گروه بنگاه‌ها |
از امروز رسما نیمی از سال 97 به پایان رسیده است؛ سالی که دولت از ابتدا اعلام کرده بود که تلاش می‌کند به رکورد بیش از 1میلیون شغل دست پیدا کند. شاید بد نباشد نوری به ابعاد پنهان تلاش‌های اجرایی کشور طی 6ماه گذشته انداخته شود تا تصویری از مسیر دولت طی 6ماه آینده به دست آید. دولت در شرایطی سال 97 را آغاز کرد که موضوع اشتغالزایی و متعاقب آن بهبود شاخص‌های معیشتی و مقابله با فقر مطلق به عنوان مهم‌ترین اهداف اقتصادی و اجتماعی دولت مطرح و برنامه‌های اجرایی برای دستیابی به آن در دستور کار قرار گرفت؛ برنامه‌ای که دولت برای توسعه شاخص‌های اشتغالزایی دنبال می‌کرد از یک طرف از طریق احیای بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط برای افزایش دامنه‌های اشتغالزایی و از طرف دیگر از طریق راهبردهای مهارت افزایی و کارورزی در شهرها و روستاهابود که دولت تلاش می‌کرد تا به رکورد 1میلیون شغل در سال97 دست یابد. این فرآیند در شهرها وروستاها بر اساس برنامه اعلام شده آغاز شد؛ اما در شرایطی که نیمی از سال پشت سر گذاشته شده نشانه‌ها حاکی از آن است که مشکلات فراوانی بر سر راه اجرای طرح‌های اشتغالزایی در روستاها وجود دارد که تداوم این مشکلات رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده را تقریبا غیر ممکن می‌کند. سنگ اندازی ساختار بانکی کشور بر سر راه طرح‌های اشتغالزایی روستایی از یک طرف و نبود بودجه کافی برای اجرای طرح کارورزی بانوان در روستاها به عنوان حلقه اصلی اشتغالزایی، مشکلات دوگانه‌ای است که در صورت حل نشدن آنها تمام تلاش‌ها و اعتبارات تخصیص داده شده تا به امروز را بی‌اثر و بلااستفاده خواهد کرد. معادل‌های که در جریان این گزارش تلاش شده نوری به ابعاد گوناگون آن تابانده شود.
در انتظار تامین اعتبارات
مشاور امور بانوان و خانواده سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران و رییس اداره تعاونی‌های روستایی زنان، با اعلام تصویب اجرای طرح آموزش و مهارت افزایی تعاونی روستایی بانوان گفت: این طرح همچنان در انتظار تامین اعتبار است.
میترا نجفی افزود: برای تحقق اهداف تعاونی‌های روستایی بانوان، طرحی با عنوان « آموزش و مهارت افزایی تعاونی روستایی بانوان» به صورت جامع و شامل 18 زیر پروژه تدوین شده که ردیف اعتباری از سازمان مرکزی تعاون روستایی دریافت کرده است. این طرح تمام سطوح دولتی و غیردولتی، حمایتی، هدایتی و نظارتی سازمان مرکزی تعاون روستایی برای تعاونی‌های روستایی زنان را دربرمی گیرد.
او این سطوح حمایتی، هدایتی و نظارتی را از تربیت کارشناسان مرتبط با تعاونی‌های زنان، آموزش اعضا، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، ایجاد اشتغال، حمایت از پروژه‌های مدون اشتغالزایی تعاونی‌ها و طرح‌های دیگر عنوان کرد و گفت: این طرح به سازمان برنامه و بودجه کشور ارایه داده شده است که مورد تصویب قرار گرفت اما با وجود تصویب، تاکنون ریالی برای اجرای طرح دریافت نکرده‌ایم. نجفی توضیح داد: حدود یک میلیارد و 400 میلیون تومان اعتبار برای این طرح تصویب شده اما هنوز تخصیص داده نشده است که امیدواریم با درایت مسوولان و توجه بیشتر به حوزه تعاون روستایی بانوان، علاوه بر اقدامات جدی در این زمینه در راستای حمایت از بانوان گام‌های بهتری برداشته شود.
مشاور امور بانوان و خانواده سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران تاکید کرد: در بخش تعاونی زنان روستایی پروژه‌های متعددی وجود دارد که مورد حمایت قرار نمی‌گیرد و اعتبار برای حمایت از این پروژه‌ها وجود ندارد درحالی که ما خواهان داشتن زمینه بازاریابی برای این طرح‌ها هستیم.
نجفی اضافه کرد: بانوان فعالیت‌های متنوع زیادی در مناطق روستایی دارند. نظارت و درخواست تسهیلات آنها به صورت جمعی است. ما این مشکل را داریم که درخواست و تامین تسهیلات به حدی سختی است که هیچ انگیزه‌ای برای دریافت آن برای بانوان وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: اگر امکان توسعه فعالیت‌های این گروه‌های کوچک در قالب پروژه‌های تولیدی باشد، می‌توانند به میزان زیادی مساله بیکاری و عدم اشتغال را در روستاها حل کنند؛ زیرا تعاونی‌های روستایی زنان مراکزی مانند کانون متمرکز توسعه روستایی را دارند و می‌توانند آموزش خانواده‌های روستایی و ارتقای سطح کشاورزی خانوادگی را به عهده داشته باشند.
نجفی ادامه داد: از آنجایی که در این طرح روستاها به زنان سپرده شده است و در اثر گسترش بیکاری در روستاها مردان روستاها را ترک می‌کنند، زنان می‌توانند زمینه ساز مهاجرت معکوس شوند البته اگر زمینه توجه و حمایت بیشتر از بانوان صورت گیرد.
