گروه بنگاه‌ها|
دولت تدبیر و امید در شرایطی ابعاد مختلف طرح اشتغال فراگیر روستایی را در دستور کار قرار داد که بر اساس آمار سرشماری سال 95، 30 هزار روستای کشور فاقد سکنه بودند که این یعنی 30 هزار منبع مولد پویا از چرخه اقتصاد کشور حذف شده بود و هزاران نفر نیروی کار و تولید راهی شهرهایی شده بودند که همین مهاجرت دامنه وسیعی از مشکلات و آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی، معیشتی و...را در شهرها و کلان‌شهرها ایجاد می‌کرد.
در یک چنین شرایطی بود که در اردیبهشت ماه 96 «برنامه اشتغال فراگیر روستایی» با هدف افزایش جمعیت شاغل کشور در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی تصویب شد. طرحی که تلاش می‌کند تا سهم افزونتری را در اشتغالزایی روستایی و غیر روستایی کسب و بستر مناسب برای رشد اشتغال در کشور را فراهم کند. همچنین «قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی» در سی و یکم مردادماه ۱۳۹۶ در مجلس تصویب و ۱۴ روز بعد ابلاغ شد. براساس این قانون سهم تمام بخش‌های از ابتدا برای هر استان مشخص شده است. برای نمونه سهم بخش کشاورزی ۴۵ درصد، بخش گردشگری و صنایع دستی ۱۵ درصد و صنایع کوچک ۱۰ درصد پیش‌بینی شده که شامل استارتاپ‌ها نیز است. بعد از عملیاتی شدن این طرح «محمد شریعتمداری» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی یازدهم آبان ماه امسال در مراسم امضای قرارداد عاملیت بند الف تبصره ۱۸ بانک توسعه تعاون و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت که سهم اشتغال روستایی و شهرهای زیر ۱۰ هزار نفر از سه درصد سال‌های قبل اکنون به ۲۳ درصد رسیده است.بلافاصله پس از اجرایی شدن طرح اعلام شد رسته‌های اولویت‌دار شغلی در تمام استان‌های کشور برای ثبت نام سرمایه‌گذاران و کارفرینان و استفاده از تسهیلات ارزان قیمت صندوق توسعه ملی می‌توانند از ویژگی‌های این طرح استفاده کنند. .با گذشت بیش از 2سال از عملیاتی شدن این طرح، مدیر سرمایه‌گذاری پروژه اشتغال فراگیر روستایی در تشریح آخرین امار برآمده از این طرح می‌گوید: تاکنون ۱۰ هزار و ۱۴۰ میلیارد تومان اعتبار که معادن ۸۱ درصد اعتبار اشتغال روستایی است، برای طرح‌های اشتغال روستایی و عشایری پرداخت و از محل این پرداخت‌ها بیش از ۲۵۰ هزار شغل ایجاد شده است.
روند اجرایی طرح
مدیر سرمایه‌گذاری پروژه اشتغال فراگیر روستایی روز پنجشنبه درباره روند اجرای این طرح گفت: اعتبار پیش‌بینی شده برای این طرح ۱۳ هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان بود که تاکنون در چهار فاز (۲۶ دی ماه ۱۳۹۶، ۱۲ اردیبهشت ۹۷، ۲۶ دی ماه ۹۷ و یکم اسفند ۹۷) مبلغ ۱۰ هزار و ۱۴۰ میلیارد تومان پرداخت شده است.
«رامین اسدی» اظهارداشت: با توجه به اعتبار پرداخت شده بیش از ۲۵۰ هزار شغل ایجاد شده البته برخی از اعتبارات اختصاص یافته به طرح‌ها در حال ساخت و ساز هستند و با توجه به روند زمانی طولانی برای اتمام کار و ورود طرح به مرحله بهره‌برداری پیش‌بینی ما این است که این رقم افزایش یابد.
وی افزود: در حال حاضر بیش از ۱۸ هزار میلیارد تومان طرح در سیستم بانکی در مرحله تکمیل پرونده هستند و این موضوع مربوط به بانک و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیستند بلکه باید افراد مدارک لازم و وثیقه‌های تعیین شده را ارایه دهند.
اسدی درباره تامین اهداف پیش‌بینی شده در این طرح گفت: ایجاد اشتغال جدید در مناطق روستایی و عشایری از جمله اهداف این طرح بود که تاکنون به درستی محقق شده است و در برخی مشاغل که پیش‌بینی می‌شد با ارایه تسهیلات سه تا چهار نفر مشغول شوند در مواردی برای بیش از ۱۰ تا ۱۵ نفر شغل ایجاد شده است.وی با انتقاد از سیستم بانکی موجود در کشور گفت: با توجه به مشکل نقدینگی و ضعف در بدنه سیستمی بانکی اجرای طرح‌ها با سرعت پایینی انجام می‌شود.مدیر سرمایه‌گذاری پروژه اشتغال فراگیر روستایی پیشنهاد داد: بانک‌ها می‌توانند در طرح‌هایی که توجیه اقتصادی دارند و سودآور هستند شریک شوند و نرخ بازپرداخت تسهیلات را به صفر برسانند و در این صورت زمان اجرای این طرح‌ها نیز روند سریع‌تری خواهد داشت.اما برای رصد دستاوردهای این طرح در استان‌های گوناگون بد نیست نگاهی به آخرین اعداد و ارقام طرح اشتغال روستایی در برخی استان‌ها بیندازیم.
