برای تشکیل یک شرکت تعاونی/ اتحادیه تعاونی، متقاضیان تشکیل می‌بایست حسب محل سکونت به یکی از «واحدهای مشاوره و تشکیل تعاونیها» و واحد انتشارات وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی (ادارات کل استان / اداره شهرستان) مراجعه و با دریافت مدارک تشکیل تعاونی ِمورد نظر، اطلاعات خود را پیرامون روش تشکیل تعاونی ارتقاء، وسپس به ترتیب مراحل شانزدهگانه زیر را طی کنند:
مقدمه تأسیس شرکت تعاونی
برای تشکیل یک شرکت تعاونی/ اتحادیه تعاونی، متقاضیان تشکیل می‌بایست حسب محل سکونت به یکی از «واحدهای مشاوره و تشکیل تعاونیها» و واحد انتشارات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (ادارات کل استان / اداره شهرستان) مراجعه و با دریافت مدارک تشکیل تعاونی ِمورد نظر، اطلاعات خود را پیرامون روش تشکیل تعاونی ارتقاء، وسپس به ترتیب مراحل شانزده گانه زیر را طی کنند:
مرحله نخست: تعیین هیات موسس
در مرحله نخست، متقاضیان درباره فلسفه وجودی و اهداف تشکیل شرکت تعاونی/ اتحادیه تعاونی، موضوع فعالیت تعاونی، بحث و تبادل نظرمی کنند . در این جلسه متقاضیان از میان خود، سه نفر را به عنوان هیات موسس برای انجام وظایف ذیل انتخاب می‌کنند:
۱-تهیه و پیشنهاد اساسنامه شرکت تعاونی/ اتحادیه تعاونی طبق قانون و مقررات
۲-تهیه طرح پیشنهادی تشکیل شرکت تعاونی/ اتحادیه تعاونی
۳- دعوت به عضویت افراد/ تعاونی‌های واجد شرایط
۴ -تشکیل اولین مجمع عمومی عادی شرکت تعاونی/ اتحادیه تعاونی جهت طرح و تصویب اساسنامه و تعیین هیات‌مدیره و بازرس/ بازرسان/ هیات بازرسی .
مرحله دوم: تهیه کلیات طرح پیشنهادی تشکیل تعاونی
در این مرحله هیات موسس با مطالعات لازم و توجه به اهداف متقاضیان تشکیل تعاونی و مشاوره با کارشناسان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (اداره کلاستان / اداره شهرستان) حسب مورد و استفاده از آرشیو طرح‌ها در کتابخانه آنها، نسبت به تهیه طرح پیشنهادی شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی درشرف تشکیل اقدام می‌کند . در این طرح ضرورت تأسیس تعاونی و ارایه دلایل توجیهی مبنی بر تناسب هدف‌های تشکیل تعاونی با هدف‌ها و برنامه‌های مصوب جمهوری اسلامی ایران با ذکر میزان سرمایه ثابت و در گردش مورد نیاز طرح، تعداد و مشخصات داوطلبان، قید میزان سهم لازم‌التأدیه هر عضو، سوابق و مهارت‌های آنان در رشته فعالیت موردنظر، نام شعبه بانک توسعه تعاون برای افتتاح حساب‌های تعاونی را ذکر می‌کند.
مرحله سوم: معرفی نماینده تام‌الاختیارتعاونی
درمرحله سوم با توجه به فرم شماره (۱) دستورالعمل تشکیل تعاونیها، هیات موسس ضمن معرفی یک نفر ازمیان خود به عنوان نماینده تام‌الاختیار به منظور ارایه کلیات طرح پیشنهادی شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی ودریافت سایر مدارک ذیربط و انجام هماهنگی‌های لازم حسب مورد با «واحد مشاوره و تشکیل تعاونیها» وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (ادارات کل استان / اداره شهرستان) اقدام می‌کند .
مرحله چهارم: دریافت موافقتنامه تشکیل تعاونی
با تأیید کلیات طرح پیشنهادی شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی، در این مرحله (فرم شماره ۲ دستورالعمل تشکیل تعاونی ها) تحت عنوان موافقتنامه تشکیل تعاونی از سوی «واحد مشاوره و تشکیل تعاونیها» صادر می‌شود . در این موافقتنامه به هیات موسس مهلت داده می‌شود تا طبق دستورالعمل مذکور نسبت به انجام مراحل و تشریفات قانونی تشکیل تعاونی حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاریخ صدور موافقتنامه اقدام و مدارک لازم را جهت بررسی و تأیید و صدور مجوز ثبت به این اداره ارایه کند .