رییس اداره تعاونی‌های روستایی زنان گفت: همچنین به دلیل اینکه تعاونی‌های بانوان در قالب کوچک مقیاس و محلی است، موسسات یا نهادهای دولتی یا غیردولتی که می‌توانند تعاونی‌های زنان را مورد حمایت قرار دهند، انتظار زیادی از این تعاونی‌ها ندارند اما اگر مورد حمایت قرار گیرند، می‌توانند بطور کامل مساله بیکاری را در روستاها حل و مهاجرت معکوس ایجاد کنند و زمینه بازگشت مردان به روستاها را نیز فراهم کنند.
وی تصریح کرد: همچنین می‌توانند کشاورزی خانگی را تقویت کنند به عنوان مثال حدود 20 سال در خراسان جنوبی خشکسالی وجود دارد که زنان باهمت و توانمند بیرجند و روستاهای اطراف، صنعت دستی پارچه بافی را احیا کردند که باعث شد زنان روستایی که کاملا از کشاورزی و کشت زرشک و زعفران ناامید شده بودند، پارچه بافی را جایگزین کنند و روستاها را نجات دهند. با وجود اینکه سالیان سال این صنعت منسوخ شده بود، دوباره احیا شد و اکنون منطقه رونق یافته و باعث مهاجرت معکوس هم شده است.
نجفی اضافه کرد: اگرچه تعداد تعاونی‌های بانوان بسیار کم است اما مورد حمایت سازمان برنامه و بودجه و معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری است و امیدواریم با همت و تلاش این دستگاه‌ها در حوزه فعالیت‌های اجرایی هم از این تعاونی‌ها حمایت شود تا طرح‌های بانوان عملیاتی شود. به گفته وی، حدود 330 تعاونی روستایی زنان تحت پوشش سازمان مرکزی تعاون روستایی است که 62 هزار نفر از بانوان در مناطق روستایی در این تعاونی‌ها فعالیت‌های فصلی و چندمنظوره دارند. نجفی ادامه داد: تعاونی‌های روستایی زنان جزو تشکل‌هایی است که فعالیت‌های آنها چندمنظوره و بر اساس مخاطب است. البته فعالیت اصلی زنان روستایی در حوزه کشاورزی و دامداری است اما برخی فعالیت‌ها مانند صنایع دستی و تولید و فرآوری محصولات کشاورزی را دارند که قبلا فردی بوده و اکنون به صورت جمعی انجام می‌شود. رییس اداره تعاونی‌های روستایی زنان با بیان اینکه تعاونی‌های حوزه زنان کوچک مقیاس و کم سرمایه و زود بازده هستند، اظهار داشت: عمده فعالیت‌های مشارکتی این تعاونی‌ها در گروه‌های کوچک‌تر انجام می‌شود که عمدتا به گروه‌های خودیار معروف هستند.
اجرای طرح کارورزی
و طرح روستای تعاون
روستاهای خرمشهر در استان خوزستان یکی از مناطقی است که در آن برنامه‌های دامنه داری برای توسعه اشتغالزایی روستایی تدارک دیده شد. بنابراین با ارزیابی مسیر این طرح‌ها می‌توان از مشکلات مردم برای راه‌اندازی مشاغل روستایی آگاه شد.
غلامعباس بهرامی رییس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خرمشهر به اجرای طرح کارورزی در خرمشهر اشاره کرد و گفت: ۱۱ کارفرما در سامانه تعریف شده برای به کارگیری کارورزان که متشکل از فارغ‌التحصیلان سه مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند، اقدام کرده‌اند. اجرای این طرح، تعهدی را بر کارفرمایان تحمیل نخواهد کرد و به کارآموزان هم به فراخور مدرک تحصیلی کمک‌هزینه‌ای تعلق خواهد گرفت که پرداخت این هزینه بر عهده کارفرما نخواهد بود. طرح کارورزی برای کارآموزان ۱۵ تا ۲۳ ساله جنبه آموزشی دارد و برای ۲۳ تا ۳۱ سال حالت اشتغال توأم با آموزش دارد.
وی با بیان اینکه به کارگیری کارآموزان برای کارفرما الزامی برای استخدام فراهم نمی‌کند، افزود: با این حال اگر کارفرما بعد از پایان کارآموزی نسبت به جذب کارفرما اقدام کند از امتیازاتی همچون معافیت‌های بیمه‌ای و مالیاتی برخوردار خواهد شد.
رییس اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی با اشاره به مشکل بیکاری در روستاها گفت: جلساتی با فرمانداری، بخشداری‌ها و دهیاران برگزار شود تا نسبت به شناسایی بیکاران و توزیع بیکاری در روستاها اقدام شود.
وی از طرح روستای تعاون به عنوان یکی از طرح‌ها برای ایجاد اشتغال در روستاهای خرمشهر یاد کرد و گفت: قرار بر این بود تا با اجرای این طرح در هر روستا به فراخور امکانات و پتانسیل، افراد بیکار آن روستا تعاونی تشکیل می‌شود تا از تسهیلات در نظر گرفته شده بهره‌مند شوند. اما بر سر راه اجرای این طرح‌ها مشکلات وجود دارد که باید برطرف شود. او از شرایط بانک‌ها برای اعطای تسهیلات انتقاد کرد و گفت: فراهم کردن دو ضامن که یکی از این دو کارمند رسمی بوده و در بانک وام‌دهنده حساب داشته باشد شرایط دریافت تسهیلات را برای این قشر خاص جامعه دشوار و گاهی غیرممکن می‌کند.
