گروه بنگاه‌ها|
چرا با وجود کاهش قیمت ارز، قیمت‌های کالاهای مصرفی روند کاهشی به خود نمی‌گیرد؟
در شرایطی که قیمت ارز چند ماهی است که ثبات نسبی را تجربه می‌کند اما باز هم بسیاری از کالاها با قیمت زمانی به فروش می‌رسند که دلار به کانال ۱۹ هزار تومان رسیده بود. وضعیتی که باعث اعتراض بسیاری از مصرف‌کنندگان شده و پرسش‌های فراوانی را در این زمینه ایجاد کرده است؛ پاسخ دولتمردان به این ابهامات در تئوری چسبندگی قیمت‌ها و صبر بیشتر خلاصه شد. چهره‌های اقتصادی دولت با تشریح این واقعیت که قیمت‌ها به دلیل خاصیت چسبندگی در برابر نوسانات کاهشی مقاومت بیشتری می‌کنند ایجاد تعادل در بازار مصرفی کشورمان را منوط به زمان بیشتری کردند.
علیرضا مناقبی، عضو هیات‌مدیره مجمع واردکنندگان ایران در این باره می‌گوید: «نمی‌شود تمام اقتصاد را با دریچه نرخ ارز نگاه کرد. نمی‌شود گفت که یک روز دلار ۱۹ هزار تومان شد، همه گران کردند و حالا دیگر قیمت‌ها پایین نمی‌آید. البته بخشی از این حرف‌ها هم غلو است. باید ببینیم که زنجیره اقتصادی چطور می‌گردد. از همه‌چیز مهم‌تر، مساله ریسک و ثبات است. وقتی که ثبات در سیستم اقتصادی نباشد، هزینه ریسک را بالا می‌بریم.» او ادامه می‌دهد: «اقتصاد زمانی می‌تواند پویا باشد که ثبات نسبی در کار باشد. وقتی این ثبات وجود ندارد، این اتفاقات خیلی دور از انتظار نیست. قیمت ارز خارجی در کشور ما ارز اقتصادی نیست، ارز سیاسی است. با گفتار سیاسی قیمت ارز ما جابه‌جا می‌شود. اما دیگر هزینه‌های اقتصادی تغییری نمی‌کند.»
بررسی میدانی نشان می‌دهد که بعضی از کالاهای غیرضروری طی یک سال گذشته اصلا واردات نداشته‌اند و فروشندگان جنس‌های انبار شده از یکی، دو سال پیش‌شان را می‌فروشند. اما قیمت‌های آنها حتی بالاتر از اوج قیمتی است که دلار طی یک سال گذشته به آنها رسیده است.
به عبارتی دیگر، برخی کالاهایی که با دلار کمتر از ۴هزار تومان وارد شده‌اند، حالا با دلار بیشتر از ۲۰ هزار تومان فروخته می‌شوند. مناقبی در این باره می‌گوید: «اگر کالا برای الان باشد، واردکننده از مسیر درست و قانونی نمی‌تواند وارد کند وهزینه‌هایش بالا می‌رود. اگر هم مال گذشته باشد، باید دقت داشته باشید که پول موجود زنده است. اگر دو سال پیش کالایی را وارد کرده باشند، نمی‌شود که با همان قیمت دو سال پیش بفروشند. طرف می‌داند که رگ حیاتش بسته به همین جنسی است که دارد. پس می‌خواهد که خودش را حفظ کند.»
واقعیت قیمت‌ها
در همین خصوص آلبرت بغزیان در این باره در صفحه‌اش در شبکه‌های اجتماعی می‌نویسد: «وقتی که نرخ ارز بالا رفت قیمت کالاها افزایش پیدا کرد. اما حالا چیزی که شاهد آن هستیم این است که با کاهش نرخ ارز قیمت‌ها کاهش نیافته است. حتی بعضی از کالاها دوباره افزایش قیمت هم پیدا کرده‌اند.»
او افزود: «در واقع چند ماه اخیر ارز تبدیل به بهانه‌ای برای افزایش قیمت‌ها شده بود. این مساله هم در مورد کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم صدق می‌کند و هم در مورد کالاهای خارجی. در حال حاضر تغییر محسوسی در نرخ کالاهای اساسی دیده نمی‌شود. قیمت کالاهای خارجی هم کاهش پیدا نکرده است حتی با ممنوع شدن واردات و تحریم‌ها، با وجود اینکه از نرخ ارز کاسته شده، اما به دلیل کمبود کالاهای خارجی قیمت آنها کم نشده است.» این تحلیلگر مسائل اقتصادی افزود: «از سوی دیگر به نظر می‌رسد صاحبان کالا و فروشندگان کاهش نرخ ارز را موقتی می‌دانند و تصور می‌کنند این اقداماتی مقطعی از سوی بانک مرکزی باعث شده که ارز ارزان‌تر شود؛ بنابراین توصیه ما این است که بانک مرکزی باید سیاست کنونی برای کاهش نرخ ارز را ادامه دهد چرا که اگر این روند مخدوش شود سریعا اثر خود را خواهد گذاشت و آن زمان برداشت‌های کنونی درباره اینکه کاهش نرخ ارز موقتی است درست از آب در خواهد آمد.» بغزیان گفت: «فعلا بانک مرکزی عزمش را جزم کرده که بازار ارز را کنترل کند در واقع نقشی که ماه‌ها پیش باید ایفا می‌کرد را تازه در حال اجرا کردن است. در حال حاضر هماهنگی بانک مرکزی با وزارت اقتصادی بسیار بهتر از گذشته است که این رویه باید ادامه یابد.»
این استاد دانشگاه معتقد است: «قیمت ارز باید در زمانی طولانی تثبیت شود و بعد انتظار کاهش قیمت کالاها را داشت. از طرف دیگر باید دولت به نحوه عرضه و قیمت کالاهایی که عرضه می‌شود نظارت مستمری وجود داشته باشد تا با کاسته شدن از نرخ ارز قیمت کالاهای متاثر از نرخ ارز نیز به همان نسبت کاهش یابد.»