مرحله پنجم: دریافت مجوز فعالیت تعاونی
در مرحله پنجم هیات موسس موظف است در صورت نیاز به مجوز فعالیت از دستگاه ذیربط (مثل مجوز فعالیت از بانک مرکزی برای شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی اعتبار) نسبت به دریافت مجوز فعالیت اشاره شده در موضوع کلیات طرح پیشنهادی ارایه شده به «واحد مشاوره و تشکیل تعاونیها» وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (ادارات کل استان / اداره شهرستان) از مرجع یا مراجع ذیربط به نام اعضای هیات موسس تعاونی در شرف تأسیس اقدام کنند .
مرحله ششم: تدوین اساسنامه پیشنهادی تعاونی
در مرحله ششم هیات موسس موظف است به استناد بند (ب) ماده ۴ دستورالعمل تشکیل تعاونیها با استفاده از نمونه اساسنامه‌های تدوینی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نسبت به تدوین اساسنامه با موضوع فعالیت مورد نظر ِمتقاضیان تشکیل تعاونی، اقدام کند . به موجب ماده ۵ قانون بخش تعاونی در اساسنامه باید نکات زیرلحاظ شود: نام با قید کلمه تعاونی، هدف، موضوع، نوع، حوزه عملیات، مدت، مرکز اصلی عملیات و نشانی، میزان سرمایه، مقررات مربوط به عضو، ارکان، مقررات مالی و کار، انحلال و تصفیه.
مرحله هفتم: افتتاح حساب تعاونی دریکی از شعب بانک توسعه تعاون
در این مرحله هیات موسس موظف است به موجب بند (ج) ماده ۴ دستورالعمل تشکیل تعاونیها، نسبت به افتتاح حساب به نام «شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی در شرف تأسیس» در یکی از شعب بانک توسعه تعاون محل تشکیل تعاونی اقدام کند .
مرحله هشتم: انتشارآگهی دعوت از داوطلبان عضویت تعاونی
در این مرحله، با توجه به بند (د) ماده ۴ دستورالعمل تشکیل تعاونیها هیات موسس از افراد داوطلب واجد شرایط عضویت، ضمن اعلام خلاصه‌ای از کلیات طرح و اساسنامه پیشنهادی تعاونی، شرایط عضویت و مهلت پذیرش تقاضای عضویت، شماره و مشخصات حساب افتتاح شده و مبلغ لازم التأدیه هر یک از داوطلبان عضویت و ذکر نحوه صدور آگهی‌های بعدی تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی تعاونی دعوت بعمل می‌آورد.کلیک کنید بررسی صدور رای غیابی و نحوه فرجام خواهی در کارگروه مرکز داوری اتاق تعاون
هـ- بررسی شرایط داوطلبان و پذیرش واجدین شرایط عضویت و دریافت گواهی واریز وجه لازم التأدیه سهام آنها و صدور برگ اجازه ورود به جلسه اولین مجمع عمومی عادی تعاونی.
و- ارزیابی آورده‌های غیر نقدی داوطلبان عضویت که متناسب و مورد نیاز طرح باشد، توسط کارشناس رسمی دادگستری و با انجام تشریفات قانونی لازم.
مرحله نهم: انتشارآگهی دعوت اولین مجمع عمومی عادی تعاونی
آگهی دعوت اولین مجمع عمومی عادی شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی (طبق فرم شماره ۳) توسط هیات موسس با رعایت فاصله زمانی حداقل ۱۵ روز از تاریخ انتشار آگهی دعوت تا تاریخ تشکیل مجمع عمومی منتشر می‌شود . هیات موسس تعاونی موظف است به منظور حضور ناظر وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی (اداره کل استان‌ها / اداره شهرستان) یک نسخه از آگهی دعوت اولین جلسه مجمع عمومی عادی را ارسال کند .
مرحله دهم: ثبت نام داوطلبان عضویت در هیات‌مدیره و بازرسان تعاونی
هیات موسس شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی موظف است (با توجه به دستورالعمل نحوه نظارت بر انتخابات تعاونیها و اتاقهای تعاون مصوب انجمن نظارت بر انتخاب تعاونیها) به منظور ثبت نام داوطلبان تصدی سمتهای هیات‌مدیره و بازرسی (و متعاقب آن مدیرعامل) و بررسی شرایط احراز کسانی که ظرف مهلت مقرر، مدارک خود را تحویل داده‌اند. اقدام کند .
