مهدی علی‌پور
عضو اتاق
بازرگانی ایران
مجلس دهم در مصوبه‌ای بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی را به حذف سود و جریمه مضاعف از بدهی تسهیلات گیرندگان ملزم کرد. سقف مجاز برای برخورداری از مزایای این ماده واحده برای هر شخص حقوقی و حقیقی در کل شبکه بانکی به ترتیب ۲۰ میلیارد ریال و ۵ میلیارد ریال خواهد بود. واقعیت آن است که سقف در نظر گرفته شده برای حذف جرایم دیرکرد تسهیلات بانکی، واحدهای تولیدی بزرگ را از حمایت مدنظر محروم می‌کند اما این طرح می‌تواند برای واحدهای کوچک اهمیت زیادی داشته باشد.
وقتی برای حذف جرایم و سودهای مضاعف سقف دومیلیارد تومانی برای اشخاص حقوقی در نظر گرفته می‌شود، عملا بخش قابل توجهی از شرکت‌ها و واحدهای تولیدی بزرگ از حوزه عملکرد این طرح خارج می‌شوند.
وقتی یک شرکت پیمانکار یا تولیدکننده برای ورود به طرحی مناقصه‌ای ۱۰ میلیارد تومانی به بالا را می‌برد، قطعا حجم آورده مالی یا تسهیلاتی که دریافت کرده، بالاتر از دو میلیارد تومان است و از این‌رو نمی‌توان انتظار داشت مصوبه جدید شامل حال آنها شود. هدف این مصوبه کمک به واحدهای تولیدی کوچک خواهد بود و آمارها نشان می‌دهد بخش زیادی از فعالیت‌های اقتصادی ایران در سال‌های گذشته به وسیله شرکت‌های کوچک و متوسط اتفاق افتاده و از این رو مصوبه جدید مجلس می‌تواند برای آنها کمک حال باشد. هرچند اقتصاد ما با مسائلی بسیار جدی رو‌به‌روست اما صرف این مصوبه می‌تواند امیدوارکننده باشد. در پاسخ به این ابهام که سود مضاعف بانک‌ها چه فشاری به صنایع و فعالان اقتصادی وارد می‌کند؟ مساله‌ای که در نگاه نخست باید به آن توجه داشت این است که بانک‌های ایران سودی از مشتریان می‌گیرند که در بسیاری از نقاط جهان نمی‌توان شبیه به آن را یافت. در کشورهای حاشیه خلیج فارس سود تسهیلات بین یک تا سه درصد است اما در ایران رقم‌ها از ۲۰ درصد نیز عبور می‌کند. وقتی در بازپرداخت تسهیلات تاخیر به وجود می‌آید، بانک از سود قبلی نیز سود می‌گیرد و به این ترتیب بسیاری از شرکت‌ها برای ادامه فعالیت به تنگناهای جدی دچار می‌شوند. از این رو می‌توان این امید را داشت که مصوبه جدید مجلس بتواند لااقل بخشی از این فشارها را کاهش دهد.
پس از مدیریت فشارهایی که بانک‌ها به فعالان اقتصادی وارد می‌کنند، می‌توان فکری نیز به حال فشارهای بیمه یا مالیاتی کرد. در شرایط سخت اقتصادی که امید کشور به صادرکنندگان غیرنفتی است، حمایت از صادرکنندگان اهمیت جدی دارد تا لااقل در شرایط تحریم، فشارهای داخلی کاهش یابد.
