته است و در تاریخ 24 بهمن‌ماه 96 نیز سررسید می‌شود که در هنگام سررسید قیمت هر ورقه یک میلیون ریال خواهد بود. تعداد کل این اوراق اسناد خزانه اسلامی در نماد «سخاب5» تعداد 7میلیون و 20هزار ورقه است که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است. از سویی مطابق با اطلاعیه منتشر شده در خصوص این اوراق تمام اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند با در اختیار داشتن کد معاملاتی فعال در سیستم شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، اسناد خزانه اسلامی خریداری کنند که حداقل حجم هر سفارش نیز یک ورقه در نظر گرفته شده است.
حال با توجه به اینکه مسوولان بازار سرمایه پیش از این با عرضه اوراق سخاب از طریق بورس مخالفت کرده بودند، این اوراق از طریق شبکه بانکی به فروش می‌رسید. بر این اساس، دارنده این اوراق پس از یافتن مشتری در شعب بانک ملی اقدام به انتقال این اوراق می‌کرد.
به نظر کارشناسان سود بیش از ۳۰درصدی برای اوراق با درآمد ثابت و بدون ریسک، فعالیت را برای بازارهای دارای ریسک مانند سهام و مسکن دشوار می‌کند. پس از آنکه «مسعود کرباسیان» وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت دوازدهم در مراسم تودیع و معارفه عرضه و انتشار این اوراق خارج از بازار سرمایه را ممنوع اعلام کرد، مسوولان بازار سرمایه از آمادگی فرابورس برای انجام این معاملات در کوتاه‌ترین زمان ممکن خبر دادند.