پرداخت ۳۰۵ میلیارد تومان تسهیلات ارزان‌قیمت اشتغال روستایی در لرستان
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان گفت: ۳۰۵میلیارد تومان تسهیلات ارزان‌قیمت اشتغال روستایی و مشاغل خانگی در استان لرستان پرداخت شد.علی آشتاب در جمع خبرنگاران این شهرستان به حمایت اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان از مشاغل خانگی اشاره کرد و اظهار داشت: به‌دلیل ارزانی، ریسک کم و نیاز به سرمایه نسبتاً کم مشاغل خانگی دو سال گذشته عمده تمرکز استان روی حمایت از این مشاغل و به‌ویژه اشتغال روستایی بوده است.
وی با بیان اینکه در 96 با صدور 1971 مجوز ایجاد مشاغل خانگی، چهار میلیارد و 700 میلیون تومان وام به متقاضیان پرداخت و 924 فرصت شغلی ایجاد شد افزود: سال گذشته نیز با سرمایه‌گذاری 19 میلیارد تومان در این زمینه سه هزار و 329 مورد شغل ایجاد شد.مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان عنوان کرد: از دو سال گذشته تاکنون هزار و 150 طرح با اشتغال چهار هزار و 951 نفر برای دریافت وام روستایی به بانک مراجعه کرده و قرارداد بسته‌اند که تاکنون 212 میلیارد تومان به این متقاضیان پرداخت شده است.
وی گفت: طی دو سال گذشته 305 میلیارد تومان تسهیلات ارزان‌قیمت اشتغال روستایی و مشاغل خانگی در استان لرستان پرداخت شد.
زیر پوست کسب و کار روستایی
مجید برزگر کارآفرین 39ساله و اهل روستای حسین‌آباد شال استان قزوین است. او پدر 3 فرزند بوده و به‌رغم تمام کم و کاستی‌ها و کمبود امکانات در روستا به دامداری مشغول است و از زندگی کنار خانواده‌اش احساس رضایت می‌کند. در این شغل همسر و فرزندش او را همراهی می‌کنند. وی با دریافت 80 میلیون تومان تسهیلات از بانک و پرداخت آن به مرکز اقتصاد مقاومتی حامی به عنوان ضمانت، 15 گوساله دریافت کرده است. مجید 15 گوساله را در حیاط بزرگ منزل خود نگهداری می‌کند.
مجید می‌گوید: به شغل دامداری علاقه زیادی داشتم و در روستا هم باتوجه به وجود پتانسیل و ظرفیت دامپروری از اینکه سرمایه‌ای برای خرید گوساله نداشتم ناراحت بودم. مکان مناسبی برای دامپروری داشتم زیرا حیاط خانه ما بسیار بزرگ بود و مجوز دامداری را نیز از قبل دریافت کرده بودم، اما سرمایه‌ای برای پرورش دام سنگین نداشتم و وامی هم به این نام نتوانستم فراهم کنم تا اینکه به‌لطف خدا و حمایت مرکز اقتصاد مقاومتی حامی توانستم 15 عدد گوساله پرواری را از این مرکز دریافت کنم و از این شرایط کاری بسیار راضی هستم.
وی ادامه داد: 8 ماه پیش که این گوساله‌ها را تحویل گرفتم وزنشان به‌طور میانگین 18 کیلوگرم بود، اما الآن با گذشت 8 ماه از نگهداری این گوساله‌ها وزن آنها به‌طور میانگین به 50 کیلوگرم رسیده است، به‌عبارت دیگر هر گوساله میانگین حدود 30 کیلوگرم افزایش وزن داشته است که با یک حساب سرانگشتی با احتساب قیمت هر کیلو گوشت گوساله در ابتدای پروار (34 هزار تومان) و هزینه خوراک، سود خالص هر گوساله حدود 6 میلیون تومان برای دامدار خواهد شد.
مجید معتقد است؛ اگر طرح‌های اقتصاد مقاومتی و اشتغالزایی نبود تعداد زیادی از خانواده‌های روستایی که او در آن زندگی می‌کند، بیکار بودند. به‌گفته وی؛ در روستای آنها تعداد زیادی خانواده علاقه‌مند به دامداری از این طرح استفاده و برای خود اشتغالزایی کرده‌اند.
او با انتقاد از سخت‌گیری‌های پرداخت وام به روستاییان، گفت: بسیاری از جوانان روستایی انگیزه بسیار بالایی دارند و توانایی کارآفرینی و اشتغالزایی نیز در آنها دیده می‌شود، اما بسیاری از آنها توان گرفتن وام را ندارند چراکه بانک‌ها شرایط سختی برای ضمانت و پرداخت وام دارند.
سختگیری بانک‌ها درحالی است که برای رشد، تولید و ایجاد رونق تولید باید موانع تولید را کم کرد. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته امکانات اولیه و زیرساختی برای تولیدکننده فراهم است و وام‌های کم‌بهره به تولیدکنندگان تعلق می‌گیرد درصورتی که در ایران این موضوع کمتر دیده می‌شود.
مجید با تأکید بر اینکه در روستاها ظرفیت و پتانسیل خوبی برای اشتغالزایی وجود دارد، گفت: من متعجبم از جوانانی که می‌گویند کار نیست. بیشتر جوانان منتظر کار اداری هستند اما این تفکر سخت اشتباه است چراکه کار و اشتغال فقط پشت‌میزنشینی و دریافت حقوق ماهیانه نیست، جوانان ما با تحمل کمی سختی و اتکا به ظرفیت‌ها و داشته‌های خود می‌توانند منبع درآمد خانواده باشند. جوانان ما جوان‌های بسیار خوبی هستند تنها باید به آنها راه‌های اشتغالزایی و کارآفرینی در روستاها را آموزش داد تا برای کار به شهرها مهاجرت نکنند.