مرحله یازدهم: معرفی داوطلبان عضویت در هیات‌مدیره و بازرسان تعاونی به دوره‌های آموزشی
هیات موسس و اعضای هیات‌مدیره و بازرسی و مدیرعامل شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی می‌بایستی حسب وظایف خود در دوره‌های آموزشی پیش بینی شده وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی (اداره کل استان‌ها / اداره شهرستان) شرکت کنند .
مرحله دوازدهم: برگزاری اولین مجمع عمومی عادی تعاونی
هیات موسس موظف است، نسبت به برگزاری اولین جلسه مجمع عمومی عادی (طبق فرم شماره ۴) و انتخاب هیات رییسه مجمع (رییس، منشی، و دو ناظر)، اخذ ورقه ورود به جلسه مجمع از داوطلبان وثبت نام و تنظیم فهرست اسامی حاضرین در جلسه، همراه با امضای آنان اقدام کند .
مرحله سیزدهم: تنظیم صورت جلسه اولین هیات‌مدیره تعاونی
اولین هیات‌مدیره شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی در اولین جلسه خود (طبق فرم شماره ۶) رییس، نایب‌رییس، منشی، مدیرعامل و صاحبان امضای مجاز را انتخاب و به یکی از اعضای هیات‌مدیره یا مدیرعامل با حق توکیل به غیر وکالت می‌دهد تا تشریفات قانونی ثبت تعاونی را انجام دهد. شایان ذکر است، مدیرعامل باید حائز شرایط ماده ۳۸ قانون بخش تعاونی باشد و مدارک موضوع بند ۶ این دستورالعمل را تحویل هیات‌مدیره کند .
مرحله چهاردهم: تهیه اسامی هیات‌مدیره و بازرسان و کلیه اعضای تعاونی
نماینده هیات‌مدیره موظف است به منظور تکمیل پرونده تعاونی، فهرست اسامی و مشخصات اعضای هیات‌مدیره، مدیرعامل، بازرس یا بازرسان و کلیه اعضاء تعاونی، نسبت به تکمیل فرم شماره ۷ دستورالعمل تشکیل تعاونی تنظیم و به همراه سایر مدارک به وزارت (اداره کل استان / اداره شهرستان) تحویل کند.
مرحله پانزدهم: ارسال مدارک تشکیل تعاونی به وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی (اداره کل استان / شهرستان) برای صدور نامه یا مجوزیا تأییدیه ثبتی به اداره ثبت شرکت‌ها:
اولین هیات‌مدیره شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی در شرف تأسیس در اجرای ماده ۵۰ قانون بخش تعاونی، مکلفند با رعایت این قانون پس از تهیه کلیات طرح پیشنهادی و تصویب آن به کیفیتی که در ایین نامه اجرایی مشخص شده باید مدارک زیر را برای تشکیل و ثبت به وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی (اداره کل استان / اداره شهرستان) ارایه دهند:
۱-صورت جلسه تشکیل اولین مجمع عمومی عادی (مجمع موسس) و اسامی اعضاء و هیات‌مدیره منتخب وبازرس / بازرسان.
۲-اساسنامه مصوب مجمع عمومی شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی
۳-درخواست کتبی ثبت مدارک تعاونی توسط اولین هیات‌مدیره به عنوان وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی (اداره کل استان‌ها / اداره شهرستان) .
۴-کلیات طرح پیشنهادی و ارایه مجوز وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی (اداره کل استان‌ها / اداره شهرستان).
۵-رسید پرداخت مقدار لازم التأدیه سرمایه دریافتی از شعبه بانک توسعه تعاون .
۶-مدارک دعوت موضوع بند ۲ ماده ۳۲ قانون بخش تعاونی (دعوت به عضویت افراد واجد شرایط)
اداره ثبت شرکت‌ها هم موظف است طبق ماده ۵۱ همین قانون پس از دریافت اسناد و مدارک لازم فوق اقدام به ثبت تعاونی نماید.
مرحله شانزدهم: دریافت مجوز (تأییدیه) ثبت تشکیل تعاونی از وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی (اداره کل استان / شهرستان)
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (اداره کل استان / شهرستان) با دریافت مدارک مذکور در مرحله فوق، نسبت به صدور مجوز (تأییدیه) ثبت تشکیل شرکت تعاونی / اتحادیه تعاونی اقدام خواهد کرد .
